Video hướng dẫn giải
- Phần II
- Luyện tập
Phần II
Video hướng dẫn giải
CÁCH LẬP DÀN Ý BÀI VĂN NGHỊ LUẬN
1. Tìm ý cho bài văn
Bàn về vai trò tác dụng to lớn của sách trong đời sống tinh thần của con người, nhà văn M. Go-rơ-ki viết: Sách mở rộng trước mắt tôi những chân trời mới. Hãy giải thích và bình luận ý kiến trên.
a. Xác định luận đề:
- Bài văn cần làm sáng tỏ luận đề: Sách mở rộng trước mắt tôi những chân trời mới.
- Đây là một ý kiến xác đáng, cần tán thưởng và làm theo.
b. Xác định các luận điểm:
Bài làm có 3 luận điểm cơ bản:
[1] Sách là sản phẩm tinh thần kì diệu của con người [ghi lại những hiểu biết về thế giới tự nhiên và xã hội].
[2] Sách mở rộng trước mắt mỗi chúng ta những chân trời mới.
[3] Từ ý nghĩa đó, mỗi chúng ta cần có thái độ đúng đối với sách và việc đọc sách.
c. Tìm luận cứ cho các luận điểm:
- Các luận cứ cho luận điểm [1]:
+ Sách là sản phẩm tinh thần kì diệu của con người.
+ Sách là kho tàng tri thức của nhân loại.
- Các luận cứ cho luận điểm [2]:
+ Sách giúp ta hiểu biết mọi lĩnh vực về thế giới tự nhiên và xã hội.
+ Sách giúp ta vượt qua thời gian, không gian.
+ Sách là người bạn tâm tình gần gũi, giúp ta tự hoàn thiện về nhân cách của mình.
- Các luận cứ cho luận điểm [3]:
+ Nên đọc và làm theo các loại sách tốt, phê phán sách có hại.
+ Tạo thói quen lựa chọn sách, hứng thú đọc và học theo các sách có nội dung tốt.
+ Học những điều hay trong sách bên cạnh việc học trong thực tế cuộc sống.
2. Lập dàn ý
a. Mở bài
- Trong cuộc sống, giá trị vật chất và giá trị tinh thần đều cần thiết cho con người. Thiếu chúng nhân loại không thể tồn tại
- Trong các món ăn tinh thần, sách chiếm một vị trí vô cùng quan trọng,
- M. Go-rơ-ki đã đúng khi đề cao: "Sách mở rộng trước mắt tôi những chân trời mới".
b. Thân bài:
- Sách là sản phẩm tinh thần kì diệu con người:
- Cần có thái độ đúng với sách và việc đọc sách
- Cần kết hợp giữa thực tế và văn chương.
c. Kết bài
- Sách có một khả năng rất lớn trong việc nâng cao tầm hiểu biết cho con người.
- Mãi mãi sách là người bạn đồng hạnh không thể thiếu của con người.
Luyện tập
Video hướng dẫn giải
Câu 1 [trang 91 SGK Ngữ văn 10 tập 2]
a. Cần bổ sung một số điểm còn thiếu:
- Mối quan hệ giữa tài và đức trong mỗi con người.
- Trong quá trình rèn luyện, cần phải thường xuyên phấn đấu để hướng tới sự hoàn thiện cả tài và đức.
b. Dàn bài tham khảo:
* Mở bài:
- Giới thiệu lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh [có thể dẫn dắt bằng cách nêu xuất xứ của lời dạy hoặc nêu lên tầm quan trọng của tài và đức... ].
- Định hướng tư tưởng cho bài viết [khẳng định tính đúng đàn cho lời dạy].
* Thân bài:
- Hiểu lời dạy của Bác như thế nào?
+ Giải thích khái niệm tài và đức.
+ Tại sao có tài mà không có đức là người vô dụng.
+ Tại sao có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó?
+ Đức và tài có quan hộ như thế nào nào trong mỗi con người?
- Vận dụng lời dạy của Bác như thế nào?
+ Lời dạy của Bác có ý nghĩa sâu sắc đối với việc rèn luyện, tu dưỡng của từng cá nhân.
+ Bản thân vận dụng lời dạy của Bác như thế nào?
* Kết bài
- Khẳng định lại ý nghĩa, giá trị và sức ảnh hưởng từ lời dạy của Çhu tịch Hồ Chí Minh.
Câu 2 [trang 91 SGK Ngữ văn 10 tập 2]
Gợi ý:
a] Mở bài:
- Giới thiệu vấn đề cần nghị luận: Từ những khó khăn thường xuyên gặp phải và phải vượt qua trong cuộc sống con người ⟶ ông cha ta có câu tục ngữ "Cái khó bó cái khôn".
b] Thân bài:
- Giải thích: "cái khó": khó khăn, trở ngại, khúc mắc, rắc rối; "bó": cản trở, hạn chế, trói buộc, bao vây; "cái khôn": suy nghĩ, sáng tạo.
=> Ý nghĩa: Những khó khăn trong cuộc sống làm hạn chế sự phát huy tài năng và sức sáng tạo của con người.
- Bình luận: Hai mặt của câu tục ngữ:
+ Mặt đúng: Sự phát triển chủ quan chịu ảnh hưởng hoàn cảnh khách quan. Hoàn cảnh tiêu cực, chủ quan kém phát triển.
+ Mặt chưa đúng: Phiến diện, chưa đánh giá đúng mức sự năng động, ý chí, nghị lực chủ quan của con người.
- Chứng minh [vận dụng câu tục ngữ]:
+ Khi tính toán công việc, cần tính đến những khó khăn khách quan để tìm cách khắc phục, chứ không nản chí, đầu hàng, buông xuôi, phụ thuộc.
+ Nâng cao tinh thần, ý chí khắc phục khó khăn, "gian nan rèn luyện ắt thành công" [Hồ Chí Minh].
+ Càng khó khăn càng quyết tâm khắc phục.
+ "Cái khó ló cái khôn" [Tục ngữ].
+ "Thép đã tôi trong lửa đỏ và nước lạnh lúc đó thép sẽ vô cùng cứng rắn và không hề biết sợ" [N.Ô-xtrốp-xki].
+ "Ba lần nung trong lửa đỏ, ba lần tôi trong nước lạnh, ba lần luộc trong kiềm, ta trong sạch hơn tất cả mọi thứ trên đời" [Tục ngữ Nga].
+ Nhưng cũng cần chống lại tư tưởng chủ quan, duy ý chí, xem thường hoàn cảnh và khó khăn khách quan thì cũng không thể thành công.
c. Kết luận
- Đánh giá chung về câu tục ngữ.