ThS. BSCK2 Nguyễn Đức Quang – Trưởng khoa Thận – Nội tiết
Câu hỏi của phụ huynh V.Q nhà ở Đồng Nai: Bác sĩ cho hỏi con tôi 8 tuổi giờ có kinh nguyệt, tôi muốn đi khám ở Bệnh viện Nhi Đồng 1 như thế nào ạ? Cám ơn.
Trả lời: Chào ba/mẹ!
Một bé gái nghi ngờ dậy thì sớm nếu bé xuất hiện các đặc tính sinh dục thứ phát như: ngực phát triển, mọc lông mu trước 8 tuổi hoặc có kinh trước 9,5 tuổi.
Như vậy con của ba/mẹ có khả năng dậy thì sớm, vì vậy cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ nội tiết. Bệnh viện Nhi Đồng 1 tiếp nhận và khám cho các trẻ nghi ngờ dậy thì sớm vào ngày thứ 3 hàng tuần. Tùy trường hợp, các bác sĩ có thể cho trẻ theo dõi hoặc làm thêm các xét nghiệm máu đánh giá tình trạng dậy thì và chụp xquang kiểm tra tuổi xương, siêu âm bụng và chụp MRI não tìm nguyên nhân dậy thì.
--
Câu hỏi của phụ huynh D.T.S nhà ở Hải Phòng: Bác sỹ cho tôi hỏi tôi có một bé gái 9 tuổi rưỡi, cháu đã bắt đầu dậy thì và giờ cháu đã 10 tuổi 8 tháng cháu đã bắt đầu có kinh nguyệt và mọc lông mu đen dài đầy đủ, ngực phát triển và có chất dịch nhầy. Tháng trước cháu có kinh nguyệt vào ngày 17 nhưng đến nay đã 46 ngày chưa thấy kinh trở lại. Xin hỏi bác sỹ như thế có sao không? Và em có một lo lắng và muốn hỏi là con em có kinh tuổi này thì có chiều cao thấp hơn bạn bè cùng trang lứa hay ko? Và có kinh nguyệt cháu còn cao được nữa không? Và đến mấy tuổi thì cháu dừng chiều cao? Hiện nay cháu cao 1m38 và cháu có thể cao tối đa là bao nhiêu? Xin cảm ơn bác sỹ nhiều ạ!
Trả lời: Chào mẹ!
- Một bé gái nghi ngờ dậy thì sớm nếu bé xuất hiện các đặc tính sinh dục thứ phát như: ngực phát triển, mọc lông mu trước 8 tuổi hoặc có kinh trước 9,5 tuổi. Con của mẹ hiện giờ 10 tuổi 8 tháng đã bắt đầu có kinh nguyệt, vậy tình trạng dậy thì của bé là bình thường, không phải là dậy thì sớm. Do đó, chiều cao của trẻ lúc này hoàn toàn không bị ảnh hưởng bởi tình trạng dậy thì. Chiều cao của trẻ còn tuỳ thuộc vào nhiều yếu tố khác như: gen, dinh dưỡng, nội tiết tố, vận động…Vì vậy việc so sánh chiều cao của con với các bé khác sẽ không hợp lý.
- Sau khi có kinh bé có thể cao thêm trung bình từ 5-10cm. Thường bé gái đạt được chiều cao trưởng thành lúc 15-16 tuổi.
- Hiện con cao 1m38, và để tính được chiều cao dự đoán lúc trưởng thành của trẻ cần phải đo tuổi xương hiện tại của trẻ, và chiều cao của ba mẹ.
- Trẻ trong 1-2 năm đầu có kinh thường chưa có ổn định về nội tiết tố nên kinh nguyệt cũng bị rối loạn. Chu kỳ kinh trung bình của bé gái trong giai đoạn này là 21-45 ngày. Một số bé chu kỳ có thể lâu đến > 60 ngày mới có kinh trở lại. Tuy nhiên ở một trẻ đã dậy thì có bất thường kinh nguyệt cần được khám và hỏi bệnh để loại trừ các nguyên nhân có thể gặp như: có thai, bệnh lý nội tiết, hoặc do dùng thuốc…trước khi khẳng định là do nguyên nhân sinh lý bình thường.
