Nhận xét đánh giá những chính sách cai trị của phương Bắc với nước ta những tác đồng của nó

Câu 19. Sắp xếp các tổ chức chính quyền của nhà Hán ở châu Giao theo thứ tự từ trung ương đến địa phương.

A. Châu, quận, huyện, làng, xã.

B. Quận, châu, huyện, làng, xã.

C. Quận, huyện, châu, làng, xã.

D. Làng, xã, huyện, quận, châu.

Nguyễn Hưng [Tổng hợp]

Hướng dẫn Giải Lịch sử 6 Bài 15: Chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc và sự chuyển biến của xã hội Âu Lạc chi tiết, đầy đủ nhất, bám sát nội dung bộ SGK Kết nối tri thức, giúp các em học tốt hơn.

Phần mở đầu

Thành Cổ Luy Lâu [nay thuộc huyện Thuận Thành, tình Bắc Ninh] từ thời Hán đã là trị sở của chính quyền đô hộ. Đây cũng là nơi lưu lại dấu tích liên quan đến chính sách cai trị và sự chuyển biến trong đời sống kinh tế, xã hội, văn hoá của người Việt thời Bắc thuộc. Sự hiện diện của những dấu tích ấy gợi cho em suy nghĩ gi về giai đoạn lịch sử đặc biệt này?

Hướng dẫn giải:

- Thành cổ Luy Lâu vốn là di tích tiêu biểu thời Bắc thuộc còn lại ở thời điểm hiện tại. Di tích này gợi nhắc cho em liên tưởng và nhớ về một trung tâm văn hóa – chính trị [do Luy Lâu là trị sở của chính quyền đô hộ phương Bắc] và một trung tâm Phật giáo, gắn liền với một thời kì bi tráng trong lịch sử dân tộc Việt Nam.

1. Chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc

1/ Hãy cho biết một số chính sách để áp đặt bộ máy cai trị của phong kiến phương Bắc ở nước ta.

2/ Đoạn tư lịệu 1 và thông tin trên cho em biết điều gì về chính sách bóc lột kinh tế của các triều đại phong kiến phương Bắc

3/Chính quyền phong kiến phương Bắc đã thực hiện chính sách cai trị văn hoá như thế nào?

Hướng dẫn giải:

1/ Một số chính sách để áp đặt bộ máy cai trị của phong kiến phương Bắc ở nước ta:

• Sáp nhập nước ta vào lãnh thổ Trung Quốc
• Chia thành đơn vị hành chính như châu - quận, dưới châu - quận là huyện
• Thiết lập bộ máy cai trị do người Hán nắm giữ đến tận các huyện
• Chính quyền đô hộ cho xây đắp các thành lũy lớn ở trị sở các châu, quận như thành Luy Lâu [Bắc Ninh], thành Tống Bình - Đại La [Hà Nội]... và bố trí lực lượng quân trú để bảo vệ chính quyền
• Áp dụng luật pháp hà khắc và thẳng tay đàn áp các cuộc đấu trang của nhân dân ta.

2/ - Đoạn tư liệu trên đã phản ánh chính sách vơ vét, bóc lột nặng nề về kinh tế của các triều đại phong kiến phương Bắc [quan lại đô hộ bắt người Việt phải cống nạp nhiều sản vật quý, như: ngọc trai, lông trả, tê, voi, đồi mồi, hương lạ, gỗ tốt để đưa về Trung Quốc].

3/Chính quyền phong kiến phương Bắc đã thực hiện chính sách cai trị văn hoá :

Về chính sách đồng hóa: Đưa người Hán sang ở cùng người Việt, buộc dân ta phải học chữ Hán và tiếng Hán, mở các lớp dạy chữ hán tại các quận; tuân theo luật pháp và phong tục tập quán của người Hán, tìm cách xóa bỏ những phong tục tập quán của người Việt.

2. Những chuyển biến về kinh tế - xã hội trong thời kì Bắc thuộc

1/ Hãy nêu sự chuyển biến về kinh tế và xã hội ở nước ta dưới thời Bắc thuộc.

2/ Theo em, thành phần nào trong xã hội sẽ là thủ lĩnh của những cuộc đấu tranh giành độc lập cho người Việt? Vì sao?

