Mời các bạn học sinh tham khảo một số câu hỏi trắc nghiệm hay, được chúng tôi sưu tầm có chọn lọc từ các bộ đề trắc nghiệm Công nghệ lớp 10 của các trường THPT trên toàn quốc.
Trả lời câu hỏi: Cây trồng được sản xuất theo công nghệ nuôi cấy mô tế bào có đặc điểm
A. Sạch bệnh, đồng nhất về di truyền
B. Không sạch bệnh, đồng nhất về di truyền
C. Sạch bệnh, không đồng nhất về di truyền
D. Hệ số nhân giống cao
Lời giải:
Đáp án đúng: A
Giải thích: Cây trồng được sản xuất theo công nghệ nuôi cấy mô, TB có đặc điểm: Sạch bệnh, đồng nhất về di truyền – SGK trang 21
Kiến thức tham khảo
QUI TRÌNH CÔNG NGHỆ NHÂN GIỐNG BẰNG NUÔI CÂY MÔ TẾ BÀO
1. Ý nghĩa
Nhân giống cây trồng bằng nuôi cấy mô tế bào:
- Có thể nhân giống cây trồng ở quy mô công nghiệp kể cả trên các đối tượng khó nhân giống bằng phương pháp thông thường
- Hệ số nhân giống cao
- Sản phẩm đồng nhất mặt di truyền
- Nguyên liệu nuôi cấy sạch bệnh thì sản phẩm hoàn toàn sạch bệnh.
2. Qui trình công nghệ nhân giống bằng nuôi cấy mô tế bào
a] Chọn vật liệu nuôi cấy
Vật liệu nuôi cấy thường là tế bào của mô phân sinh [mô chưa phân hoá trong các đỉnh sinh trưởng của rễ, thân, lá].
Vật liệu nuôi cấy không bị nhiễm bệnh được trồng trong buồng cách li.
b] Khử trùng
Cắt đỉnh sinh trưởng vật liệu nuôi cấy thành phần tử nhỏ. Mẫu sau khi cắt được tẩy rửa bằng nước sạch và khử trùng.
c] Tạo chồi trong môi trường nhân tạo
Mẫu được nuôi cấy trong môi trường dinh dưỡng để tạo chồi, tức là tái tạo cây từ các đỉnh sinh trưởng. Môi trường dinh dưỡng nhân tạo thường dùng trong nuôi cấy mô là môi trường MS [Murashige và Skoog].
d] Tạo rễ
Khi chồi đạt tiêu chuẩn về kích thước [chiều cao] thì tách [cắt] chồi và cấy sang môi trường tạo rễ, bổ sung chất kích thích α, NAA, IBA…
e] Cấy cây vào môi trường thích ứng
Cấy cây sang môi trường thích ứng để cây thích nghi dần với điều kiện tự nhiên.
f] Trồng cây trong vườn ươm
Sau khi cây phát triển bình thường và đạt tiêu chuẩn cây giống, chuyển cây ra vườn ươm.
Ứng dụng nuôi cấy mô người ta đã nhân nhanh được nhiều giống cây lương thực, thực phẩm [giống lúa chịu mặn, kháng đạo ôn; khoai tây, súp lơ, măng tây,…] giống cây công nghiệp [mía, cà phê], giống cây hoa, cây ăn quả, cây lâm nghiệp.
►►CLICK NGAY vào nút TẢI VỀ dưới đây để tải về [LỜI GIẢI] Cây trồng được sản xuất theo công nghệ nuôi cấy mô tế bào có đặc điểm? file tải PDF hoàn toàn miễn phí!
Đánh giá bài viết
Công nghệ nuôi cấy mô tế bào thực vật là một trong những công nghệ quan trọng của ngành Công nghệ Sinh học, nền tảng nghiên cứu và áp dụng các công nghệ khác trong lĩnh vực Công nghệ Sinh học thực vật.
Công nghệ nuôi cấy mô tế bào thực vật hay nuôi cấy mô thực vật đã xuất hiện tại Việt Nam từ 1960. Là một trong những công nghệ quan trọng của ngành Công nghệ Sinh học, nền tảng nghiên cứu và áp dụng các công nghệ khác trong lĩnh vực Công nghệ Sinh học thực vật. Trên môi trường dinh dưỡng thích hợp các tế bào thực vật có thể biệt hóa hình thành mô, cơ quan hay cơ thể hoàn chỉnh.
