Bạn đã nhiều lần nghe mọi người nhắc đến dây nóng và dây nguội nhưng bạn chẳng biết chúng là gì cả, chúng khác nhau ở điểm nào? Và phải phân biệt ra sao? Không phải cũng chỉ là dây điện thôi sao? Hãy để Rada giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này nhé!
Dây nóng dây nguội là gì?
Ở Việt Nam hiện có 2 loại nguồn điện là nguồn điện 3 pha bao gồm 3 dây nóng, 1 dây nguội và nguồn điện 1 pha dùng trong các hộ gia đình gồm 1 dây nóng, 1 dây nguội.
Dây nóng hay còn được gọi là dây pha, mang dòng điện xoay chiều tức là luôn luôn có dòng điện và chiều dòng điện thay đổi theo thời gian. Hiệu điện thế sẽ có sự biến đổi tùy theo tiêu chuẩn của từng quốc gia. Có một số trường hợp, 2 dây chính đều là dây nóng lấy từ biến thế một pha hoặc từ 2 pha của đường cung cấp 3 pha. Tuy nhiên ở một số ổ điện, đặc biệt là ổ điện 2 lỗ thì không có sự phân biệt giữa chân nóng và chân nguội.
Ổ điện 2 lỗ thì không có sự phân biệt giữa chân nóng và chân nguội
Dây nguội còn được gọi là dây trung tính hay dây mát của nguồn điện. Nhiệm vụ vủa dây nguội là làm kín mạch dòng điện 1 pha và giúp cân pha trong nguồn điện 3 pha. Trên lý thuyết thì dây nguội không có điện và được nối đất tại nhà máy điện nên có cùng điện thế với đất [=0] và không gây giật điện như dây nóng. Nhưng trên thực tế, chúng ta vẫn nên thận trọng với dây nguội và hãy xem chúng như dây nóng. Bởi dây nguội có thể có điện thế khác đất khi việc truyền tải điện không cân pha, điện áp trên dây nguội bằng 5% điện áp trên dây nóng và gây ra giật điện.
Kí hiệu và màu sắc của dây nóng – dây nguội
- Ký hiệu dây nóng: P hoặc L
- Ký hiệu dây nguội: N
Đủ loại màu sắc và các ký tự được in trên dây điện không chỉ đơn giản là trong bắt mắt mà chúng đóng vai trò vô cùng quan trọng như một danh xưng của từng sợi dây điện. Bạn có thể dựa vào màu sắc và ký tự để phân loại dây nóng và dây nguội, dưới đây là bảng màu quy ước được nhà sản xuất đưa ra nhằm xác định chính xác 2 loại dây điện.
Đối với dòng điện 3 pha thì dây có màu xanh lá sọc vàng là dây nối đất [PE]
Đối với dòng điện 1 pha:
- Dây nóng: màu đỏ
- Dây nguội: màu trắng, màu xanh, màu đen,…
Đối với dòng điện 3 pha:
- Pha 1: màu đỏ
- Pha 2: màu vàng, màu trắng
- Pha 3: màu xanh dương
- Dòng điện trung tính: màu đen
- Dây nối đất [PE]: màu xanh lá sọc vàng
[Hiện nay nước ta đang sử dụng màu sắc dây điện theo tiêu chuẩn IEC phiên bản cũ trước năm 2006]
Cách xác định dây nóng dây nguội
Bạn có thể dễ dàng xác định, phân biệt dây nóng và dây nguội bằng 1 trong 2 cách sau đây:
Bút thử điện sẽ sáng đèn khi gặp dây nóng và sẽ tắt đèn khi gặp dây nguội
Dùng bút thử điện:
Bút thử điện sẽ sáng đèn khi tiếp xúc với dây nóng là do dây nóng có điện áp khoảng 220V. Còn khi tiếp xúc với dây nguội thì bút thử điện sẽ không sáng lên vì dây nguội có điện áp là 0V hoặc rất thấp. Nếu bút thử điện vẫn sáng đèn khi tiếp xúc với dây nguội thì bạn nên kiểm tra lại đường dây vì chúng có thể đã gặp vấn đề và gây ra nguy hiểm khi sử dụng.
Phân loại thông qua kích thước dây:
Bạn có thể dễ dàng phân loại dây nóng và dây nguội bằng mắt thường thông qua kích thước và đường kính dây. Thường thì dây nóng sẽ có đường kính tiết diện lớn hơn dây nguội.
Vậy nếu như bạn muốn tìm dây nóng và dây lạnh nhưng lại không thể dùng bút thử hoặc cắt dây ra xem thì sao? Rada sẽ hướng dẫn bạn một cách kiểm tra dây điện ngay cả khi âm tường.
Phân biệt dây nóng và dây nguội thông qua ký hiệu, màu sắc, kích thước dây và bút thử điện
Chế tạo dụng cụ kiểm tra dây điện âm tường
Dùng một chiếc đài cát sét mini cũ, hàn dây dương của chiếc mic radio ra ngoài, còn dây ra loa thì nối trực tiếp vào chiếc đồng hồ voltak kế 220V được tháo từ chiếc ổn áp hỏng đã loại bỏ con điện trở. Bạn cứ thử đưa đầu dây tín hiệu micro vào tường để dò, khi gặp dây nóng với điện kế 220V thì kim đồng hồ sẽ nhích dần vì xung quanh dây nóng sẽ phát ra 1 điện trường nhỏ. Cách này giúp bạn xác định được vị trí dây nóng mà không cần phải chọc hay tước vỏ dây ra.
Khi đã xác định được dây nóng thì việc xác định dây nguội cũng rất dễ. Bạn hãy dùng 1 bóng đèn tròn dây tóc 220V, 1 đầu nối với dây nóng mà bạn đã biết, đầu còn lại nối vào 1 cây kim. Sau đó dùng đầu kim ra soát, khi gặp dây nguội thì đèn sẽ sáng. Bạn nhớ đừng cầm trực tiếp cây kim vì nó dẫn điện đấy.
Nhưng nói gì đi nữa thì Rada cũng không khuyến cáo các bạn tự kiểm tra và sữa chữa điện tại nhà vì nó rất nguy hiểm. Ngay cả nhưng người thợ điện được đào tạo qua trường lớp, được trang bị dụng cụ chuyên dụng nhưng chỉ cần sai 1 li cũng đã đối mặt với nguy hiểm. Để đảm bảo an toàn, hay mở App Rada lên ngay để chúng tôi tìm giúp bạn một người thợ điện tay nghề cao với dày dặn kinh nghiệm, để trợ giúp bạn kiểm tra và sửa chữa các hỏng hóc điện trong nhà.