Tìm Hiểu Bản Chất Của Phản Ứng Hóa Học
Phản ứng hóa học là gì ? Bản chất của phản ứng hóa là như thế nào ? Hôm nay công ty hóa chất Hanimex sẽ cùng quý vị tìm hiểu chi tiết về vấn đềnày qua bài viết dưới đây nhé .
Phản ứng hóa học là một quá trình dẫn đến biến đổi một tập hợp các hóa chất này thành một tập hợp các hóa chất khác. Theo cách cổ điển, các phản ứng hóa học bao gồm toàn bộ các chuyển đổi chỉ liên quan đến vị trí của các electron trong việc hình thành và phá vỡ các liên kết hóa học giữa các nguyên tử, và không có sự thay đổi nào đối với nhân [không có sự thay đổi các nguyên tố tham gia], và thường có thể được mô tả bằng các phương trình hóa học.[1]
Định nghĩa phản ứng hóa học
Quá trình biến đổi từ chất này thành chất khác gọi là phản ứng hóa học. Chất ban đầu, bị biến đổi trong phản ứng gọi là chất tham gia hay chất phản ứng, chất mới sinh ra là sản phẩm hay chất tạo thành. Phản ứng hóa học được ghi theo phương trình chữ như sau:
Tên các chất tham gia phản ứngTrong đó:
- Tên các chất tham gia và sản phẩm được viết dưới dạng công thức hóa học cùng với hệ số thích hợp của mỗi chất.
- Nếu phản ứng xảy ra hoàn toàn [các chất phản ứng chuyển hết thành sản phẩm và không có chiều ngược lại] thì sử dụng mũi tên một chiều ““, nếu là phản ứng thuận nghịch [các chất phản ứng không chuyển hết thành sản phẩm] thì sử dụng mũi tên hai chiều ““.
Có những loại phản ứng hóa học nào
Những loại phản ứng thường được chia thành ba loại: phản ứng trao đổi, phản ứng oxi hóa – khử và phản ứng tạo phức. Trong đó các phản ứng thường gặp là:
- Phản ứng hóa hợp: Là phản ứng hóa học trong đó chỉ có một chất mới [sản phẩm] được tạo thành từ hai hay nhiều chất ban đầu.
- Phản ứng phân hủy: Là phản ứng hóa học trong đó một chất sinh ra hai hay nhiều chất mới.
- Phản ứng oxi hóa – khử: Là phản ứng hóa học trong đó xảy ra đồng thời sự oxi hóa và sự khử.
- Phản ứng thế: Là phản ứng hóa học trong đó nguyên tử của đơn chất thay thế nguyên tử của một nguyên tố khác trong hợp chất.
- Phản ứng tỏa nhiệt [exothermic]: là phản ứng hóa học có kèm theo sự giải phóng năng lượng dưới nhiều dạng.
Ngoài ra còn có các phản ứng khác như: phản ứng trao đổi, phản ứng tỏa nhiệt, phản ứng thu nhiệt, phản ứng thuận nghịch,… và có một số phản ứng thường được nhắc tới riêng trong hóa học hữu cơ như: phản ứng trùng hợp, phản ứng trùng ngưng,…
Khi nào thì phản ứng hóa học được xảy ra
Phản ứng hóa học có thể diễn ra “tức thời”, không yêu cầu cung cấp năng lượng ban đầu, hoặc “không tức thời”, yêu cầu năng lượng ban đầu [dưới nhiều dạng như nhiệt, ánh sáng hay năng lượng điện].
Trên đây là một số thông tin cần biết về phản ứng hóa học mà chúng tôi muốn gửi đến quý độc giả tìm hiểu . Hi vọng qua bài viết trên bạn đọc đã phần nào hiểu thêm về nguyên lý , bản chất của phản ứng hóa học .
TAGs : tính chứng tỏ nh3 cặp sau hoá khái niệm chủ yếu cộng trị đặc điểm xà phòng x bảng nhận huu co cu + fecl3 dung dịch fe hcl
I. Định nghĩa
- Phản ứng hóa học là quá trình biến đổi từ chất này sang chất khác.
- Chất ban đầu bị biến đổi trong phản ứng gọi là chất phản ứng hay chất tham gia.
