_
BỆNH LẬU
[Gonorrhoea]
ICD-10 A54: Gonococcal infection
Bệnh lậu thuộc nhóm C trong Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm .
1.1. Định nghĩa ca bệnh:
- Ca bệnh lâm sàng: Bệnh lậu là một bệnh nhiễm khuẩn sinh dục - tiết niệu, hậu môn, họng do lậu cầu [Neisseria gonorhoeae] là một song cầu Gram [-], chỉ có vật chủ là người. Bệnh thường lây trực tiếp khi tiếp xúc tình dục.
+ Bệnh lậu ở nam [Viêm niệu đạo do lậu] Thời gian ủ bệnh: 3-5 ngày. Biểu hiện: mủ chảy từ trong niệu đạo, số lượng nhiều, màu vàng đặc hay vàng xanh, đái buốt, có thể kèm theo đái dắt. Viêm toàn bộ niệu đạo: đái dắt, đái khó kèm theo sốt, mệt mỏi. Biến chứng: Viêm mào tinh hoàn thường bị một bên và biểu hiện sưng nóng, đỏ đau kèm theo sốt. Nếu viêm cả hai bên có thể gây vô sinh. Viêm tuyến tiền liệt, viêm túi tinh và ống dẫn tinh. + Bệnh lậu ở phụ nữ [viêm cổ tử cung và viêm niệu đạo do lậu] Đặc điểm bệnh lậu ở phụ nữ không biểu hiện triệu chứng rõ ràng mà thường kín đáo, thậm chí không biểu hiện triệu chứng bệnh [trên 50% trường hợp] vì vậy họ không biết mình bị bệnh nên dễ lây lan cho người khác. Biểu hiện cấp tính: đái buốt, mủ chảy ra từ niệu đạo, từ cổ tử cung màu vàng đặc hoặc vàng xanh số lượng nhiều, mùi hôi. Bệnh nhân đau khi giao hợp, đau bụng dưới. Khám thấy cổ tử cung đỏ, phù nề, chạm vào chảy máu. Mủ chảy ra từ ống cổ tử cung. Có thể thấy niệu đạo đỏ, có mủ từ trong chảy ra hoặc có khi chỉ có dịch đục. Biến chứng: Viêm tuyến Skène, tuyến Bartholin, viêm vòi trứng, buồng trứng và viêm hố chậu có thể gây chửa ngoài tử cung, vô sinh, viêm hậu môn, trực tràng. - Ca bệnh xác định: Bệnh lậu được xác định khi nhuộm Gram thấy có song cầu bắt màu Gram [-] nằm trong và ngoài bạch cầu đa nhân trung tính và nuôi cấy phân lập được lậu cầu. Hiện nay, có thể phát hiện lậu cầu bằng kỹ thuật PCR với độ nhạy và đặc hiệu cao.
1.2. Chẩn đoán phân biệt với một số bệnh tương tự: viêm niệu đạo nam và viêm cổ tử cung ở nữ do nhiễm Chlamydia trachomatis và viêm niệu đạo không do lậu do các tác nhân gây bệnh khác.
1.3. Xét nghiệm: - Loại mẫu bệnh phẩm: Lấy dịch hoặc mủ cổ tử cung, niệu đạo, hậu môn và các tuyến Skène, Bartholin ở phụ nữ. Lấy mủ niệu đạo ở nam giới. Có thể lấy nước tiểu ly tâm lấy cặn. - Phương pháp xét nghiệm: + Làm tiêu bản nhuộn Gram soi kính hiển vi. + Phân lập vi khuẩn trên môi trường chuyên biệt với vi khuẩn lậu như môi trường Thayer Martin và làm kháng sinh đồ.
2. Tác nhân gây bệnh
- Tên tác nhân: Neisseria gonorhoeae - Hình thái: Lậu cầu khuẩn là một song cầu Gram [-] có hình hạt đậu, kích thước 0,8-1mm, không di động, không tạo nha bào, phát triển thành đôi với mặt dẹt quay vào nhau, thường thấy trong bào tương của bạch cầu đa nhân trung tính. - Khả năng tồn tại trong môi trường bên ngoài: lậu cầu dễ bị diệt bởi nhiệt độ, môi trường khô và bởi thuốc sát khuẩn thường dùng.