--
Câu hỏi của phụ huynh T.U: bác sĩ cho em hỏi con nhà em mới 13 tháng tuổi nhưng lúc sinh ra em đã thấy cháu có hạt nhân ở vú rồi giống như bé gái mới dậy thì vậy nhưng 13 tháng rồi ko hết thì có phải con em có đâu hiệu dậy thì sớm ko ạ?
Trả lời: Chào ba/mẹ!
Lúc mới sinh cả bé trai lẫn bé gái đều có thể thấy hạt nhân ở vú do chịu ảnh hưởng từ nội tiết tố của mẹ, sau vài tháng thì dấu hiệu này sẽ mất đi. Một số bé gái có thể phát triển ngực trở lại và dấu hiệu này thường mất đi lúc 2-3 tuổi trong 90% trường hợp.
Trường hợp của con ba/mẹ cần được thăm khám bởi bác sĩ nội tiết để đánh giá chính xác hơn tình trạng của bé. Bệnh viện Nhi Đồng 1 tiếp nhận và khám cho các trẻ nghi ngờ dậy thì sớm vào ngày thứ 3 hàng tuần. Tùy trường hợp, các bác sĩ có thể cho trẻ theo dõi hoặc làm thêm các xét nghiệm khi cần.
--
Câu hỏi của phụ huynh M.T: Cháu nhà em được 2 tuổi khi bé tiểu xong nước tiểu khô lại và đóng thành mãng trắng đục như vôi, không biết như vậy là hiện tượng của bệnh gì ạ? Có cần xét ngiệm nước tiểu và xét ngiệm máu không ạ?
Trả lời: Nước tiểu bình thường sẽ có màu từ vàng nhạt đến vàng đậm, trong suốt tùy tình trạng nước trong cơ thể. Tiểu đục có thể do nhiều nguyên nhân: thiếu nước, tiểu đạm, tiểu tinh thể, nhiễm trùng tiểu…. Nếu tình trạng tiểu đục chỉ thoáng qua rồi tự hết và không kèm triệu chứng gì khác thì có thể do thiếu nước tạm thời. Tốt nhất, chị nên cho trẻ đến khám tại phòng khám Thận Bệnh viện Nhi Đồng 1, để được Bác sĩ thăm khám và làm thêm xét nghiệm để tìm nguyên nhân.
---
Để hiểu hơn về tình trạng dậy thì sớm của trẻ quý phụ huynh có thể tham khảo bài viết Dậy thì là gì? Tác giả ThS.BS Trần Thị Bích Huyền – ThS.BSCK2 Nguyễn Đức Quang
---
Quý phụ huynh có thể xem những giải đáp thắc mắc về sức khỏe của con em mình hàng tuần qua chuyên mục “Trả lời câu hỏi thường gặp” trên trang web Bệnh viện Nhi Đồng 1 //www.nhidong.org.vn
Cô bé Dương Dương [Trung Quốc] năm nay 9 tuổi, vốn là con gái đầu lòng nên được bố mẹ hết mực yêu thương. Từ nhỏ cô bé đã thường xuyên ốm vặt, biếng ăn nên gầy gò, thấp bé hơn nhiều so với các bạn đồng trang lứa, khiến gia đình lo lắng vô cùng.
Từ khi Dương Dương bắt đầu vào lớp 1, mẹ cô bé lúc nào cũng than vãn và ép con ăn uống vì lo con đến trường bị các bạn bắt nạt, lại sợ người ngoài cười chê nuôi con không đến nơi đến chốn.
Bà mua đủ các loại thực phẩm chức năng, vitamin tổng hợp, thường xuyên nấu những món nhiều đạm để bồi bổ hàng ngày. Thời gian đầu, Dương Dương vốn kén ăn nên không có hiệu quả, hệ tiêu hóa của cô bé kém nên cũng thường gặp nhiều vấn đề.
Nhưng không vì thế mà bỏ cuộc, vừa vận động tâm lý cho con, vừa tìm kiếm trên mạng và học hỏi những bà mẹ khác, khoảng hơn nửa năm thì mẹ Dương Dương cũng tìm ra chế độ ăn phù hợp cho con mình.
Trời không phụ lòng người, chỉ sau hơn 1 năm, cô bé đã cao thêm 10cm, trông phổng phao hơn hẳn khiến cả nhà đều vui mừng. Chỉ có điều, gần đây cô bé bắt đầu có những dấu hiệu lạ, ngực phát triển bất thường và thậm chí còn có cả kinh nguyệt khi chỉ mới vừa đủ 9 tuổi.