Công nghệ là “chiếc chìa khóa làm giàu” của các nhà Nông Nghiệp; sản xuất cây giống với số lượng cao, chất lượng đồng đều không phụ thuộc vào các điều kiện ngoại cảnh. Đồng thời, công nghệ còn có khả năng bảo tồn các giống có giá trị không chỉ trong vấn đề lương thực, nông nghiệp đô thị như phong lan, thanh long, ớt, chuối, khoai lang, dâu tây…mà còn trong cả lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, đáp ứng nhu cầu sản xuất nguồn dược liệu có giá trị cao như: sâm, đông trùng hạ thảo, bảy lá một hoa, sáo tam phân, bình vôi, giảo cổ lam…. Các sản phẩm có chứa các chất thứ cấp với hoạt tính ổn định, ít gây phản ứng phụ. Hàm lượng có thể điều khiển cao gấp 2 - 3 lần so với phương pháp truyền thống. Rút ngắn thời gian chăm sóc ngoài tự nhiên là yếu tố thiết yếu trong sản xuất.
Quy trình sản xuất một sản phẩm trong công nghệ nuôi cấy mô tế bào thực vật
GIỚI THIỆU MÔN HỌC
Môn học này trang bị những kiến thức về tế bào thực vật, kỹ thuật nuôi cấy mô tế bào thực vật trong ống nghiệm; Sự phát sinh hình thái của tế bào, mô thực vật nuôi cấy trong điều kiện in vitro; Môi trường và điều kiện nuôi cấy mô, tế bào thực vật; Các kỹ thuật chính của công nghệ nuôi cấy mô, tế bào thực vật.
MỤC TIÊU MÔN HỌC
Cung cấp cho sinh viên cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu cơ bản của công nghệ tế bào thực vật là lĩnh vực hiện đang được ứng dụng rộng rãi và mang lại hiệu quả thiết thực cho nông nghiệp.
Giúp sinh viên có được những kỹ năng cần thiết để có thể ứng dụng kỹ thuật tiên tiến của công nghệ sinh học vào công tác bảo tồn và nhân giống cây trồng.
KIẾN THỨC LĨNH HỘI
Cung cấp kiến thức cơ bản về nuôi cấy mô tế bào thực vật, hiểu bản chất và thành phần của các chất điều hòa sinh trưởng trong nuôi cấy mô thực vật
Áp dụng các kỹ thuật nhân giống truyền thống, hiểu rõ các phương pháp nhân giống NCM TBTV
Tuyển chọn và cải tạo các giống cây trồng bằng NCM TBTV
Hiểu kiến thức về công nghệ gen thực vật, bảo tồn nguồn gen in vitro
Giải thích các vấn đề gặp phải trong nuôi cấy và phương pháp xử lý thực tế
Hiểu nguyên tắc cơ bản trong chăm sóc cây trồng ngoàì vườn ươm, phương pháp thuần hóa cây
TRẢI NGHIỆM THỰC TẾ
Phần thực hành: xây dựng kế hoạch thực tập thực tế, các thao tác cơ bản trong NCM TB, nắm vững các thao tác thực hành và biết cách tính toán, dự trù nguyên liệu, dụng cụ, hóa chất để nhân giống in vitro. Thực hành chăm sóc cây trồng ngoài vườn ươm.
Có cơ hội tiếp cận thu nhận kinh nghiệm thực tế làm việc tại các viện các trung tâm nghiên cứu, các công ty hoạt động trong lĩnh vực NCM như:
- Viện sinh học Nông nghiệp trường Nguyễn Tất Thành
- Trung tâm CNSH thành phố Hồ Chí Minh
- Khu NN CNC Củ Chi
- Viện sinh học nhiệt đới
- Công ty Rừng Hoa Đà Lạt và rất nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nuôi cấy mô thực vật
Tiến Vinh
Nuôi cấy mô đang là xu hướng nhân giống hiệu quả và phát triển rầm rộ trong những năm gần đây. Phương pháp này áp dụng công nghệ tế bào để nhân giống cây mới trong môi trường nhân tạo.