- Chất mới sinh ra gọi là sản phẩm.
- Phương trình chữ của phản ứng hóa học: Tên các chất tham gia → Tên các sản phẩm
- Cách đọc phương trình chữ của phản ứng hóa học:
+ Dấu “+” ở trước phản ứng đọc là “tác dụng với” hay “phản ứng với”
+ Dấu “+” sau phản ứng đọc là “và”
+ Dấu “→” đọc là “tạo thành” hay “tạo ra” hoặc “phân hủy ra”
- Trong quá trình phản ứng lượng chất tham gia giảm dần còn lượng chất sản phẩm tăng dần.
Ví dụ 1: Hãy đọc các phương trình chữ sau:
a] Sắt + lưu huỳnh → Sắt [II] sunfua.
“Sắt tác dụng với lưu huỳnh tạo thành sắt hai sunfua”
b] Đường → nước + than
“Đường phân hủy thành nước và than”
c] Than + oxi → khí cacbonic
“Than phản ứng với oxi tạo thành khí cacbonic”
d] Kẽm + axit → Kẽm clorua + khí hiđro
“Kẽm tác dụng với axit tạo ra kẽm clorua và khí hiđro”
Ví dụ 2: Hãy viết phương trình chữ khi cây nến cháy [biết nến là parafin] tạo ra khí cacbonic và nước
Hướng dẫn: Parafin + oxi → cacbonic + nước
II. Diễn biến của phản ứng hóa học
Kết luận:
- Trong các phản ứng hóa học, chỉ có liên kết giữa các nguyên tử thay đổi làm cho phân tử này biến đổi thành phân tử khác.
Lưu ý:
+ Nếu có đơn chất kim loại tham gia phản ứng thì sau phản ứng nguyên tử kim loại phải liên kết với nguyên tử của nguyên tố khác.
+ Nếu đơn chất là kim loại thì nguyên tử kim loại sẽ tham gia phản ứng.
III. Điều kiện để có phản ứng hóa học xảy ra
- Các chất tham phản ứng phải được tiếp xúc với nhau.
- Tùy mỗi phản ứng cụ thể mà cần đun nóng đến một nhiệt độ nào đó
Ví dụ: Phản ứng cháy của than, ban đầu cần cung cấp 1 nhiệt độ nhất định mới xảy ra phản ứng. Hoặc phản ứng không cần đun nóng như thả viên kẽm vào dung dịch axit clohiđric.
- Có những phản ứng cần xúc tác thích hợp, đó là chất kích thích cho phản ứng xảy ra nhanh hơn và giữ nguyên không biến đổi khi phản ứng kết thúc.
Ví dụ: Trong quá trình nấu rượu, người ta cho men rượu vào gạo để làm chất xúc tác cho quá trình tạo thành rượu được nhanh hơn.
IV. Dấu hiệu có thể nhận biết phản ứng hóa học xảy ra
- Có thể thay đổi màu sắc, trạng thái, mùi.
- Tỏa nhiệt, thu nhiệt hoặc phát sáng.
- Tạo ra kết tủa, bay hơi, hoặc đổi màu
Sơ đồ tư duy: Phản ứng hóa học
Phản ứng hóa học là một quá trình biến đổi từ chất này thành chất khác. Trong đó, chất ban đầu bị biến đổi trong phản ứng gọi là chất phản ứng hay chất tham gia. Chất mới tạo ta trong quá trình phản ứng chúng ta gọi là sản phẩm phản ứng hay gọi tắt là sản phẩm.
Phản ứng hóa học được thể hiện theo từng phương trình phản ứng và từng phương trình phản ứng hóa học được thể hiện bằng ký hiệu hóa học của nguyên tố hoặc công thức hóa học các chất mà hôm trước các em đã tìm hiểu. Nếu em nào chưa rõ, hãy xem lại bài viết Công Thức Hóa Học ngay nhé.