Mẹ Dương Dương hiểu ra tầm nghiêm trọng của vấn đề, liền hốt hoảng đưa con đến bệnh viện thăm khám. Kết quả cho thấy cô bé bị dậy thì sớm, x-quang xương chỉ ra tuổi xương lên tới 12, ngực đã phát triển tương đương bé gái 12 đến 14 tuổi, đã có kinh nguyệt và tình trạng rối loạn nội tiết tố bất thường.
Bác sĩ: bố mẹ trẻ cần lưu ý 8 điều, đừng để chăm con thành hại con
Bác sĩ điều trị cho Dương Dương cho biết, giai đoạn dậy thì thông thường ở trẻ em trai là từ 9 - 14 tuổi, trẻ em gái là từ 8 - 13 tuổi. Nếu ngực của bé gái phát triển trước 8 tuổi và tinh hoàn của bé trai to dần, cùng với dấu hiệu vỡ giọng trước 9 tuổi thì đã dậy thì sớm, cần gặp bác sĩ chuyên khoa để tìm ra nguyên nhân.
Dậy thì sớm hiện tại chưa tìm ra nguyên nhân, nhưng từ phân tích lâm sàng các trẻ em mắc dậy thì sớm thì phổ biến nhất là:
- Có các khối u, đặc biệt là u não.
- Béo phì, thừa cân.
- Hormone bị ảnh hưởng bởi môi trường bên ngoài, chủ yếu là từ hóa chất hoặc phụ gia hóa dẻo trong đồ chơi, đồ nhựa, văn phòng phẩm, các loại hóa chất diệt côn trùng, tinh dầu…
- Yếu tố tâm lý: nhiều trẻ em không thích bị so sánh với các bạn đồng trang lứa, từ đó sinh ra tâm trạng bất ổn, kích thích các hormone phát triển bất thường.
Với trường hợp của Dương Dương, may mắn là cô bé không có bệnh lý nào liên quan đến khối u. Chính chế độ ăn uống không khoa học đã khiến cô bé thừa cân, cộng thêm áp lực tâm lý từ mẹ và những người xung quanh khiến hormone thay đổi bất thường, gây ra tình trạng dậy thì sớm.
Bác sĩ điều trị cũng nhấn mạnh, những năm gần đây, tỷ lệ dậy thì sớm ở Trung Quốc đang tăng rất nhanh. Theo số liệu khảo sát do Hiệp hội Giáo dục và Nâng cao Sức khỏe Trung Quốc công bố, tỷ lệ dậy thì sớm ở trẻ em ở Trung Quốc là khoảng 0,43%, và cả nước có khoảng 530.000 trẻ em mắc chứng này.
Để phòng tránh dậy thì sớm ở trẻ, các chuyên gia cũng khuyến cáo các bậc phụ huynh nên lưu ý 8 điểm sau:
- Chế độ ăn uống hợp lý cho trẻ.
- Luôn để trẻ uống nhiều nước.
- Bổ sung canxi, sắt, kẽm… vi chất theo chỉ định từ bác sĩ.
- Giảm sử dụng các sản phẩm nhựa.
- Rèn luyện trẻ đi ngủ sớm và tránh bật đèn đi ngủ.
- Tránh để trẻ tiếp xúc với mỹ phẩm.
- Tránh để trẻ xem phim hoặc sách khiêu dâm.
- Không so sánh, gây áp lực về chiều cao, cân nặng của trẻ.
Khi trẻ có các dấu hiệu nghi ngờ là dậy thì sớm, tuyệt đối không chủ quan hay giấu giếm, phải đến bệnh viện thăm khám càng sớm càng tốt. Bố mẹ đừng xem nhẹ vì dậy thì sớm không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển, xu hướng tính dục, gây ra biến chứng sức khỏe mà còn có thể là triệu chứng của nhiều bệnh u nang hiểm nghèo.
Nguồn và ảnh: Aboluowang, Woman.tvbs, Metro UK
Bé trai 5 tuổi đã vỡ giọng, bố mẹ đưa đến bệnh viện khám dậy thì sớm mới phát hiện có khối u não, bác sĩ chỉ ra 3 điểm cần chú ý