Bằng cách sử dụng các mẫu mô thực vật. Các loại phương pháp nuôi cấy mô khác nhau được xác định bởi loại mẫu mô thực vật được sử dụng. Sau đây niengiamnongnghiep.vn sẽ gửi đến quý độc giả các loại quy trình nuôi cấy mô được sử dụng phổ biến nhất.
Vi nhân giống và nuôi cấy mô
Nuôi cấy mô là gì?
Nuôi cấy mô là một kỹ thuật trong đó một mảnh nhỏ của thực vật [mẫu cấy]. Được đưa vào môi trường nhân tạo, dinh dưỡng, cho phép nó sinh trưởng phát triển.
Các mảnh tế bào thực vật, thậm chí có thể chỉ là một vài tế bào, được đặt trong môi trường trồng nhân tạo để phát triển thành cây mới. Có một sự khác biệt đáng kể giữa nuôi cấy mô và vi nhân giống. Mặc dù nhiều người nghĩ rằng cả hai giống nhau vì chúng liên quan đến các kỹ thuật chồng chéo.
Vi nhân giống
Vi nhân giống được định nghĩa là việc nhân giống nhiều cây từ một lượng nhỏ nguyên liệu thực vật. Trong khi nuôi cấy mô là bước đầu tiên của quá trình này, khi nhiều cây con được nuôi cấy. Cũng có thể nói rằng nuôi cấy là bước đầu của vi nhân giống, khi nhiều cây con được sản xuất. Mặc dù cả hai đều là các kỹ thuật riêng biệt được sử dụng để nhân giống hàng nghìn cây giống nhau. Nhưng chúng thường trùng lặp trong phòng thí nghiệm.
Vi nhân giống
Vi nhân giống là sự phát triển của cây mới trong nuôi cấy mô. Là kỹ thuật nuôi cấy mô trong ống nghiệm, vi nhân giống phát triển cây vô tính chất lượng cao trên quy mô lớn. Đỉnh chồi theo truyền thống được trồng trong thạch, một chất tạo gel giàu chất dinh dưỡng.
Do mô phân sinh chưa phân hóa của đỉnh chồi, kỹ thuật này có thể được coi là kỹ thuật nuôi cấy mô phân sinh. Nuôi cấy mô được sử dụng trong vi nhân giống để phát triển cây mới hoặc cây con từ tế bào. Một khi chúng được hình thành tốt. Chúng sẽ được đưa vào đất. Đây là giai đoạn thứ hai của quá trình vi nhân giống.
Nên xem: Dưa leo bị vàng lá - nguyên nhân và cách khắc phục
Đặc điểm của cây nuôi cấy mô
Chìa khóa của lợi ích này không chỉ là số lượng cây được tạo ra. Mà còn là thực tế là tất cả các cây mới đều mang cùng một cấu trúc di truyền. Có rất ít phương pháp trồng trọt đảm bảo được độ chính xác cao và giống cây trồng như vậy.
Cây sạch bệnh
Trong vi nhân giống, mô phân sinh được sử dụng. Tại sao điều này lại liên quan đến cây sạch bệnh? Chà, câu trả lời rất đơn giản:
Hầu hết các loài thực vật lây lan bệnh tật, vi rút và ô nhiễm khác qua các mô mạch. Trong khi mô phân sinh thường không mang bất kỳ chất ô nhiễm nào.
Ý nghĩa trong quá trình bảo tồn nguồn gen
Vi nhân giống cũng có tiềm năng hỗ trợ trong việc bảo tồn nguồn gen. Đã có nhiều dự án đang diễn ra trên khắp thế giới sử dụng vi nhân giống và nuôi cấy mô. Để bảo tồn các loài thực vật quý hiếm có nguy cơ tuyệt chủng. Nhân giống vi mô cũng có thể được sử dụng để nhân giống những cây khó trồng hoặc tạo ra từ hạt.
Mặc dù có một số kiểu nuôi cấy mô khác nhau. Vi nhân giống thường được sử dụng khi người trồng đang cố gắng thu được số lượng lớn các cây giống chất lượng tuyệt vời. Nhiều quốc gia đang phát triển đang sử dụng kỹ thuật nuôi cấy mô để đáp ứng nhu cầu lương thực và thu lợi từ xuất khẩu. Dầu cọ, một ngành công nghiệp thường xuyên được giám sát bảo tồn. Cũng đã đưa vào nuôi cấy mô với hy vọng giảm sự phụ thuộc vào tài nguyên thiên nhiên.
