Đến với thơ của Bà huyện Thanh Quan chúng ta thưởng thức được những lời thơ trang nhã, mang tính chất cung đình, luôn gợi nỗi buồn man mác. Ngược lại học thơ của Bà Hồ Xuân Hương ta lại gặp một phong cách hoàn toàn khác. Giọng điệu thơ mạnh mẽ, rắn rỏi, đề tài thơ bình thường dân dã, ý thơ sâu sắc thâm thuý, chua cay, chất chứa nỗi niềm phẫn uất, đả kích xã hội đương thời. Bánh trôi nước là một bài thơ quen thuộc thể hiện rõ phong cách thơ của bà.Đây là bài thơ trữ tình đặc sắc. Tác giả đã mượn chiếc tránh trôi nước để thể hiện vẻ đẹp về hình thể và tâm hồn của người con gái thân phận nhỏ bé, bị chìm nổi, phụ thuộc mà vẫn giữ gìn trọn vẹn phẩm giá của mình.Toàn bài thơ là một hình ảnh nhân hoá tượng trưng. Nhờ tài quan sát, nhờ khả năng liên tưởng kì lạ, Hồ Xuân Hương đã phát hiện được những nét tương đồng giữa chiếc bánh trôi nước tầm thường và hình ảnh cũng như cuộc đời người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Cả hai đều có vẻ bề ngoài đẹp [trắng, tròn] có tâm hồn cao quý [tấm lòng son], cuộc sống chìm, nổỉ, lênh đênh [trong nồi nước sôi luộc bánh cũng như trong cuộc đời], không làm chủ được số phận của mình. Chính những nhận xét riêng rất mới này, hình tượng thơ đã được xây dựng. Nhà thơ ngay từ những từ đầu tiên đã nhân hoá cái bánh trôi, gắn liền những chi tiết tả thực với những từ ngữ đa nghĩa tạo lên một trường liên tưởng rộng rãi cho người đọc. Do đó, bài thơ tả thực mà hàm nghĩa tượng trưng, nói về cái bánh trôi với đầy đủ đặc điểm của nó mà thành chuyện người phụ nữ chìm nổi trong cuộc đời. Người con gái ở đây có hình thể thật đẹp, da trắng nõn nà, thân hình đầy đặn, xinh xắn, có tâm hồn thật trong trắng nhân hậu hiền hoà:
Thân em vừa trắng lại vừa tròn.Lẽ ra với vẻ đẹp như thế, nàng phải có cuộc đời sung sướng. Nhưng không, cuộc đời nàng phải long đong, vất vả, phiêu dạt, chìm nổi không chỉ một lần, trong cuộc đời rộng lớn:
Bảy nổi ba chìm ưới nước non.Người phụ nữ không làm chủ được cuộc đời, số phận của họ do người khác định đoạt, nàng bị phũ phàng, vùi dập:
Rắn nát mặc dầu tay kể nặnNhưng không, dù đời có phũ phàng, dù trải bao bất hạnh người phụ nữ vẫn giữ trọn vẹn phẩm giá và tâm hồn cao đẹp của mình.
Mà em vẫn giữ tấm lòng sonỞ đây ta lại thấy được tài năng sáng tạo của nữ sĩ. Ngay trong câu thơ đầu, bà chọn chi tiết không nhiều nhưng chọn kĩ và tả đúng với đặc điểm cua chiếc bánh và tác giả chỉ cần đặt trước những từ miêu tả ấy hai từ thân em. Câu thơ lại sinh động hẳn lên. Thân em, lời xưng hô của cái bánh được nhân hoá mà đó cũng chính là lời của người phụ nữ tự giới thiệu. Nhờ hai từ này, trí tưởng tượng của người đọc được chắp cánh và hình ảnh người phụ nữ đẹp hiện ra trong tâm trí mọi người. Cặp quan hệ từ vừa... lại vừa phụ trợ cho tứ thơ khiến giọng thơ hàm chứa một ý thức và một chút hài lòng kiêu hãnh về vẻ đẹp hình thể đó.Thế nhưng sang câu thứ hai giọng thơ đột ngột chuyển hẳn. Từ thoáng chút hài lòng, tự hào chuyển sang than vãn về số phận hẩm hiu. Đảo lại một thành ngữ quen thuộc [ba chìm bảy nổi], nhà thơ đã tạo nên cách nói mới, nhấn mạnh hơn vào sự long đong. Thành ngữ này đi liền với hình ảnh vừa trắng vừa tròn tạo ra sự đối lập bất ngờ càng tô đậm nỗi bất hạnh của người phụ nữ. Cụm từ với nước non đi kèm theo hình ảnh bảy nổi ba chìm như một lời oán trách: Tại sao xã hội bất công lại vùi dập cuộc đời người phụ nữ như vậy?Và từ giọng than vãn lời thơ lại chuyển sang giọng ngậm ngùi cam chịu “Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn”. Người phụ nữ không làm chủ được cuộc dời mình mà phụ thuộc vào tay kẻ khác. Nhưng đến câu cuối cùng giọng thơ, ý thơ đột ngột chuyển lại: “Mà em vẫn giữ tấm lòng son”. Ở đây kết cấu đối lập được tác giả khai thác triệt để. Đó là sự đối lập giữa thái độ người phụ nữ trong câu ba và câu bốn, đối lập giữa thái độ cam chịu và thái độ quả quyết bảo vệ phần trong sáng trong tâm hồn con người. Sự đối lập này tràn ra cả ngôn từ Mặc dù... mà em vẫn giữ... chỉ quan hệ đối lập nhưng do đặt vị trí đầu câu lại được tăng cường thêm của từ vẫn khiến cho ý nghĩa đối lập càng thêm sắc, mạnh. Từ mà là một "nhãn từ" [chữ hay nhất trong câu thơ] nói lên một cách dõng dạc và dứt khoát sự kiên trì cố gắng đến cùng để giữ tấm lòng son. Ở đây người phụ nữ dám đối lập tấm lòng son với tất cả sóng gió, bảy nổi ba chìm của cuộc đời. Đó là người phụ nữ có ý thức rất rõ về cuộc sống và phẩm chất của mình. Đó là lời khẳng định giá trị đáng kính của người phụ nữ.Bài thơ vỏn vẹn chỉ có bốn câu, đề tài lại là sự vật bình thường nhưng dưới ngòi bút thần diệu, Hồ Xuân Hương đã tạo nhiều vẻ. Bài thơ chứa đựng một luồng ánh sáng ý thức về xã hội bất công vùi dập người phụ nữ và ý thức về giá trị, phẩm giá của người phụ nữ chân chính, của con người luôn giữ tấm lòng son dù ở bất cứ hoàn cảnh nào.
Tóm lại, có thể nói Bánh trôi nước là bài thơ trữ tình đặc sắc của Hồ Xuân Hương. Đây là tiếng nói của người phụ nữ tự bộc bạch mình, là lời oán ghét sự bất công đối với người phụ nữ đồng thời cũng là lời khẳng định giá trị tâm hồn của họ. Nhà thơ đã thay mặt giới phụ nữ cất lên tiếng nói ấy cũng là lời bà tự khẳng định mình.
tửu tận tình do tại
| Bánh trôi nước - Hồ Xuân Hương bao gồm tóm tắt nội dung chính, lập dàn ý phân tích, bố cục, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật cùng hoàn cảnh sáng tác, ra đời của tác phẩm và tiểu sử, quan điểm cùng sự nghiệp sáng tác phong cách nghệ thuật giúp các em học tốt môn văn 7 Quảng cáo
Lựa chọn câu để xem lời giải nhanh hơn
Tác phẩm 1. Tìm hiểu chung a. Ý nghĩa nhan đề Tác giả đặt nhan đề này với ý nghĩa ví người phụ nữ thời đó như chiếc bánh trôi nước. Ca ngợi vẻ đẹp, phẩm chất của người phụ nữ và sự đồng cảm sâu sắc đối với thân phận nổi chìm của họ. Nói lên phẩm chất của người người phụ nữ phong kiến ko thất bại b. Bố cục: 2 phần - Phần 1 [2 câu đầu]: Hình ảnh bánh trôi nước. - Phần 2 [2 câu cuối]: Thân phận, phẩm chất người phụ nữ qua hình ảnh bánh trôi nước. 2. Giá trị nội dung và nghệ thuật a. Giá trị nội dung - Bánh trôi nước là bài thơ có nhiều tầng ý nghĩa, với ý nghĩa tả thực là miêu tả chiếc bánh trôi nước trắng, tròn, chìm nổi. - Bài thơ là tiếng lòng cảm thông, xót xa cho thân phận lênh đênh, chìm nổi của người phụ nữ trong xã hội cũ. Là tiếng nói trân trọng, ngợi ca vẻ đẹp phẩm chất trong sáng, tình nghĩa, sắt son của người phụ nữ Việt Nam ngày xưa. b. Giá trị nghệ thuật - Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt. - Ngôn ngữ thơ bình dị, thành ngữ, mô-típ dân gian. - Sáng tạo trong việc xây dựng nhiều tầng ý nghĩa. Sơ đồ tư duy về bài thơ "Bánh trôi nước": Loigiaihay.com
Quảng cáo Luyện Bài Tập Trắc nghiệm Văn 7 - Xem ngay Báo lỗi - Góp ý |
Bài thơ: Bánh trôi nước - Nội dung bài thơ, Hoàn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác phẩm được VnDoc sưu tầm và đăng tải nhằm giới thiệu Nội dung tác phẩm, Hoàn cảnh sáng tác nằm trong chương trình giảng dạy môn Ngữ văn lớp 7. Mời quý thầy cô cùng các bạn tham khảo tài liệu dưới đây
Bánh trôi nước - Hồ Xuân Hương
- Nội dung bài Bánh trôi nước
- Tác giả Hồ Xuân Hương
- Bài thơ Bánh trôi nước
- Thể thơ bài Bánh trôi nước
- Hoàn cảnh sáng tácbài Bánh trôi nước
- Xuất xứ bài Bánh trôi nước
- Đề tài bài Bánh trôi nước
- Phương thức biểu đạt bài Bánh trôi nước
- Giá trị nội dung bài thơ Bánh trôi nước
- Giá trị nghệ thuật bài thơ Bánh trôi nước
- Dàn ý phân tích bài Bánh trôi nước
Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.
Để giao lưu và dễ dàng chia sẻ các tài liệu học tập hay lớp 7, mời các bạn tham gia nhóm facebook Tài liệu học tập lớp 7.
Nội dung bài Bánh trôi nước
Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.
Tác giả Hồ Xuân Hương
- Hồ Xuân Hương lai lịch chưa thật rõ.
- Xuất thân:
- Nhiều sách vẫn nói bà là con Hồ Phi Diễn [1704-?], quê ở làng Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An
- Hồ Xuân Hương là con vợ lẽ, ông thân sinh ra Bắc dạy học, lấy vợ lẽ là người Bắc Kinh
- Gia đình Hồ Xuân Hương từng sống ở phường Khán Xuân, gần Hồ Tây của Hà Nội
- Cuộc đời:
- Hồ Xuân Hương được hưởng những năm tháng ấu thơ êm đềm ở một dinh thự lớn tên Cổ Nguyệt đường ven hồ Tây, bấy giờ là chốn phồn hoa đô hội bậc nhất xứ Đàng Ngoài.
- Dù ít phải ràng buộc trong gia giáo nghiêm khắc như mọi nữ lưu cùng thời, Hồ Xuân Hương vẫn hội tụ được tư chất thông minh và hiếu học.
- Bà có con đường tình duyên lận đận, 2 lần làm lẽ và cả 2 lần đều trở thành góa phụ
- Sự nghiệp sáng tác:
- Thơ bà luôn được trình bày theo phong cách thất ngôn bát cú hoặc thất ngôn tứ tuyệt
- Bà sáng tác chủ yếu bằng chữ Nôm, đến nay chỉ để lại các kiệt tác bằng thơ.
- Hồ Xuân Hương được xem như hiện tượng kỳ thú của dòng thi ca cổ điển Việt Nam khi tích cực đưa ra cái nhìn đối lập với truyền thống đạo đức, cùng quá trình mục rữa của nhiều lề lối cũ nhưng không vì thế mà tự trở nên suy đồi.