Hướng dẫn giải:

1/

* Chuyển biến về kinh tế ở Việt Nam dưới thời Bắc thuộc:

- Nông nghiệp có sự chuyển biến mới về phương thức canh tác. Ví dụ: sử dụng phổ biến công cụ bằng sắt, sức kéo của trâu bò; biết kĩ thuật chiết cành…

- Nghề thủ công truyền thống [đúc đồng, rèn sắt, làm mộc…] tiếp tục phát triển với kĩ thuật cao hơn.

- Xuất hiện nhiều nghề thủ công mới: làm giấy, làm “vải Giao Chỉ”, làm thủy tinh…

- Một số đường giao thông thủy, bộ được hình thành.

- Hoạt động buôn bán trong nước và với các nước khác được đẩy mạnh hơn trước.

* Chuyển biến về xã hội ở Việt Nam dưới thời Bắc thuộc:

- Xã hội Việt Nam có sự phân hóa sâu sắc.

+Giai cấp thống trị bao gồm: quan lại đô hộ và địa chủ.

+Một số quan lại, địa chủ người Hán bị Việt hóa. Tầng lớp hào trưởng bản địa hình thành từ bộ phận quý tộc trong xã hội Âu Lạc cũ có uy tín và vị thế quan trọng trong đời sống xã hội.

+Bộ phận Lạc dân dưới thời Văn Lang – Âu Lạc đã bị phân hóa thành các tầng lớp: nông dân công xã; nông dân lệ thuộc [nhận ruộng đất của địa chủ để cày cấy - nộp lại địa tô] và nô tì.

- Mâu thuẫn bao trùm trong xã hội là mâu thuẫn dân tộc giữa người Việt với chính quyền đô hộ phương Bắc.

2/ Thành phần nông dân công xã sẽ làthủ lĩnh của những cuộc đấu tranh giành độc lập cho người Việt. Vì đây là thành phần chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi chính sách cướp đoạt ruộng đất và tô thuế của phong kiến Bắc thuộc. Vì thế họ căm ghét sâu đậm và mong muốn đấu tranh nhất trong xã hội.

Phần luyện tập và vận dụng

1/ Tại sao chính quyền phong kiến phương Bắc thực hiện chính sách đồng hoá dân tộc Việt?

2/ Em có suy luận gì về hậu quả chính sách bóc lột kinh tế của các triều đại phong kiến phương Bắc theo bảng dưới đây.

Hướng dẫn giải:

1/ - Chính quyền phong kiến phương Bắc thực hiện chính sách đồng hóa dân tộc Việt nhằm mục đích:

khiến người Việt lãng quên nguồn gốc tổ tiên; lãng quên bản sắc văn hóa dân tộc của mình mà học theo các phong tục – tập quán của người Hán; từ đó làm thui chột ý chí đấu tranh của người Việt.

2/ Hậu quả chính sách bóc lột kinh tế của các triều đại phong kiến phương Bắc để lại hết sức nặng nề:

Câu hỏi 1 trang 81 Lịch Sử lớp 6 – Chân trời sáng tạo: Tại sao nhà Hán gộp Âu Lạc với 6 quận của Trung Quốc thành Giao Châu?

Lời giải:

– Nhà Hán gộp Âu Lạc với 6 quận của Trung Quốc thành Giao Châu nhằm thực hiện âm mưu sáp nhập lãnh thổ nước ta vào lãnh thổ nhà Hán.

Câu hỏi 2 trang 81 Lịch Sử lớp 6 – Chân trời sáng tạo: Đọc thông tin trong bài, quan sát sơ đồ hình 16.1, 16.2 và hình 16.3, em hãy cho biết chính quyền đô hộ phương Bắc đã thi hành những chính sách cai trị gì đối với nước ta?

Lời giải:

– Hình 16.1, 16.2 và 16.3 thể hiện những chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với nước ta về chính trị và kinh tế:

+ Về chính trị: 

+ Về kinh tế: bắt người Việt phải cống nạp nhiều sản vật quý, như: ngọc trai, lông trả, tê, voi, đồi mồi, hương lạ, gỗ tốt để đưa về Trung Quốc…

Câu hỏi 3 trang 81 Lịch Sử lớp 6 – Chân trời sáng tạo: Tại sao chính quyền phong kiến phương Bắc thực hiện chính sách đồng hóa với dân tộc Việt Nam?

