1. Lịch sử là gì?
- Lịch sử là những gì đã diễn ra trong quá khứ.
- Lịch sử còn là một khoa học có nhiệm vụ tìm hiểu và khôi phục lại quá khứ của con người và xã hội loài người.
2. Học lịch sử để làm gì?
- Để hiểu cội nguồn dân tộc.
- Biết quá trình dựng nước và giữ nước của ông cha ta.
- Rút ra bài học kinh nghiệm cho hiện tại và tương lai.
3. Dựa vào đâu để biết và dựng lại lịch sử?
- Tư liệu truyền miệng:là những câu chuyện, lời mô tả được truyền từ đời này qua đời khác
- Tư liệu hiện vật: là những di tích, đồ vật của người xưa còn giữ được trong lòng đất hay trên mặt đất
- Tư liệu chữ viết: là những bản ghi, sách vở chép tay hay in, khắc bằng chữ viết.
- Nguồn tư liệu là gốc để giúp ta hiểu biết và dựng lại lịch sử.
Trả lời:
Một con người thì có có hoạt động riêng của mình. Hoạt động của một người chỉ liên quan đến người đó và một số người xung quanh.
Còn hoạt động của loài người thì vô cùng phong phú, liên quan đến tất cả, nghĩa là liên quan đến nhiều người, nhiều nước ở nhiều lúc khác nhau.
Nhìn lớp học ở hình 1, em thấy khác với lớp học ở trường em như thế nào? Em có hiểu vì sao có sự khác nhau đó không?
Trả lời:
Lớp học ngày xưa và lớp học ngày nay có sự khác biệt rõ nét.
Lớp học ngày xưa đơn giản, học sinh trải chiếu ngồi , được dăm ba học trò, dụng cụ học tập thô sơ…
Lớp học ngày nay khang trang, sạch sẽ, đầy đủ tiện nghi, học sinh đông, mỗi lớp mấy chục học sinh…
Theo em, sở dĩ có sự khác nhau đó chính là do con người. Trải qua từng khung thời gian khác nhau, còn người dần tiến bộ và tiếp thu được nhiều cái mới mẻ hơn, hay hơn để áp dụng.
Theo em, chúng ta có cần biết những đổi thay đó không? Tại sao lại có những đổi thay đó?
Trả lời:
Theo em, chúng ta cần phải biết những thay đổi đó.
Bởi vì: không phải ngẫu nhiên mà có những thay đổi mà chúng ta nhận thấy. Mà đó là cả một quá trình lao động, xây dựng của tổ tiên, của cha ông ta. Vì vậy, biết để gìn giữ, để tiến bộ và để biết ơn.
Trả lời:
- Ở hình 1: Đó là tư liệu hiện vật [ bàn ghế cổ, thầy trò, nhà cửa…]
- Ở hình 2: Là bia đá, bia tiến sĩ
Trả lời:
Lịch sử là những gì xảy ra trong quá khứ.
Lịch sử loài người mà chúng ta học là toàn bộ những hoạt động của con người từ khi xuất hiện đến nay.
Trả lời:
Học lịch sử giúp em biết được cội nguồn tổ tiên, quê hương dân tộc mình, để hiểu cuộc sống đấu tranh và lao động sáng tạo của dân tộc mình và của cả loài người trong quá khứ xây dựng tạo nên xã hội văn minh như ngày nay. Ngoài ra, học lịch sử cũng giúp cho chúng ta biết được những gì chúng ta đang thừa hưởng của ông cha trong quá khứ và biết mình phải làm gì cho tương lai.
Chúng ta cần phải học lịch sử để biết được cội nguồn dân tộc, biết được loài người chúng ta đã đầu tranh để sinh tồn và phát triển như thế nào. Chúng ta biết được những gì đã xảy ra trong quá khứ của tổ tiên, của cha ông và cả nhân loại để bản thân mình vừa kế thừa, phát huy những gì đã có, góp phần nhỏ bé của mình trong việc bảo vệ phát triển vì sự tiến bộ của đất nước, của nhân loại.
Nghiên cứu lịch sử từ khi xã hội và con người xuất hiện đến nay phải nêu rỏ các quy luật của xã hội : có những quy luật tác động tới toàn bộ sự phát triển của xã hội lồingười, có quy luật tác động trong một số phương thức sản xuất. Trong lịch sử chúng ta phân ra lịch sử dân tộc và lịch sử thế giới có mối quan hệqua lại với nhau Cần nghiên cứu lịch sử một cáh tồn diện, nghĩa là tìm hiểu những lĩnh vực khácnhau của đời sống xã hội, kinh tế , chính trị, van hóa, tư tưởng.. một cách cân đối có trọng tâm2.Chức năng của khoa học lịch sửHiện nay còn khơng ít người băn khoăn, thắc mắc « học lịch sử để làm gí ? » và vì sao phải học lịch sử ? » sống, qua sách báo sẽ tìm ra những câu trả lời cho mình. Đểgi. Trong sự phát triển mạnh mẻ của khoa học kỉ thuật như ngày nay vói q trình cơng nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước việc học lịch sử có lợi gì .. ?Mỗi người bằng thực tiễn cuộc úp trả lời cho câu hỏi chúng ta cần nghiên cứu hai vấn đề lớn . Chức năng và nhiệm vụ của môn lịch sử Vai trò, ý nghĩa của dạy học lịch sử trong việc giáo dục thế hệ trẻ.Bất cứ một khoa học mơn học nào cũng đều hình thành, phát triển từ thực tế cuộc sống và khoa học chỉ thực sự chân chính khi chinh phục lợi ích của con người.