3. Đặc điểm dịch tễ học: Bệnh lậu lây truyền chủ yếu qua quan hệ tình dục. Ngoài ra, bệnh có thể lây truyền từ mẹ sang con khi sinh đẻ gây lậu mắt trẻ sơ sinh, các lây truyền khác không qua đường tình dục có thể gặp nhưng rất hiếm. Bệnh lậu hay gặp ở người trẻ tuổi, trong độ tuổi hoạt động tình dục mạnh. Theo báo cáo của Viện Da liễu Quốc gia, tỷ lệ người có độ tuổi từ 15 - 49 mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục nói chung, trong đó có bệnh lậu là từ 93 - 98% [Thống kê từ 1995-2007]. Nghiên cứu tỷ lệ mắc bệnh lậu ở một số đối tượng dân cư tại Hà Nội năm 2003 cho thấy phụ nữ hành nghề mại dâm là 3%, nam thanh niên khám tuyển nghĩa vụ quân sự là 2% và bệnh nhân nam đến khám các bệnh lây truyền qua đường tình dục là 2,5%. Bệnh hay gặp ở các đô thị, vùng đông dân cư. Tỷ lệ nam mắc bệnh sau một lần quan hệ tình dục với nữ bị bệnh lậu qua đường âm đạo là khoảng 20 - 30%, tỷ lệ này đối với nữ khi quan hệ tình dục với nam bị bệnh là 60 - 80%. Sử dụng bao cao su đúng cách sẽ phòng được mắc bệnh lậu.
4. Nguồn truyền nhiễm bệnh
- Ổ chứa: Người là vật chủ duy nhất của bệnh lậu. Lậu cầu khu trú trong bộ phận sinh dục-tiết niệu của người bệnh và lây truyền chủ yếu qua quan hệ tình dục. Nam giới, lậu cầu khư trú chủ yếu ở niệu đạo. Nữ giới, lậu cầu có ở cổ tử cung, niệu đạo, các tuyến Skène, Bartholin. Cả hai giới, lậu cầu có thể khư trú ở trực tràng, họng. - Thời gian ủ bệnh: Thông thường bệnh lậu có thời gian ủ bệnh ngắn từ 2 - 5 ngày, dao động trong khoảng 1 - 14 ngày. - Thời kỳ lây truyền: Bệnh lậu có thể lây khi người bệnh đang trong thời gian ủ bệnh khi chưa có triệu chứng và rất nhiều trường hợp bệnh nhân mắc bệnh lậu nhưng không có triệu chứng bệnh, đó chính là nguồn lây nhiễm quan trọng trong cộng đồng.
5. Phương thức lây truyền: Bệnh lậu lây truyền chủ yếu qua quan hệ tình dục. Lây qua quan hệ tình dục đường âm đạo, hậu môn và miệng họng. Ngoài ra, bệnh có thể lây truyền từ mẹ sang con khi sinh đẻ gây lậu mắt trẻ sơ sinh, các lây truyền khác không qua đường tình dục có thể gặp nhưng rất hiếm.
6. Tính cảm nhiễm và miễn dịch: Bệnh lậu có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nam và nữ. Bệnh lậu không có miễn dịch, hiện chưa có vắc xin phòng bệnh lậu.
7. Các biện pháp kiểm soát bệnh
7.1.Biện pháp dự phòng: Tuyên truyền, giáo dục sức khoẻ về tình dục lành mạnh, tình dục an toàn để phòng nhiễm bệnh lậu và các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác, trong đó có HIV/AIDS. Bao cao su có hiệu quả trong phòng mắc bệnh lậu khi dùng đúng cách.
7.2. Biện pháp chống dịch: - Tổ chức: bệnh lậu không gây thành dịch, do vậy chủ yếu thực hiện các biện pháp chuyên môn để phòng chống bệnh. - Chuyên môn: + Bệnh nhân mắc bệnh lậu khi đến các cơ sở y tế được khám, điều trị, tư vấn và giữ bí mật. + Bệnh nhân lậu không có chế độ cách ly. + Phòng chống bệnh: tăng cường khám phát hiện và điều trị các trường hợp mắc bệnh qua lồng ghép vào chương trình chăm sóc sức khoẻ sinh sản, màng lưới y tế đa khoa các cấp, hợp tác với y tế tư nhân. Các đối tượng có hành vi nguy cơ cao như phụ nữ hành nghề mại dâm, người nghiện ma tuý, khách làng chơi cần được giáo dục sức khoẻ, khám điều trị.