Lời giải:

– Chính quyền phong kiến phương Bắc thực hiện chính sách đồng hóa dân tộc Việt nhằm mục đích: 

khiến người Việt lãng quên nguồn gốc tổ tiên; lãng quên bản sắc văn hóa dân tộc của mình mà học theo các phong tục – tập quán của người Hán; từ đó làm thui chột ý chí đấu tranh của người Việt.

Câu hỏi 1 trang 82 Lịch Sử lớp 6 – Chân trời sáng tạo: Em hãy xác định những chuyển biến của nông nghiệp nước ta trong thời Bắc thuộc.

Lời giải:

– Những chuyển biến của nông nghiệp nước ta trong thời Bắc thuộc:

+ Trồng lúa vẫn là ngành chính, ngoài ra người dân còn chăn nuôi và trồng nhiều loại cây khác như: cây ăn quả, cây dâu, cây bông…

+ Việc dùng cày và sử dụng sức kéo trâu bò đã phổ biến

+ Người dân biết đắp đê phòng lũ lụt.

Câu hỏi 2 trang 82 Lịch Sử lớp 6 – Chân trời sáng tạo: Việc đồ đồng Đông Sơn vẫn phát triển ở nhiều nơi trên đất nước ta trong thời Bắc thuộc có ý nghĩa như thế nào?

Lời giải:

– Việc đồ đồng Đông Sơn vẫn phát triển ở nhiều nơi trên đất nước ta trong thời Bắc thuộc đã cho thấy sức sống bền bỉ của nền văn hóa Đông Sơn cổ truyền, minh chứng cho cuộc đấu tranh bảo vệ nền văn hóa cổ truyền của dân tộc.

Câu hỏi 3 trang 82 Lịch Sử lớp 6 – Chân trời sáng tạo: Quan sát tư liệu 16.5, nêu những chuyển biến trong cơ cấu xã hội nước ta thời Bắc thuộc so với thời Văn Lang, Âu Lạc

Lời giải:

– Các thành phần trong xã hội thay đổi căn bản so với thời Văn Lang, Âu Lạc:

+ Tầng lớp trên của xã hội là Lạc Tướng, Lạc Hầu và sau này là hào trưởng người Việt có thế lực về kinh tế và uy tín trong nhân dân nhưng vẫn bị chính quyền đô hộ chèn ép.

+ Nông dân công xã bị ảnh hưởng nặng nề bởi chính sách cướp đoạt ruộng đất và tô thuế, nhiều người bị phá sản trở thành nông dân lệ thuộc hoặc nô tì.

– Mâu thuẫn bao trùm trong xã hội là mâu thuẫn giữa nhân dân ta với chính quyền cai trị phương Bắc

Câu hỏi 4 trang 82 Lịch Sử lớp 6 – Chân trời sáng tạo: Theo em, tầng lớp nào trong xã hội sẽ lãnh đạo các cuộc khởi nghĩa giành độc lập của người Việt? Tại sao?

Lời giải:

– Theo em, tầng lớp hào trưởng bản địa hình thành từ bộ phận quý tộc trong xã hội Âu Lạc cũ sẽ là thủ lĩnh của những cuộc đấu tranh giành độc lập của người Việt. Vì: các hào trưởng là những người có uy tín và vị thế quan trọng trong xã hội do đó, họ sẽ dễ dàng huy động, liên kết các tầng lớp nhân dân khác tham gia vào cuộc đấu tranh chống ngoại xâm.

Luyện tập 1 trang 84 Lịch Sử lớp 6 – Chân trời sáng tạo: Hoàn thành sơ đồ tư duy về các chính sách cai trị của phong kiến phương Bắc đối với Giao Châu – An Nam trong thời Bắc thuộc.

Lời giải:

Luyện tập 2 trang 84 Lịch Sử lớp 6 – Chân trời sáng tạo: Em hãy xác định những chuyển biến mới về kinh tế, xã hội, văn hóa của nước ta trong thời Bắc thuộc theo bảng sau:

Lời giải:

Vận dụng 3 trang 84 Lịch Sử lớp 6 – Chân trời sáng tạo: Em hãy hoàn thành bảng dưới đây để rút ra những hậu quả từ chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với nước ta.

Lời giải: