ĐTM là viết tắt của đánh giá tác động môi trường [Environmetal Impact Assessment]. Theo đó, căn cứ Khoản 7 Điều 3 Luật Bảo vệ môi trường 2020 có nêu: “Đánh giá tác động môi trường là quá trình phân tích, đánh giá, nhận dạng, dự báo tác động đến môi trường của dự án đầu tư và đưa ra biện pháp giảm thiểu tác động xấu đến môi trường.”
Phân loại theo đối tượng dự án trong báo cáo đánh giá tác động môi trường, ĐTM có hai loại gồm: ĐTM đối với khu/cụm công nghiệp và ĐTM đối với từng dự án trong khu/cụm công nghiệp.
II. Vì sao sản xuất công nghiệp cần đánh giá tác động môi trường?
1. Căn cứ ngành nghề thu hút đầu tư
Khu/cụm công nghiệp ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế thông qua việc thu hút vốn đầu tư của các doanh nghiệp sản xuất trong và ngoài nước. Trong đó, tuỳ theo chính sách thu hút đầu tư và định hướng phát triển của địa phương, mỗi khu/cụm công nghiệp sẽ cho phép hoạt động đối với từng ngành nghề/lĩnh vực khác nhau. Hiện nay, ngày càng nhiều khu/cụm đang ưu tiên những ngành nghề công nghiệp theo hướng sinh thái, sạch, ít ô nhiễm. Một số khu công nghiệp đặc thù được quy hoạch riêng sẽ phù hợp với những ngành nghề có ảnh hưởng nhất định đến môi trường. Như vậy, một dự án sản xuất công nghiệp trước khi được đưa vào hoạt động trong khu công nghiệp cần được phê duyệt về ngành nghề đầu tư, trong đó liên quan mật thiết đến mức độ tác động đến môi trường của ngành nghề đó.
2. Hoạt động trong quá trình xây dựng và vận hành
Thứ nhất, trong quá trình xây dựng, một dự án sẽ cần thu hồi diện tích đất đủ lớn và vận chuyển các nguyên vật liệu cần thiết để xây dựng nhà xưởng, do đó sẽ phát sinh khói, bụi, nước thải… trong quá trình xây dựng. Lập báo cáo đánh giá tác động môi trường không chỉ là nội dung tiền khả thi của dự án mà hơn hết còn giúp chủ đầu tư lên phương án phát triển tối ưu, tiết kiệm thời gian, tiền bạc để phù hợp với mục tiêu phát triển bền vững. Đây cũng là căn cứ để nhà đầu tư lựa chọn phương án đầu tư, bao gồm vị trí, quy mô, công nghệ, nguyên vật liệu, sản phẩm của dự án một cách phù hợp, đạt hiệu quả kinh tế và khả thi nhất, đồng thời tiết kiệm tiền của và thời gian cho nhà đầu tư.
Thứ hai, trong quá trình vận hành, một dự án sản xuất công nghiệp khi đi vào hoạt động sẽ phát sinh khí thải, nước thải. Lập báo cáo đánh giá tác động môi trường khu công nghiệp giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn hiện trạng và chất lượng môi trường. Đây cũng là căn cứ để doanh nghiệp chủ động phòng tránh và triển khai nhiều biện pháp giảm thiểu những tiêu cực đến môi trường, trong đó phải phù hợp với các tiêu chuẩn hiện hành.
3. Trách nhiệm pháp lý về BVMT của nhà đầu tư
Đánh giá tác động môi trường còn là điều kiện ràng buộc trách nhiệm giữa nhà đầu tư chủ động trong công tác bảo vệ môi trường và hợp thức hoá quá trình phát triển kinh doanh. Báo cáo đánh giá tác động môi trường sẽ cung cấp thông tin chuẩn xác, tin cậy về những vấn đề môi trường của dự án cho cơ quan thẩm quyền trong việc xem xét ra quyết định đầu tư dự án một cách minh bạch và có tính bền vững cao. Ngoài ra, nhà đầu tư khi đã được phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường cũng sẽ tránh được những xung đột với cộng đồng dân cư trong quá trình thực hiện dự án.
Theo Điều 30, Luật BVMT, đối tượng phải thực hiện đánh giá tác động môi trường bao gồm: [i] Dự án đầu tư nhóm I quy định tại khoản 3 Điều 28 của Luật BVMT; [ii] Dự án đầu tư nhóm II quy định tại các điểm c, d, đ và e khoản 4 Điều 28 của Luật BVMT.
Cụ thể, dự án đầu tư nhóm I quy định tại khoản 3 Điều 28 của Luật BVMT là dự án có nguy cơ tác động xấu đến môi trường mức độ cao, bao gồm:
- Dự án thuộc loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường với quy mô, công suất lớn; dự án thực hiện dịch vụ xử lý chất thải nguy hại; dự án có nhập khẩu phế liệu từ nước ngoài làm nguyên liệu sản xuất.
- Dự án thuộc loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường với quy mô, công suất trung bình nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường; dự án không thuộc loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường với quy mô, công suất lớn nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường.