- Tác phẩm tiêu biểu: Bánh trôi nước, Tự tình, Thiếu nữ ngủ ngày...
- Hồ Xuân Hương được mệnh danh là Bà Chúa Thơ Nôm
Xem thêm:
- Phân tích bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương
- Trình bày cảm nhận của em về thân phận, vẻ đẹp và tâm hồn của người phụ nữ qua bài thơ Bánh trôi nước [Hồ Xuân Hương]
- Hình ảnh người phụ nữ trong bài thơ “Bánh trôi nước” Hồ Xuân Hương
- Giá trị nhân đạo trong bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương
- Đề kiểm tra 15 phút môn Ngữ văn lớp 7: Bánh trôi nước
- Đề kiểm tra 15 phút bài Bánh trôi nước
- Cảm nhận về bài Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương
- Bánh trôi nước - Lý thuyết ngữ văn 7
- Phân tích bài thơ "Bánh trôi nước" của Hồ Xuân Hương
- Dàn ý cho đề bài: Tài năng sử dụng ngôn ngữ dân tộc của Hồ Xuân Hương qua bài thơ Bánh trôi nước
- Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Bánh trôi nước
- Viết đoạn văn nêu cảm nghĩ về thân phận người phụ nữ trong bài thơ Bánh trôi nước
- Soạn bài Bánh trôi nước ngắn gọn
Bài thơ Bánh trôi nước
Thể thơ bài Bánh trôi nước
Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật
Hoàn cảnh sáng tácbài Bánh trôi nước
Là một người phụ nữ sống giữa xã hội phong kiến đầy những bất công đối với phụ nữ. Thi sĩ Hồ Xuân Hương đặc biệt thấu hiểu và đồng cảm với những nỗi đau khổ, bất hạnh mà người phụ nữ phải gánh chịu. Đồng thời, bà cũng tự ý thức được những nét đẹp và giá trị phẩm chất cao quý của người phụ nữ. Vì vậy, bà đã gói gém tất cả tâm tư, tình cảm mà viết nên tác phẩm Bánh trôi nước.
Xuất xứ bài Bánh trôi nước
In trong hợp tuyển thơ văn Việt Nam tập III, NXB Văn hóa Hà Nội, năm 1963
Đề tài bài Bánh trôi nước
Vịnh vật [bánh trôi nước]
Phương thức biểu đạt bài Bánh trôi nước
PTBĐ tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm
Giá trị nội dung bài thơ Bánh trôi nước
- Bánh trôi nước là bài thơ có nhiều tầng ý nghĩa, với ý nghĩa tả thực là miêu tả chiếc bánh trôi nước trắng, tròn, chìm nổi
- Bài thơ là tiếng lòng cảm thông, xót xa cho thân phận lênh đênh, chìm nổi của người phụ nữ trong xã hội cũ. Là tiếng nói trân trọng, ngợi ca vẻ đẹp phẩm chất trong sáng, tình nghĩa, sắt son của người phụ nữ Việt Nam ngày xưa.
Giá trị nghệ thuật bài thơ Bánh trôi nước
- Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt
- Ngôn ngữ thơ bình dị, thành ngữ, mô-típ dân gian
- Sáng tạo trong việc xây dựng nhiều tầng ý nghĩa
Dàn ý phân tích bài Bánh trôi nước
1. Mở bài
- Giới thiệu về tác giả Hồ Xuân Hương
- Giới thiệu về bài thơ Bánh trôi nước [khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật]
2. Thân bài
a. Tầng nghĩa thứ nhất: Hình ảnh bánh trôi nước
- Bài thơ cung cấp đầy đủ các thông tin về chiếc bánh trôi nước:
- Hình dáng bên ngoài: hình tròn, có màu trắng → Điệp từ "vừa" nhằm nhấn mạnh đặc điểm ngoại hình nổi bật của chiếc bánh
- Cách nấu bánh: luộc bánh trong nước - khi nào ba phần nổi, bảy phần chìm thì là bánh đã chín
- Cách làm bánh: tùy thuộc vào độ khéo léo, chú tâm khi nhồi bột của người làm mà bánh sẽ nhão hay là rắn
- Màu sắc của nhân bánh: màu đỏ son
→ Tác giả miêu tả chiếc bánh trôi nước một cách cặn kẽ, chi tiết, cụ thể, từ hình dáng bên ngoài, nhân bánh đến cách thức làm bánh → Đây là lớp nghĩa tả thực của bài thơ
b. Tầng nghĩa thứ 2: Hình ảnh người phụ nữ
- Mở đầu bài thơ là cụm từ "thân em" - đây là 1 mô típ quen thuộc của ca dao, dân ca dân gian nước ta. Mô tip thân em dùng để truyền tải những câu hát tha, thở về số phận của người phụ nữ.