7.3. Nguyên tắc điều trị: Điều trị theo hướng dẫn quốc gia phòng chống các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Điều trị cho cả bạn tình của bệnh nhân. Đối với các cơ sở y tế không chuyên khoa và tuyến y tế cơ sở, quận huyện không có xét nghiệm hỗ trợ thì điều trị theo tiếp cận hội chứng; đối với cơ sở chuyên khoa, các cơ sở y tế có xét nghiệm hỗ trợ thì điều trị theo căn nguyên.
Phác đồ điều trị lậu không biến chứng : Dùng một trong các loại thuốc sau: - Cefixim uống liều duy nhất 400 mg, hoặc - Cetriaxone 250 mg tiêm bắp liều duy nhất, hoặc - Spectinomycin 2 gam tiêm bắp liều duy nhất, hoặc - Cefotaxim 1gam tiêm bắp liều duy nhất. Phối hợp với một trong các loại thuốc sau để điều trị nhiễm chlamydia: - Azithromycin 1gam uống liều duy nhất, hoặc - Doxycyclin 100 mg uống 2 viên/ngày trong 7 ngày, hoặc - Tetracyclin 500 mg uống 4 lần/ngày trong 7 ngày, hoặc - Erythromycin 500 mg uống 4 lần/ngày trong 7 ngày.Chú ý: Không dùng Doxycyclin và Tetracyclin cho phụ nữ có thai và cho con bú.
7.4. Kiểm dịch y tế biên giới: Không có chế độ kiểm dịch y tế biên giới đối với bệnh lậu và các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác.
Admin
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS.BS Phạm Bích Ngọc - Bác sĩ Bệnh viện da liễu Hà Nội
Để được giải đáp mọi thắc mắc xung quanh việc điều trị bệnh lậu, bạn đọc hãy theo dõi bài viết sau đây của VietSkin nhé!
1. Mức độ nguy hiểm của bệnh lậu
Lậu là bệnh xã hội do song cầu lậu khuẩn – có tên khoa học là Neisseria Gonorrhoeae gây ra. Bệnh này chủ yếu lây nhiễm qua đường tình dục không an toàn, tiếp xúc trực tiếp hay gián tiếp với vi khuẩn.
Khi mắc phải bệnh lậu, người bệnh thường bị sốt cao, vùng kín tiết dịch, đau rát và khó khăn khi tiểu tiện, đau khi giao hợp,… Đời sống sinh hoạt bị ảnh hưởng rất nhiều, người bệnh luôn cảm thấy bứt rứt, khó chịu và vô cùng mặc cảm.
Bệnh này cần được hỗ trợ chữa trị sớm theo đúng phác đồ, nhằm tránh để lại những biến chứng nguy hiểm như: gây viêm tuyến tiền liệt, viêm đường tiết niệu, viêm nhiễm đường sinh dục, suy gan thận, nhiễm trùng máu,…
2. Điều trị bệnh lậu bao lâu thì khỏi?
Nếu sử dụng đúng loại thuốc và đúng liều lượng như bác sĩ chỉ định thì thời gian điều trị bệnh lậu sẽ được rút ngắn.
- Người bị bệnh cấp tính có thể chữa khỏi chỉ sau khoảng 7 ngày dùng thuốc uống và 1 liều tiêm duy nhất. Các triệu chứng như tiểu buốt, tiểu mủ giảm và hết dần sau từ 2 – 5 ngày. Cho dù các biểu hiện bệnh biến mất chỉ sau vài ngày thì người bị bệnh lậu vẫn nên dùng hết liều thuốc mà bác sĩ đã kê.
- Người bị bệnh lậu mãn tính, thậm chí đã có nhiều biến chứng sẽ có thời gian điều trị lâu hơn. Có thể lên đến 14 ngày dùng thuốc uống và thuốc tiêm kết hợp. Và còn phụ thuộc vào mức độ biến chứng mà bệnh có thể chữa khỏi sớm hay muộn.
3. Những yếu tố quyết định thời gian điều trị khỏi bệnh lậu
Bệnh lậu lây qua đường sinh dục không an toàn hay tiếp xúc trực tiếp với vi khuẩn lậu. Chúng lây lan rất nhanh chóng và nguy hiểm. Bệnh có thể gây viêm nhiễm sinh dục và niệu đạo. Ngoài ra, nếu không điều trị kịp thời và triệt để, bệnh còn gây nguy hiểm tới tính mạng người bệnh, gây ung thư dương vật, cổ tử cung.
Theo các bác sĩ da liễu VietSkin, điều trị bệnh lậu bao lâu thì khỏi còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như sau:
- Tình trạng bệnh lý của người bệnh
Bệnh lậu được phân thành giai đoạn cấp tính và mãn tính. Nếu bệnh được điều trị ngay ở giai đoạn đầu [cấp tính] thì bệnh sẽ khỏi nhanh và ít tái phát.
Khi chuyển sang giai đoạn mãn tính thì bệnh sẽ khó điều trị hơn, bệnh dễ tái phát và xuất hiện nhiều biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra. Thời gian điều trị lúc này sẽ lâu có thể từ vài tháng đến vài năm.
>>> Xem thêm: Bệnh lậu có dễ tái phát không? Dấu hiệu của bệnh như nào?
- Tình trạng sức khỏe, hệ miễn dịch của người bệnh
Đối với những người có sức khỏe ổn định, hệ thống miễn dịch tốt, mạnh khỏe thì thời gian điều trị sẽ nhanh hơn so với những người bệnh có sức khỏe yếu.
Tùy thuộc vào kết quả chẩn đoán và tình trạng sức khỏe của người bệnh mà bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp với bạn. Cũng tùy từng phương pháp mà thời gian điều trị cũng sẽ khác nhau.
Nếu người bệnh đến cơ sở y tế uy tín, đảm bảo an toàn với đội ngũ y bác sĩ chuyên khoa, trình độ chuyên môn cao thì có thể có phương pháp điều trị hiệu quả nhanh nhất. Cùng với đó nếu vì e ngại ma đến những cơ sở khám kém chất lượng cả về trang thiết bị và bác sĩ thì nguy cơ bệnh lậu trở thành bệnh mãn tính sẽ cao. Tình trạng bệnh sẽ kéo dài cũng như tốn kém trong việc chữa trị mà kết quả thì trở nên nghiêm trọng hơn.
- Ý thức trong quá trình điều trị bệnh
Trong quá trình điều trị, nếu bạn muốn khỏi bệnh hoàn toàn và nhanh chóng thì hãy phối hợp, thăm khám chặt chẽ bệnh của bản thân với các bác sĩ điều trị. Đảm bảo tuân thủ đúng phác đồ, không được tự ý bỏ dở quá trình điều trị hoặc không tuân thủ mà khiến cho bệnh kéo dài hơn.
4. Một số chú ý trong quá trình điều trị
Điều trị bệnh lậu bao lâu thì khỏi, ngoài phụ thuộc vào các yếu tố bên trên thì bạn cũng nên chú ý một số điều sau đây để rút ngắn nhất thời gian điều trị bệnh:
- Tuyệt đối tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ trong quá trình dùng thuốc.
- Trong khi điều trị tuyệt đối tránh quan hệ tình dục với bạn tình.
- Kiên trì điều trị đến khi khỏi bệnh hẳn, nếu bỏ dở giữa chừng điều trị bệnh hay thấy bệnh thuyên giảm mà không tiếp tục điều trị hết liệu trình, dẫn đến tình trạng bệnh phát triển trở lại.
- Khi điều trị, kết hợp điều trị cả bạn tình để cho dứt điểm bệnh.
- Chế độ dinh dưỡng phù hợp, tăng cường uống nước, ăn rau củ quả để bổ sung vitamin cần thiết cho cơ thể, giúp tăng cường sức đề kháng.
- Không sử dụng các chất kích thích trong quá trình điều trị vì sẽ khiến hạn chế tác dụng của thuốc.
- Không sử dụng chung các đồ dùng sinh hoạt các nhân, có thể lây truyền sang cho đối tượng khác.
5. Chữa khỏi sau bao lâu quan hệ tình dục được?
Để đảm bảo an toàn cho cả người bệnh và bạn tình, sau khi bác sĩ kết luận bệnh đã khỏi, người bệnh vẫn nên tiếp tục theo dõi và tái khám bác sĩ trong khoảng 6 tháng kế tiếp. Cần chắc chắn rằng bệnh đã hoàn toàn bị loại bỏ, không tái lại trong khoảng thời gian dài thì mới nên quan hệ tình dục trở lại.
Hy vọng những thông tin bên trên của VietSkin chia sẻ sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về điều trị bệnh lậu bao lâu thì khỏi, thời gian chữa bệnh cũng như những điều nên làm khi mắc phải căn bệnh này.