Lợi ích to lớn
Có nhiều cách mà nuôi cấy mô có thể mang lại lợi ích cho xã hội hiện đại. Nuôi cấy mô có thể giúp giảm diện tích đất cần thiết cho cây trồng, bảo tồn các loài cây hiếm. Thậm chí nâng cao chiều cao và điều chỉnh cấu hình gen để đảm bảo cây trồng xuất sắc.
Từ góc độ kinh doanh, nuôi cấy mô có vẻ là một nỗ lực tốn kém. Nhưng đó là một khoản đầu tư có thể mang lại phần thưởng khi bạn bắt đầu gặt hái được những thành công ban đầu.
Các kỹ thuật nuôi cấy mô
Nuôi cấy mô từ hạt giống
Hạt giống được nuôi cấy trong ống nghiệm với chất dinh dưỡng để nảy mần và phát triển thành cây con hoàn chỉnh.
Nuôi cấy mô phân sinh
Mô phân sinh đỉnh chồi từ chồi của thực vật hạt kín và hạt trần được nuôi cấy. Để tạo ra cây non với đặc tính nổi trội là không bị bệnh. Độ vô khuẩn là một trong những trở ngại lớn nhất đối với việc nuôi cấy mô hiệu quả.
Vì lý do này, nuôi cấy mô phân sinh thường được áp dụng phổ biến hơn. Vì đảm bảo được tính vô khuẩn và hạn chế lây lan bệnh tật.
Nên xem: Các vụ lúa chính trong năm ở đồng bằng sông cửu long? 2 hay 3 vụ?
Hầu hết các phòng thí nghiệm của các công ty và nuôi cấy mô tại nhà sẽ sử dụng phương pháp này. Cùng với yêu cầu chất lượng cao và kiểm soát vệ sinh nghiêm ngặt. Cây trồng được nhân giống bằng nuôi cấy mô phân sinh ít có khả năng mang bệnh nhất.
Nuôi cấy từ mô sẹo
Một khối lượng tế bào tập hợp từ bất kỳ phần nào của cây mẹ. Được nuôi cấy trong điều kiện in vitro. Không có phần cụ thể của cây mẹ được sử dụng.
Nuôi cấy mô từ chồi
Phương pháp nuôi cấy chồi được tách thành phương pháp nuôi cấy đốt đơn [sử dụng đốt thân]. Và phương pháp chồi nách. Trong đó chồi nách được tách ra khỏi nách lá và đặt trong môi trường có nồng độ cytokinin cao.
Nuôi cấy bao phấn
Loại nuôi cấy mô thực vật này được gọi là sản xuất đơn bội. Và thường sử dụng nuôi cấy phấn hoa để sản xuất.
Nuôi cấy huyền phù tế bào
Kỹ thuật này phát triển các tế bào riêng lẻ được lấy từ bất kỳ bộ phận nào của cây mẹ. Các mô hoặc mô sẹo được chuyển vào một môi trường lỏng. Thay vì chất gel thường được sử dụng.
Kinh nghiệm nuôi cấy mô
Đầu tiên, bạn cần có một khoảng không gian phù hợp để thiết lập phòng thí nghiệm tại nhà. Cho dù đó là nhà để xe hay phòng kho. Không gian phải là nơi có thể được kiểm soát chặt chẽ.
Một thiết bị phòng thí nghiệm đắt tiền thường được các nhà khoa học sử dụng được gọi là nồi hấp. Được sử dụng để khử trùng vật lý các mẫu vật của bạn. Nếu ở nhà, bạn có thể dùng nồi áp suất hoặc thậm chí là lò vi sóng. Bạn cũng sẽ cần đảm bảo rằng bạn có chất khử trùng dạng lỏng thích hợp và một số ít vật liệu khác.
Nguyên liệu thực vật
Tiếp theo, bạn phải thu thập cây bạn muốn sử dụng cho quá trình nuôi cấy. Cây bạn sử dụng phải càng khỏe mạnh càng tốt, không có bệnh tật. Phần cây bạn sử dụng phụ thuộc vào quy trình nuôi cấy cây trồng cụ thể đó. Hãy nhớ rằng quy trình nuôi cấy mô phụ thuộc vào một môi trường sạch. Có nghĩa là bạn phải luôn đảm bảo rằng bạn sạch sẽ. Với quần áo sạch sẽ trước khi bắt đầu nuôi cấy. Ô nhiễm là nguyên nhân số một dẫn đến hầu hết các thất bại trong quy trình nuôi cấy mô.
Không khí
Cây cũng cần không khí sạch. Để đảm bảo không khí trong sạch, bạn có thể sử dụng hộp đựng găng tay tạm thời hoặc hộp sạch. Bạn có thể tái sử dụng một bể cá cũ hoặc sử dụng hộp nhựa trong suốt.
Môi trường phát triển
Một trong những khâu thiết yếu của quy trình nuôi cấy mô tế bào là giá thể. Đây là chất mà nguyên liệu thực vật đã chuẩn bị của bạn sẽ được đặt vào và nó phải cung cấp hai thứ: ổn định và chất dinh dưỡng. Một trong những chất trồng phổ biến nhất là Agar, một chất dạng gel. Cung cấp các hormone và chất dinh dưỡng cần thiết để hỗ trợ sự phát triển của rễ và sự phát triển của chồi.
Nên xem: Kỹ thuật chiết cành CHANH ''cực đơn giản'' ra rễ cực nhanh
Các yếu tố nêu trên là yếu tố quan trọng nhất đối với quy trình nuôi cấy mô và như bạn có thể thấy. Tất cả chúng đều có sẵn tại nhà hoặc cửa hàng tiện lợi địa phương. Nếu bạn quan tâm đến việc thực hiện một dự án nuôi cấy mô với quy trình đơn giản. Chỉ cần tìm kiếm quy trình cho loài thực vật bạn muốn nuôi cấy.
Các loại cây được nhân giống bằng nuôi cấy mô hiện nay
- Cây thuốc
- Cây cảnh và cây trồng [phổ biến nhất là thược dược, các loại hoa cảnh, dạ lan hương, lan Nam Phi, thu hải đường]
- Thương mại, trồng trọt và nông nghiệp. Phổ biến nhất là măng tây, dưa chuột, nho, chuối, đinh lăng, cam quýt, mía, cà chua, lạc, dâu tây, ngô, cây gai dầu và thậm chí cả thuốc lá.
Tầm ảnh hưởng
Nuôi cấy mô thực vật là một công nghệ quan trọng đối với nhiều ngành công nghiệp đang phát triển. Và các nước đang phát triển. Điều này là do nuôi cấy mô cho phép các nước đang phát triển có cơ hội trồng các loại cây chất lượng cao. Và cây trồng sạch bệnh và có thể trồng trong thời gian chặt chẽ.
Kỹ thuật nuôi cấy mô tế bào thực vật có thể cung cấp lương thực cho các quốc gia không thể trồng từ hạt. Hoặc các phương pháp trồng trọt truyền thống hơn. Các nước đang phát triển đang gặp khó khăn trong việc trồng các loại cây cơ bản không chỉ có thể bắt đầu trồng lương thực cho quốc gia của mình. Mà còn có thể mở ra những con đường mới tiềm năng cho thương mại. Mang lại cơ hội cho thị trường và tăng trưởng kinh tế.
Triển vọng
Nhân bản cây không phải là một khái niệm mới, và nuôi cấy mô cũng không. Tuy nhiên, vi nhân giống đang dần thay thế các phương pháp nhân bản truyền thống. Khi chúng ta bắt đầu thấy nó được sử dụng thành công từ các vườn ươm cây gai dầu đến các phòng nghiên cứu trên toàn cầu.
Khi nuôi cấy mô thực vật bắt đầu phổ biến, việc bắt đầu tự nuôi cấy mô tại nhà trở nên dễ dàng hơn. Với bộ dụng cụ nuôi cấy mô tự làm. Hầu hết những người trồng trọt tại nhà và những người đam mê trồng trọt hàng ngày có thể sử dụng công nghệ tế bào để trồng các loại cây có sức sống hơn.
Theo: Ngọc Ánh