Cải thiện; Môi trường đầu tư; Đầu tư; Đầu tư trực tiếp nước ngoài; Thái Nguyên
Tóm tắt
Môi trường đầu tư là một trong những nhân tố có ảnh hưởng lớn tới hoạt động thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. Trong những năm qua, tỉnh Thái Nguyên đã đạt được những thành tựu nhất định trong việc cải thiện môi trường đầu tư nhằm thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. Tuy nhiên, làm thế nào để có thể nâng cao hơn nữa vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài là bài toán mà tỉnh Thái Nguyên cần phải xem xét. Nghiên cứu của tác giả đã phân tích môi trường đầu tư của tỉnh Thái Nguyên thông qua chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh, tác động của môi trường đầu tư đến thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào tỉnh Thái Nguyên. Nguồn số liệu thứ cấp được phân tích, tổng hợp bằng phương pháp thống kê mô tả, thống kê so sánh. Kết quả nghiên cứu cho thấy, môi trường đầu tư tỉnh Thái Nguyên về cơ bản được cải thiện, tình hình đầu tư trực tiếp nước ngoài vào tỉnh có chiều hướng giảm trong giai đoạn 2016- 2020. Trên cơ sở đó, nghiên cứu đề xuất giải pháp để cải thiện môi trường đầu tư nhằm thu hút vốn đầu tư trực tiếp vào Thái Nguyên có hiệu quả hơn. Những giải pháp này có ý nghĩa to lớn trong việc phát triển kinh tế xã hội, nâng cao đời sống người dân.
[1] Ngay từ đầu nhiệm kỳ 2015-2020 Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 05-NQ/TU ngày 09/6/2016 về đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao năng lực cạnh tranh, xúc tiến, thu hút đầu tư giai đoạn 2016-2020. UBND tỉnh đã cụ thể hóa Nghị quyết 05 thành Kế hoạch số 58/KH-UBND ngày 01/7/2016 làm cơ sở để các cấp, các ngành tích cực triển khai thực hiện, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong công tác cải cách hành chính, nâng cao năng lực cạnh tranh, xúc tiến, thu hút đầu tư.
[2] Tỉnh đã đặc biệt quan tâm, chỉ đạo rà soát, bổ sung, điều chỉnh các quy hoạch liên quan trực tiếp đến công tác xúc tiến, thu hút đầu tư như quy hoạch sử dụng đất; quy hoạch các khu, cụm công nghiệp; quy hoạch vùng của các huyện. Tỉnh đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nhiệm vụ lập quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và đang triển khai xây dựng quy hoạch; hoàn thành điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng thành phố Nam Định đến năm 2040, tầm nhìn đến 2050; triển khai thực hiện quy hoạch Khu chức năng phía Nam đô thị Rạng Đông;... tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư trong và ngoài nước tìm kiếm cơ hội đầu tư.
[3] Huy động tối đa các nguồn lực từng bước đầu tư đồng bộ hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội của tỉnh, đặc biệt là hạ tầng giao thông và hạ tầng khu, cụm công nghiệp. Tỉnh đã hoàn thành, đưa vào sử dụng Tuyến đường bộ mới nối Quốc lộ 10 với Quốc lộ 21 và cầu Tân Phong vượt sông Đào; Tỉnh lộ 489C đoạn từ nút giao Quốc lộ 21 [Cầu Lạc Quần] đến Cầu Sa Cao; Đường dẫn và cầu Thịnh Long vượt sông Ninh Cơ;.... Đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án: Tuyến đường trục phát triển kết nối vùng kinh tế biển với đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình; Tỉnh lộ 485B, 487B, 488B, 488C;.... Khởi công xây dựng Tuyến đường bộ ven biển đoạn đi qua địa phận tỉnh Nam Định; kênh nối sông Đáy với sông Ninh Cơ. Tập trung hoàn thiện hạ tầng Khu công nghiệp dệt may Rạng Đông và thành lập mới, mở rộng thêm 10 cụm công nghiệp trên địa bàn tỉnh. Đồng thời, tỉnh cũng đẩy mạnh xã hội hóa các nguồn lực để xây dựng các công trình cấp nước, cấp điện, thông tin liên lạc,...; qua đó đẩy mạnh việc thu hút đầu tư vào tỉnh.
[4] Đẩy mạnh thực hiện cải cách hành chính trên mọi lĩnh vực đặc biệt là lĩnh vực đầu tư. Tỉnh đã ban hành Quy chế phối hợp giải quyết các thủ tục hành chính liên quan đến các dự án đầu tư không sử dụng nguồn vốn ngân sách Nhà nước trên địa bàn tỉnh với tinh thần đơn giản hóa, không phát sinh thêm thủ tục, 2 gọn đầu mối giải quyết, giảm thời gian, chi phí cho nhà đầu tư. Thành lập Trung tâm phục vụ hành chính công tỉnh Nam Định để tạo điều kiện giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông, hướng tới sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp. Đẩy nhanh tiến độ xây dựng Chính quyền điện tử, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước và chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp. Đẩy mạnh việc họp trực tuyến và giải quyết TTHC trên cổng cung cấp dịch vụ công trực tuyến của tỉnh ở mức độ 3, 4 cho người dân, doanh nghiệp. Theo kết quả đánh giá của Bộ Thông tin và Truyền thông, tỉnh Nam Định thuộc 7 tỉnh, thành phố đầu tiên hoàn thành chỉ tiêu cung cấp trên 30% dịch vụ công trực tuyến mức độ 4.
[5] Xây dựng và tổ chức thực hiện Chương trình xúc tiến đầu tư hàng năm trên cơ sở bám sát các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước; đồng thời hoàn thiện cơ sở dữ liệu phục vụ cho hoạt động xúc tiến đầu tư. Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền nhằm giới thiệu, quảng bá tiềm năng, cơ hội và các cơ chế chính sách thu hút đầu tư phát triển kinh tế xã hội của tỉnh. Tích cực đẩy mạnh các hoạt động hỗ trợ, kịp thời giải quyết khó khăn, vướng mắc cho các nhà đầu tư, doanh nghiệp. [6] Tỉnh đã quyết liệt chỉ đạo các cấp, các ngành thực hiện nghiêm kỷ luật, kỷ cương đạo đức công vụ, tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức có năng lực, trình độ, có tinh thần trách nhiệm cao trong giải quyết công việc cho nhà đầu tư, doanh nghiệp. Tăng cường hoạt động thanh tra công vụ để kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi nhũng nhiễu, tiêu cực.
2. Kết quả thu hút đầu tư trong giai đoạn 2015-2020 Trong giai đoạn 2015-2020, toàn tỉnh đã thu hút được 506 dự án đầu tư cấp mới và điều chỉnh tăng vốn [Trong đó có 116 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI và 390 dự án đầu tư trong nước] với tổng giá trị đăng ký vốn đầu tư ước đạt 3,5 tỷ USD vốn FDI [tăng 8 lần so với giai đoạn 2010-2015] và trên 32.000 tỷ đồng vốn đầu tư trong nước [tăng 2,7 lần so với giai đoạn 2010-2015]. Vốn thực hiện của các dự án FDI đạt khoảng 800 triệu USD [gấp 3,5 lần so với số vốn thực hiện trong giai đoạn 2010-2015]. Vốn thực hiện của các dự án đầu tư trong nước đạt khoảng 13.200 tỷ đồng [gấp 2,2 lần so với số vốn thực hiện trong giai đoạn 2010-2015]. Nhiều dự án đầu tư sản xuất kinh doanh quy mô lớn có tác động lan tỏa đã hoàn thành đi vào hoạt động như: Dự án Nhà máy dệt Bảo Minh [80 triệu USD]; dự án khách sạn Nam Cường đạt tiêu chuẩn 4 sao Quốc tế đầu tiên tại tỉnh;…. Một số dự án đang được triển khai như: dự án Nhà máy nhiệt điện BOT Nam Định I tại huyện Hải Hậu [2.072 triệu USD]; dự án Công ty TNHH Top Textiles [xây dựng nhà máy sản xuất vật liệu cao cấp cho hệ thống công ty may của Tập đoàn Toray với quy mô 203 triệu USD]; Dự án Đầu tư xây dựng và kinh doanh hạ tầng Khu công nghiệp dệt may Rạng Đông [4.628 tỷ đồng];….
3. Giải pháp, cơ chế chính sách thu hút đầu tư trong thời gian tới
[1] Tiếp tục nâng cao chất lượng công tác quy hoạch và quản lý thực hiện quy hoạch phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế. Trong đó, tập trung xây dựng và hoàn thành lập quy hoạch tỉnh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, đảm bảo đồng bộ, thống nhất với quy hoạch vùng và quy hoạch quốc gia, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác xúc tiến và thu hút đầu tư. Thực hiện tốt các Quy hoạch trọng điểm: Quy hoạch chung xây dựng thành phố Nam Định đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2050; Quy hoạch chung xây dựng khu chức năng phía Nam đô thị Rạng Đông đến năm 2040;.... Tổ chức lập Quy hoạch hai bên tuyến đường trục phát triển nối vùng kinh tế biển của tỉnh với đường cao tốc cầu Giẽ - Ninh Bình; Quy hoạch hai bên tuyến đường bộ ven biển đoạn qua tỉnh Nam Định và các quy hoạch xây dựng khác phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
[2] Tập trung huy động tối đa các nguồn lực để đầu tư xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội theo hướng đồng bộ, hiện đại phục vụ xúc tiến, thu hút đầu tư, trước mắt sớm hoàn thành một số công trình trọng điểm như: Tuyến đường trục phát triển nối vùng kinh tế biển với đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình [giai đoạn II]; Tuyến đường bộ ven biển đoạn đi qua địa phận tỉnh Nam Định; các cầu lớn có tính chất kết nối và các tuyến đường quan trọng khác. Hoàn thành xây dựng kênh nối sông Đáy với sông Ninh Cơ góp phần thúc đẩy phát triển vận tải thủy ven biển trên trục Bắc - Nam. Đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện cơ sở hạ tầng một số khu, cụm công nghiệp để thu hút các nhà đầu tư thứ cấp vào sản xuất kinh doanh; tạo quỹ đất sạch thu hút các dự án đầu tư có vốn lớn, công nghệ thân thiện với môi trường, nộp ngân sách lớn. Nâng cấp hệ thống lưới điện, cấp nước, viễn thông, xử lý chất thải, nước thải,... tạo điều kiện thuận lợi cho thu hút đầu tư. Tập trung các nguồn lực để đầu tư xây dựng hạ tầng thành phố Nam Định và vùng kinh tế biển. Hoàn thành việc mở rộng địa giới hành chính thành phố trước năm 2025 theo Đề án đã được phê duyệt tại Quyết định số 1422/QĐ-TTg ngày 17/9/2020 của Thủ tướng Chính phủ. Đẩy mạnh xây dựng đô thị thông minh và phát triển trung tâm công nghiệp, dịch vụ thành phố Nam Định theo hướng hiện đại, đồng bộ, có bản sắc riêng, có tính bền vững. Từng bước xây dựng không gian kinh tế liên kết khu vực biển huyện Nghĩa Hưng theo hướng phát triển đa ngành, đa lĩnh vực. Tập trung triển khai Khu kinh tế Ninh Cơ theo Quyết định số 1453/QĐ-TTg ngày 24/9/2020 của Thủ tướng Chính phủ.
[3] Nâng cao tính năng động và tiên phong của lãnh đạo các ngành, các cấp trong hỗ trợ, đồng hành cùng với nhà đầu tư, doanh nghiệp; linh hoạt, sáng tạo trong giải quyết công việc; kịp thời nắm bắt, giải quyết những khó khăn vướng mắc trong quá trình đầu tư và sản xuất kinh doanh, đảm bảo nguyên tắc bình 4 đẳng giữa các thành phần kinh tế, các loại hình doanh nghiệp. Tích cực tuyên truyền, nâng cao ý thức trách nhiệm và đạo đức công vụ của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Đảm bảo tốt an ninh, trật tự an toàn xã hội, tạo môi trường an toàn, lành mạnh để các nhà đầu tư và doanh nghiệp yên tâm đầu tư, phát triển sản xuất kinh doanh.
[4] Tiếp tục đẩy mạnh thực hiện cải cách hành chính, nâng cao năng lực cạnh tranh cấp tỉnh. Tập trung đẩy nhanh tiến độ, sớm hoàn thành đầu tư xây dựng trụ sở mới Trung tâm phục vụ hành chính công - Trung tâm xúc tiến đầu tư và hỗ trợ doanh nghiệp của tỉnh, tạo điều kiện cho người dân, doanh nghiệp chỉ phải đến một địa điểm duy nhất để giải quyết các thủ tục hành chính. Hoàn thiện hạ tầng nền tảng Chính quyền điện tử gắn với xây dựng đô thị thông minh nhằm nâng cao tính công khai, minh bạch trong công tác quản lý nhà nước; giảm thời gian, chi phí thực hiện thủ tục hành chính cho các nhà đầu tư, nhất là các thủ tục hành chính liên quan trực tiếp đến hoạt động đầu tư, sản xuất kinh doanh như: đăng ký đầu tư, thành lập doanh nghiệp, giao đất, cho thuê đất, cấp phép xây dựng, thuế, hải quan, bảo hiểm, tiếp cận nguồn vốn, điện năng…; góp phần ngăn chặn tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực, gây phiền hà của đội ngũ cán bộ, công chức trong giải quyết công việc cho nhà đầu tư và doanh nghiệp.
[5] Nâng cao tính chuyên nghiệp trong hoạt động xúc tiến đầu tư, chuẩn hóa trình độ năng lực của đội ngũ cán bộ, công chức phụ trách công tác xúc tiến đầu tư. Chủ động xúc tiến đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, gắn với định hướng phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch phát triển ngành, lĩnh vực có tiềm năng, thế mạnh của tỉnh; hướng tới các nhà đầu tư lớn đến từ Mỹ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore và các Tập đoàn lớn trong nước như: Vingroup, Sungroup,.... Chú trọng công tác xúc tiến đầu tư tại chỗ, tích cực hỗ trợ các nhà đầu tư trong quá trình triển khai thực hiện dự án nhằm khuyến khích doanh nghiệp tái đầu tư và mở rộng sản xuất. Chuẩn bị tốt các điều kiện để tổ chức hội nghị xúc tiến đầu tư vào tỉnh. [6] Thực hiện tốt các cơ chế, chính sách khuyến khích, ưu đãi đầu tư, hỗ trợ doanh nghiệp theo quy định của Chính phủ cùng những điều kiện hỗ trợ tốt nhất của tỉnh; đồng thời phối hợp với nhà đầu tư nghiên cứu áp dụng các chính sách đặc thù đối với những dự án có quy mô lớn. Quan tâm đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, đội ngũ lao động kỹ thuật, công nhân lành nghề, có tác phong công nghiệp, ý thức tổ chức kỷ luật cao để phát huy lợi thế nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu của các doanh nghiệp.