- Dự án sử dụng đất, đất có mặt nước, khu vực biển với quy mô lớn hoặc với quy mô trung bình nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường.
- Dự án khai thác khoáng sản, tài nguyên nước với quy mô, công suất lớn hoặc với quy mô, công suất trung bình nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường.
- Dự án có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất quy mô trung bình trở lên nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường.
- Dự án có yêu cầu di dân, tái định cư với quy mô lớn.
Trong khi đó, dự án đầu tư nhóm II quy định tại các điểm c, d, đ và e khoản 4 Điều 28 của Luật BVMT gồm:
- Dự án sử dụng đất, đất có mặt nước, khu vực biển với quy mô trung bình hoặc với quy mô nhỏ nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường.
- Dự án khai thác khoáng sản, tài nguyên nước với quy mô, công suất trung bình hoặc với quy mô, công suất nhỏ nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường.
- Dự án có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất với quy mô nhỏ nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường.
- Dự án có yêu cầu di dân, tái định cư với quy mô trung bình.
Các đối tượng nêu trên thuộc dự án đầu tư công khẩn cấp theo quy định của pháp luật về đầu tư công thì không phải thực hiện đánh giá tác động môi trường.
Việc đánh giá tác động môi trường do chủ dự án đầu tư tự thực hiện hoặc thông qua đơn vị tư vấn có đủ điều kiện thực hiện. Đánh giá tác động môi trường được thực hiện đồng thời với quá trình lập báo cáo nghiên cứu khả thi hoặc tài liệu tương đương với báo cáo nghiên cứu khả thi của dự án. Kết quả đánh giá tác động môi trường được thể hiện bằng báo cáo đánh giá tác động môi trường. Mỗi dự án đầu tư lập một báo cáo đánh giá tác động môi trường.
Nội dung chính của báo cáo đánh giá tác động môi trường bao gồm:
- Xuất xứ của dự án đầu tư, chủ dự án đầu tư, cơ quan có thẩm quyền phê duyệt dự án đầu tư; căn cứ pháp lý, kỹ thuật; phương pháp đánh giá tác động môi trường và phương pháp khác được sử dụng [nếu có].
- Sự phù hợp của dự án đầu tư với Quy hoạch BVMT quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh, quy định của pháp luật về BVMT và quy định khác của pháp luật có liên quan.
- Đánh giá việc lựa chọn công nghệ, hạng mục công trình và hoạt động của dự án đầu tư có khả năng tác động xấu đến môi trường.
- Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, đa dạng sinh học; đánh giá hiện trạng môi trường; nhận dạng các đối tượng bị tác động, yếu tố nhạy cảm về môi trường nơi thực hiện dự án đầu tư; thuyết minh sự phù hợp của địa điểm lựa chọn thực hiện dự án đầu tư.
- Nhận dạng, đánh giá, dự báo các tác động môi trường chính, chất thải phát sinh theo các giai đoạn của dự án đầu tư đến môi trường; quy mô, tính chất của chất thải; tác động đến đa dạng sinh học, di sản thiên nhiên, di tích lịch sử - văn hóa và yếu tố nhạy cảm khác; tác động do giải phóng mặt bằng, di dân, tái định cư [nếu có]; nhận dạng, đánh giá sự cố môi trường có thể xảy ra của dự án đầu tư.
- Công trình, biện pháp thu gom, lưu giữ, xử lý chất thải.
- Biện pháp giảm thiểu tác động tiêu cực khác của dự án đầu tư đến môi trường; phương án cải tạo, phục hồi môi trường [nếu có]; phương án bồi hoàn đa dạng sinh học [nếu có]; phương án phòng ngừa, ứng phó sự cố môi trường.
Đánh giá tác động môi trường để làm gì?
Đánh giá tác động môi trường là quá trình phân tích, đánh giá, nhận dạng, dự báo tác động đến môi trường của dự án đầu tư và đưa ra biện pháp giảm thiểu tác động xấu đến môi trường.
Môi trường thuộc ngành nghề gì?
Các chuyên ngành ngành Khoa học Môi trườngKhoa học Khí quyển: Đây là một chuyên ngành nghiên cứu về bầu khí quyển của Trái đất, bao gồm khí hậu học, khí tượng học, hóa học và vật lý khí quyển.
Đánh giá tác động môi trường làm khi nào?
Mục Lục. Đánh giá tác động môi trường [ĐTM] là việc làm trước khi tiến hành xây dựng một dự án và phải được phê duyệt bởi cơ quan thẩm quyền.
Báo cáo đánh giá tác động môi trường do ai lập?
Căn cứ theo Nghị định 55/2020/NĐ-CP thì việc lập báo cáo ĐTM thuộc thẩm quyền Bộ TNMT phê duyệt sẽ bị xử phạt nếu vi phạm một trong những trường hợp dưới đây: Không lấy ý kiến UBND cấp xã trong quá trình lập ĐTM bị phạt từ 10 – 15 triệu đồng.