Nhưng để đơn giản, các em hãy tìm hiểu qua phương trình hóa học bằng chữ bên dưới đây trước nhé.
| Tên chất phản ứng | Tên chất sản phẩm | ||
| Ví dụ | Hidro + Oxi | → | Nước |
| Cách đọc | Hidro tác dụng với Oxi ở nhiệt độ cao tạo thành nước | ||
| Ví dụ | Nhôm + Oxi | → | Nhôm [III] Oxit |
| Cách đọc | Kim loại Nhôm tác dụng với Oxi tạo thành hợp chất Nhôm [III] Oxit |
Thứ 2: Khi chất tham gia phản ứng không hết mà sau khi phản ứng vẫn còn thì đây thuộc kiểu phản ứng thuận nghịch. Trong phản ứng này, khi chất tham gia phản ứng tạo thành sản phẩm nào đó và sản phẩm nào đó phân hủy lại thành chất tham gia thì khi đó gọi là cần bằng phản ứng được thiết lập.
II. Diễn biến của phản ứng hóa học
Trong bài số 6 các em đã được học về phân tử. Chúng chính là hạt đại diện cho chất, thể hiện đầy đủ tính chất hóa học của chất. Nhưng các em cần biết một điều quan trọng là khi phản ứng xảy ra chính là các phân tử tương tác với nhau và khi đó người ta nói phản ứng giữa các chất chính là thể hiện tương tác giữa các phân tử. Trong hình bên dưới chính là mô tả quá trình xảy ra phản ứng khi cho khí H2 và khí O2 tác dụng với nhau ở nhiệt độ cao.Các em hãy quan sát kỳ hình bên dưới và theo dõi nội dung về quá trình phản ứng nhé.
Vậy, trong phản ứng hóa học chỉ có liên kết giữa các nguyên tử thay đổi làm cho phân tử này biến đổi thành phân tử khác..
III - Khi nào phản ứng hóa học xảy ra ?
1. Các chất tiếp xúc trực tiếp với nhau
Để xảy ra phản ứng hóa học thì các chất phải trực tiếp tiếp xúc với nhau. Ở đây, chúng tôi nói về những trạng thái của chất khi tham gia phản ứng là Rắn, Lỏng, Khí. Vậy có các trường hợp nào xảy ra phản ứng mà các chất tiếp xúc trực tiếp với nhau ? a. Chất rắn tiếp xúc với chất rắn Khi cho một tý bột sắt trộn lẫn bột lưu huỳnh rồi cho phản ứng ở nhiệt độ cao. Sau phản ứng thu được FeS là chất rắn Phương trình phản ứng hóa học như sau: Fe + S => FeS b. Chất rắn tiếp xúc với chất lỏng Ở trường hợp này thì có rất nhiều, một trong những ví dụ mà các em nên nhớ ngay từ bây giờ đó chính là cho kim loại tác dụng được với axit vào trong dung dịch axit. Đó chính là trường hợp chất rắn tiếp xúc trực tiếp với chất lỏng để quá trình phản ứng xảy ra.Một ví dụ về trường hợp này được minh họa bởi phản ứng thả thanh sắt vào dung dịch Axit Clohydric [Dư] khi phản ứng xảy ra chúng ta sẽ thấy thanh sắt tan dần và có bọt khí sủi lên. Đợi sau khi quá trình phản ứng kết thúc đó là lúc thanh sắt tan hoàn toàn và không còn bọt khí sủi lên nữa. Sau phản ứng chúng ta chỉ có được một dung dịch đồng nhất mà thôi.
c. Chất rắn tác dụng với chất khí Trường hợp chất rắn tác dụng với chất ở trạng thái khí hoặc hơi cũng không hề hiếm trong tự nhiên, cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Khi chất ở trạng thái rắn thường chúng ta sẽ nung nóng chất rắn trước sau đó sẽ dẫn một luồng khí đi qua để phản ứng có thể xảy ra.Hãy quan sát vào hình bên dưới đây nào
Cho từ từ dung dịch NaOH vào dung dịch FeCl3 ta thấy có hiện tượng kết tủa màu nâu đỏ. Hình ảnh kết tủa các em có thể quan sát màu sắc ở bên dưới
NaOH + FeCl3 => Fe[OH]3 + NaCl
f. Chất khí tiếp xúc trực tiếp với chất khí Để phản ứng hóa học xảy ra, chúng ta sẽ cho hai chất khí vào với nhau và tạo điều kiện thích hợp để phản ứng hóa học có thể xảy ra. Một trong những ví dụ các em đã được biết đến chính là cho khí H2 tác dụng với khí Oxi ở nhiệt độ cao tạo thành nước. Phản ứng khí hidro và khí oxi gây nổ mạnh, do vậy khi thực hiện thí nghiệm các em cần chú ý điều này.
Phương trình phản ứng được thể hiện như sau:
Như vậy, chúng ta vừa tìm hiểu xong về phần lỳ thuyết các chất phản ứng được tiếp xúc trực tiếp với nhau. Qua những ví dụ bên trên, các em có thể thấy rằng để xảy ra được phản ứng hóa học đôi khi chúng ta phải "Mồi" thêm gì đó nữa ví dụ như Nhiệt Độ chẳng hạn. Do vậy, điều kiện tiếp theo sẽ cần các em ghi nhớ để trang bị kiến thức hóa học khi học tập lâu dài sau này.
2. Cần cung cấp nhiệt lượng đến mức độ nào đó
Mỗi phản ứng hóa học xảy ra, chúng ta đều phải quan tâm tới điều kiện của phản ứng xảy ra là gì. Khi có đủ điều kiện đó thì phản ứng mới có thể xảy ra và điều kiện ở đây chính là nhiệt độ. Trong phản ứng giữa H2 và O2, đầu tiên chúng ta cần phải cung cấp một nhiệt lượng nhất định để mồi cho phản ứng xảy ra. Khi phản ứng xảy ra rồi, chúng sẽ tự cung cấp nhiệt độ do vậy chúng ta không cần phải cung cấp cho cả quá trình phản ứng.
Tuy nhiên, một vài phản ứng vẫn cần chúng ta cung cấp nhiệt độ trong suốt quá trình phản ứng ví dụ như phản ứng hidro khử đồng [II] oxit.
3. Chất xúc tác là quan trọng ?
Đúng như vậy, chất xúc tác đối với phản ứng hóa học là rất quan trọng. Chất xúc tác có vai trò là cầu nối, là kích thích cho các chất có thể tác dụng được với nhau nhanh hơn.
Lưu ý: Chất xúc tác không bị biến đổi sau khi phản ứng kết thúc.
IV - Làm thế nào nhận biết có phản ứng hóa học xảy ra ?
Trong những bài trước, các em đã biết được nếu một phản ứng hóa học xảy ra có các thành phần trước phản ứng hóa học là chất tham gia, thành phần sau phản ứng hóa học là sản phẩm. Một điều nữa để nhận biết được khi nào xảy ra phản ứng hóa học đó chính là quá trình biến đổi chất này thành chất khác. Khi các em nắm được những kiến thức trên thì sẽ nhận biết được khi nào xảy ra phản ứng hóa học đơn giản hơn bao giờ hết.
1. Nhận biết phản ứng hóa học dựa vào chất tham gia ?
Chúng ta có thể nhận biết được phản ứng hóa học có xảy ra hay không khi quan sát chất tham gia. Khi xảy ra phản ứng hóa học, chất tham gia sẽ có sự biến đổi mà quá trình biến đổi này ở mỗi chất là khác nhau. Sự biến đổi ở đây có thể về trạng thái: Thay đổi trạng thái Rắn => Lỏng => Khí và ngược lại. Một số tính chất của chất cũng có sự biến đổi như màu sắc . . . đó là những dấu hiệu giúp chúng ta quan sát được chất tham gia mà dự đoán có phản ứng hóa học xảy ra hay không.
2. Nhận biết phản ứng hóa học dựa vào sản phẩm ?
Chúng ta có thể nhận biết được vì khi có phản ứng hóa học xảy ra thì chất mới tạo thành có những tính chất mà chúng ta có thể quan sát được như thay đổi về trạng thái [Thường là từ trạng thái Lỏng => trạng thái Rắn hoặc Khí] màu sắc, mùi vị . . .
3. Quá trình biến đổi ?
Khi phản ứng hóa học xảy ra chính là quá trình biến đổi các chất, dựa vào tính chất của chất tham gia và sản phẩm mà chúng ta thấy được những quá trình biến đổi giữa các chất từ đó biết được khi nào phản ứng hóa học xảy ra.
Lưu ý: Bài viết trên chỉ mang tính chất tham khảo, hãy học tập thêm để nâng cao kỹ năng dự đoán nhé :D :D :D
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn