Hình ảnh từ Kính viễn vọng không gian James Webb cho thấy rõ 3 vành đai nằm xung quanh Fomalhaut, một trong những ngôi sao sáng nhất trên bầu trời.
Fomalhaut với các vành đai bao quanh. Ảnh: András Gáspár/ Đại học Arizona.
Fomalhaut là một ngôi sao nằm cách Trái Đất 25 năm ánh sáng trong chòm sao Piscis Austrinus, hay cá phương nam. Ngôi sao này được quan sát rõ nhất từ Nam bán cầu, nhưng cũng có thể được nhìn từ một phần lớn của Bắc bán cầu, đặc biệt là vào mùa thu. Độ sáng và vị trí của Fomalhaut biến nó thành một "công cụ" vẫn được sử dụng để điều hướng ngày nay.
Các quan sát trước đây của kính viễn vọng không gian Hubble và các thiết bị khác cho thấy ngôi sao 440 triệu năm tuổi được bao quanh bởi bụi và mảnh vụn, nhưng các hình ảnh không cho thấy rõ cách vật chất vũ trụ bao quanh ngôi sao trẻ.
Giờ đây, những hình ảnh có độ phân giải cao từ kính viễn vọng không gian James Webb đã tiết lộ môi trường xung quanh ngôi sao một cách chi tiết chưa từng có. Xung quanh Fomalhaut là 3 vành đai. Vành đai hẹp nhất, gần nhất với ngôi sao là các thiên thạch. Rộng hơn bên ngoài là vành đai từ đá và mảnh vụn.
Vành đai ngoài cùng của Fomalhaut giống như vành đai Kuiper của Hệ Mặt Trời, nơi có Diêm Vương tinh và các hành tinh lùn hay hành tinh siêu nhỏ khác. Cũng ở vòng ngoài này, các nhà thiên văn học đã một đám mây bụi lớn. Họ nghi ngờ lượng bụi này được tạo ra khi 2 tảng đá không gian rộng gần 650 km va vào nhau.
Tầm nhìn hồng ngoại của James Webb đã giúp chụp ảnh ngôi sao Fomalhaut và các vật thể xung quanh với độ chi tiết chưa từng có. Ảnh: NASA.
“Những gì chúng ta thấy là bụi, tàn dư từ các vụ va chạm giữa các vi thể hành tinh. Bản thân các vi thể hành tinh cũng là tàn dư từ quá trình hình thành một hệ hành tinh", András Gáspár, tác giả chính của nghiên cứu tại Đại học Arizona, cho biết. Vi thể hành tinh là các thiên thể đá nhỏ, sinh ra từ các hạt bụi vũ trụ va đập và gắn kết với nhau.
Các nhà khoa học đã xác định được 3 vành đai từ các hình ảnh do James Webb chụp ở bước sóng hồng ngoại. Những khoảng trống giữa chúng gợi ý rằng có các hành tinh không nhìn thấy được đang quay quanh Fomalhaut và định hình hệ sao thông qua trường hấp dẫn của chúng. “Các hành tinh có khối lượng nhỏ như Hải Vương tinh là đủ để có lực hấp dẫn tạo nên các vành đai gần nhất với ngôi sao”, các tác giả viết trong Nature Astronomy.
Những câu hỏi lớn - Vũ trụ
Sách đề cập đến những vấn đề cơ bản trong khoa học tự nhiên, dưới hình thức thảo luận 20 câu hỏi về thiên văn và vũ trụ như: Vũ trụ là gì? Vũ trụ rộng lớn thế nào? Vì sao các hành tinh luôn bay theo quỹ đạo?...
Ngôi sao Archerna nằm trong chòm sao Eridanus, cách cách Trái Đất 69 năm ánh sáng. Ngôi sao này có độ sáng rõ ràng là 0.46 và độ sáng tuyệt đối là -1.3.
9. Procyon
Ngôi sao Procyon sáng thứ 8 trên bầu trời với độ sáng rõ ràng là 0.38 và độ sáng tuyệt đối là 2.6. Ngôi sao này nằm ở chòm sao Canns Minor, cách Trái Đất 11,4 năm ánh sáng.
8. Rigel
Đây là một ngôi sao khổng lồ màu xanh dương được tìm thấy trong Orion, cách Trái Đất 1400 năm ánh sáng. Ngôi sao sáng thứ 7 trên bầu trời này có độ sáng rõ ràng của nó là 0.12 và độ sáng tuyệt đối là -8.1.
7. Capella
Capella là ngôi sao sáng nhất trong chòm sao Auriga, và sáng thứ sáu trên bầu trời đêm với độ sáng rõ ràng của ngôi sao này là 0.08 và độ sáng tuyệt đối là 0.4. Ngôi sao này cách Trái đất 41 năm ánh sáng.
6. Vega - Sao Chức Nữ
Ngôi sao Vega ở chòm Lyra có độ sáng rõ ràng là 0.03 và độ sáng tuyệt đối là 0.6. Sao Chức Nữ cách Trái Đất 25 năm ánh sáng.
5. Arcturus - Sao Đại Giác
Nằm trong chòm sao Bootes, Arcturus là một trong những ngôi sao sáng và gần chúng ta nhất, cách Trái Đất 34 năm ánh sáng. Ngôi sao này có màu vàng cam với độ sáng rõ ràng là -0.04 và độ sáng tuyệt đối là 0.2.
4. Rigil Kentaurus
Mặc dù độ sáng của Rigil Kentaurus là do mật độ của hệ thống sao quanh nó - được biết đến với cái tên Alpha Centauri Rigil Kentaurus nhưng nó vẫn là ngôi sao sáng thứ ba trên bầu trời đêm. Rigil Kentaurus là hàng xóm gần nhất của Mặt Trời và cách Trái Đất 4.3 năm ánh sáng. Độ sáng rõ của ngôi sao này là -0.27 và độ sáng tuyệt đối là 4.4
3. Canopus
Canopus thuộc chòm Carina, cách Trái Đất 74 năm ánh sáng. Đây là ngôi sao sáng sáng thứ hai trên bầu trời với độ sáng rõ ràng là -0.72 và độ sáng tuyệt đối là -2.5.
2. Sirius - Sao Thiên Lang
Sirius cách Trái Đất 8.6 năm ánh sáng và nằm ở chòm Canis Major. Độ sáng rõ ràng của nó là -1.46 và độ sáng tuyệt đối là 1.4.
1. The Sun [Mặt trời]
Mặt Trời chính là ngôi sao sáng nhất với độ sáng rõ ràng là -26.72 và độ sáng tuyệt đối là 4.2. Nó gần nhất với hành tinh của chúng ta với khoảng cách 9149 668 992 km.
Có bao nhiêu ngôi sao sáng nhất trên bầu trời đêm?
Danh sách các sao sáng nhất trên bầu trời đêm là danh sách của 100 ngôi sao có cấp sao biểu kiến sáng nhất, theo quan sát bầu trời từ Trái Đất trong khuôn khổ chương trình Hipparcos.
Ngôi sao sáng nhất trên bầu trời đêm là gì?
Chúng ta trên Trái Đất thường có thể nhìn thấy Sao Kim trước khi Mặt Trời mọc và sau khi Mặt Trời lặn. Đây là ngôi sao sáng nhất trên bầu trời đêm. Sở dĩ nó sáng hơn Sao Mộc là do bầu khí quyển dày của nó có hệ số phản xạ rất cao, lên tới 60%.
Tại sao các ngôi sao phát sáng?
Phản ứng nhiệt hạch ở lõi ngôi sao giải phóng ra năng lượng lớn dưới dạng nhiều bức xạ, mà một phần trong đó là bức xạ ánh sáng nhìn thấy. Bức xạ này được chuyển dịch lên bề mặt ngôi sao và khiến cho ngôi sao phát sáng.
Ngôi sao sáng nhất tên là gì?
1. Sao sirius [sao Thiên Lang]: ngôi sao sáng nhất trên bầu trời khi quan sát từ Trái Đất. Đây là ngôi sao nằm trong chòm sao Đại Khuyển.