a.Chức năng
Là khơi phục, miêu tả , giải thích, hiện tượng lịch sử một cách chính xác, và đúng đắn để phục vụ xã hội, con người. Trên cơ sở thực hiện thức năng của mình, sửhọc góp phần giáo gục tình cảm, thẩm mỉ tư tưởng, đạo đức cho nhân dân, phục vụ lợi ích chính trị lâu dàiTrang 10Khôi phục và miêu tả hiện thực đúng như nó đã tồn tại trong quá khứ . Trên cơ sở xây dựng biểu tượng ấy , giải thích lịch sử .Đúng với sự phát triển hợp quy luật củaxã hội đây là chức năng khoa học Phục vụ xã hội , phục vụ con người là chức năng xã hội, quy định nhiệm vụ củasử họcNghiên cứu , học tập lịch sử để phục vụ con người trên các mặt nhận thức, giáo dục thực tiễn . Đó là nhiệm vụ thực tiễn chủ yếu của sử học xuất phát từ nội dung, đặcđiểm chức năng của mình. Trong một tình hình nhất định , các khoa học và các hoạt động của xã hội đều phải phục vụ chung của đất nước, của dân tộc, của giai cấp và củanhân loại Thứ nhất nhiệm vụ giáo dưỡng , tức là cung cấp kiến thức lịch sử khoa học làmcho mỗi người hiểu biết chính xác, cơ bản, tương đối đầy đủ về sự kiện con người quá khứ . Như chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói « chúng ta nên nhìn lại những đoạn đường đãqua, rút ra những kinh nghiệm quý báu » Tri thức lịch sử còn tác dụng đến hiểu biết của con người về những vấn đề vềvan hóa, những vấn đề về khoa học xã hội và nhân văn, khoa học tự nhiên và cơng nghệ có liên quanThứ hai- nhiệm vụ giáo dục sử học. Sử học là một ngành của khoa học xã hội và nhân văn « nó tham gia tích cực vào đời sống xã hội, bồi dưỡng sự phát triển về tìnhcảm, tư duy về biện chứng khoa học , lich sử còn giáo dục lòng yêu nước, trung thành với dân tộc vói đất nước »Thứ ba- nhiệm vụ phục vụ cuộc đấu tranh xã hội, lao động sản xuất . Lich sử là quá trình thống nhất, đi lên xã hội loài người, từ quá khứ đến hiện tại và vươn tới tươnglai Thứ tư- Sử học có tác dụng trong nhiều mặt của xã hội, trước hết là giáo dục tìnhcảm, đạo đức thẩm mỉ .. cho thế hệ trẻTrang 11Xác định chức năng nhiệm vụ của khoa học lịch sử giúp cho chúng ta hiểu rỏ vì sao phải học lịch sử. Đó không chỉ là sự hiểu biết đúng đắn quá khứ mà còn giúp chúngta hành động tốt hơn hiện tại và tương laiII TÌNH HÌNH HỌC TẬP MƠN LỊCH SỬ CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNGQua điều tra thực tế, việc đánh giá thực trạng học tập môn lịch sử của học sinh trung học phổ thông như sau:Số phiếu phát ra 129 gồm những trường: THPT thực hành sư phạm TP Hồ Chí Minh, trường THPT Lý Thương Kiệt huyện Củ Chi Tp Hồ Chí Minh, trường THPTYÊN ĐỊNH II, huyện Yên Định tỉnh Thanh Hóa. Số học sinh trả lời thích mơn lịch sử là: 90 em chiếm 67,77Số học sinh trả lời là khơng thích mơn lịch sử là: 39 em, chiếm 30,23 Với câu hỏi: bạn học môn lịch sử với thái độ như thế nào thì kết quả như sauThích thú học: 74 em, chiếm 57,4 Học chỉ để đối phó : 35 em, chiếm 27,1Khơng chú tâm:20 em, chiếm 15,5 Qua hai kì thi đại học năm 2005 và 2007, kết quả như sau:Kì thi tuyển sinh vào các trường đại học, cao đẳng năm 2005, mơn lịch sử đã làm bàng hồng không chỉ đối với thầy cô giáo, các em học sinh mà đối với toàn xã hội. sauđây là số liệu thống kê kết quả thi môn lịch sử ở một số trường đại học trong đơt xét tuyển năm 20051Trường đại học sư phạm Hà Nội;5399 thí sinh dự thi tì có đến 4038 thí sinh đạt điểm 3 trở xuống1Khoa lịch sử trường đại học sư phạm thành phố Hồ Chí Minh, những cơng trình khoa học tiêu biểu 1976-2006, nhà xuất bản giáo dục 2007Trang 12Trường đại học sư phạm Tp Hồ Chí Minh: trong số 9008 thí sinh dự thi, có 7296 thí sin đạt điểm 2 trở xuống, trong đó có khoảng 29 thí sinh đạt điểm 0Trường đại học sư phạm Đà Lạt; 7807 thí sinh dự thi, có đến 4650 thí sinh đạt điểm 1 trở xuốngTrường đại học sư phạm Đồng Tháp: 1374 thí sinh dự thi, có đến 1052 thí sinh đạt từ điểm 3 trở xuốngKhơng riêng gì ở các trường sư phạm , các trường đại học, cao đẳng khác có thí sinh khối C dự thi cũng có kết quả tương tựNăm 2007, kết quả thi mơn lịch sử kì thi đại học cao đẳng như sau2Thí sinh đạt điểm từ 0,5 điểm đén 4,5 điểm chiếm 85,19 Thí sinh đạt điểm từ 5 đến 8 điểm chiếm 9,12Thí sinh đạt điểm: 0 điểm chiếm 5,6 Thí sinh đạt điểm: 8,5 chiếm 0,07Thí sinh đạt điểm: 9 điểm chiếm 0,02 Thực trạng học tập môn lịch sử của học sinh phổ thông dưới nhận xét của giáoviên dạy lịch sử như sau; _ Cô Trần Thị Viết Ngà, giáo viên dạy giỏi lịc sử trường thpt lê q đơn tp hồ chíminh nhận xét: cơ thấy học sinh rất chăm chú học môn lịch sử mà cô đang dạy, các em rất hứng thú học tập và tích cực tìm tài liệu liên qn đến mơn học. Thế nhưng, họcsinh lớp 12 thì có phần kém hơn học sinh lóp 10 và 11 _ Cơ Lưu Thị Thủy, giáo viên lịch sử ở trường THPT Nguyễn Trãi, tỉnh QuảngTrị lại cho biết: “ đa số các em không chú trọng học lịch sử, điểm tổng kết chỉ từ 30- 40 là khá tốt, còn lại là trung bình và yếu kém”2www.tuoitre.com.vnTianyonIndex.aspx? ArticleID=249726ChannelID=13Trang 13_ Thầy Lê Ngọc Kí 57 tuổi, giáo viên lịch sử trường THPT Yên Định II, Yên Định Thanh Hóa nhận xét: “các em học sinh không hứng thú học tập môn lịch sử lắm vìcoi đó là mơn phụ” Qua phỏng vấn thực tế các em học sinh, chúng tôi cũng thu được những kết quảtương tự. đa số các em đều trả lời là khơng thích và khơng chú tâm học lịch sử, nhưng bên cạnh đó vẫn có các em trả lời la rất thích thú học tập và tìm hiểu những kiến thứclịch sử, ví nhu các em: Vũ Mai Cẩm Quỳnh, Lê Quang Thái, Võ Thị Ánh Nguyệt…ở trường THPT thực hành sư phạm Tp Hồ Chí MinhQua những số liệu và những dẫn chứng cụ thể trên đây, chúng tôi đưa ra những kết luận về tình hình học tập mơn lịch sử của học sinh THPT nhu sau:Số học sinh u thích mơn lịch sử chiếm số nhiều hơn so với những học sinh không thích mơn lịch sử. Song con số này lại khơng đúng lắm khi được phỏng vấn trựctiếp. Học sinh ở khu vực nơng thơn thì thích mơn học này hơn những học sinh ở thành phố.Dù là thích hay khơng thì số lượng các em chưa nhận thức được tầm quan trọng, ý nghĩa thực sự của lịch sử là rất lớn khoảng 90. Các em chỉ “nói mồm” theo kiểuhọc vẹt vì vậy mà khi chúng tơi hỏi vào thực tế thì hầu như các em “bí đường”. các em đều không nhận thức được “ học lịch sử để làm gì”. Thực trạng về nhận thức là nhưvậy, còn về vấn đề các em học tốt hay khơng cũng rất nghiêm trọng. Điểm tổng kết chỉ đạt 40 khá trở lên, còn lai là trung bình và yếu, cả xã hội đang nhức nhối trước nhữngkiến thức lịch sử của các em. Trong số những học sinh không thích học thì kết quả học tập lại vẫn tốt theo sựđánh giá qua các kì kiểm tra ở trường, có rất nhiều học sinh u thích học sử nhưng thái độ học tập thì lại khơng tốt, các em không chú tâm học hoặc là chỉ học để qua đượcmơn học này “ học chỉ để đối phó”. Với hy vọng và quyết tâm khơng để tình trạng đáng buồn như trên thì việc tìmhiểu tường tận những nguyên nhân dẫn đến tình trạng đó cùng vói việc đề ra những biện pháp khắc phục là điều vô cùng cần thiếtTrang 14
Video liên quan