→ Khi bài thơ được mở đầu bằng cụm từ này là đã phần nào hé lộ nội dung của bài thơ
- Ngoại hình của người phụ nữ:
"Thân em vừa trắng lại vừa tròn"
- Thân hình tròn trịa, đầy đặn
- Nước da trắng hồng, rạng rỡ
→ Đây là chuẩn mực cho cái đẹp ở thời đại của Hồ Xuân Hương. Ai hội thụ được 2 đặc điểm này thì được xem là 1 người phụ nữ xinh đẹp, yêu kiều, duyên dáng
- Số phận của người phụ nữ:
"Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn"
→ Khắc họa rõ nét số phận những người phụ nữ trong xã hội phong kiến:
- Sử dụng phép đảo thành ngữ "ba chìm bảy nổi" giúp tái hiện cuộc sống bấp bênh, chìm nổi, lận đận, truân chuyên của những người phụ nữ xưa.
- Hình ảnh "mặc dầu tay kẻ nặn" thể hiện rõ nét sự cam chịu về số phận của những người phụ nữ trong xã hội xưa. Sướng hay khổ, buồn hay vui thì họ đều phụ thuộc vào kẻ khác, không thể tự làm chủ được cuộc sống của mình.
- Phẩm chất của người phụ nữ: tuy cuộc sống lênh đênh, bấp bênh, không đoán định được trước như vậy, nhưng những người phụ nữ ấy vẫn luôn giữ cho mình một tấm lòng son - luôn thủy chung, son sắt một lòng, không thay đổi dù số phận có ra sao - đây là phẩm chất vô cùng cao quý, cần được trân trọng của người phụ nữ.
3. Kết bài
- Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ:
- Nội dung: mượn hình ảnh chiếc bánh trôi nước, qua đó thể hiện sự trân trọng, ngợi ca vẻ đẹp của người phụ nữ và sự cảm thương sâu sắc trước số phận chìm nổi của họ
- Nghệ thuật: thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, ngôn ngữ bình dị, xây dựng nhiều tầng ý nghĩa,…
- Mở rộng: liên hệ với những câu ca dao viết về người phụ nữ bắt đầu bằng cụm từ “thân em”
------------------------------------------------------------
Như vậy là chúng tôi đã giới thiệu cho các bạn bài Bài thơ: Bánh trôi nước - Nội dung bài thơ, Hoàn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác phẩm. Mời các bạn tham khảo thêm đề thi học kì 1 lớp 7 từ tất cả các trường THCS trên toàn quốc của tất cả các môn Toán, Văn, Anh, Lý, Hóa, Sinh.
Hy vọng rằng tài liệu lớp 7 này sẽ giúp ích trong việc ôn tập và rèn luyện thêm kiến thức ở nhà. Chúc các bạn học tốt và đạt kết quả cao trong kì thi sắp tới.
Tài liệu tham khảo:
- Soạn bài lớp 7: Bánh trôi nước
- Soạn Văn 7: Bánh trôi nước
- Văn mẫu lớp 7: Phân tích bài thơ "Bánh trôi nước" của Hồ Xuân Hương
- Phân tích bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương
- Văn mẫu lớp 7: Hình ảnh người phụ nữ trong bài thơ “Bánh trôi nước” Hồ Xuân Hương
- Giải vở bài tập Ngữ văn 7 bài 7: Bánh trôi nước
- Văn mẫu lớp 7: Phân tích bài thơ "Bánh trôi nước" của Hồ Xuân Hương