Ngày nay, những phương pháp khắc phục bệnh trĩ từ dân gian được nhiều người tìm hiểu và áp dụng nhằm đảm bảo an toàn cho sức khỏe, nổi bất trong đó phải kể đến bài thuốc từ cây nhọ nồi chữa bệnh trĩ. Nhờ tác dụng cầm máu, kháng khuẩn, sát trùng tự nhiên, thảo dược này được dân gian sử dụng làm thuốc trị trĩ trong giai đoạn nhẹ và ngăn ngừa tình trạng đi ngoài ra máu.
Cây nhọ nồi trong dân gian còn được gọi là cỏ mực, thủy hạn liên. Đây là một loại cây cỏ có hoa, thuộc họ cúc, thân mọc thẳng hoặc bò, cao khoảng 80cm. Thân nhỏ, màu đỏ tía, có lông cứng bao phủ toàn thân. Lá không cuống, mọc đối, hoa màu trắng.
Trong y học cổ truyền, cây cỏ nhọ nồi được sử dụng làm thuốc từ bao đời nay. Dược liệu này vị ngọt, hơi chua, có khả năng tác động đến các kinh Can và Thận giúp cầm màu [ chỉ huyết ], làm mát máu, giải nhiệt cho cơ thể. Với những tác dụng này mà cỏ nhọ nồi được sử dụng như một loại thuốc cầm máu, chủ trị trong các trường hợp bị trĩ đi ngoài ra máu, rong huyết, đổ máu cam, chảy máu vết thương ngoài da.
Một số nghiên cứu hiện đại cũng tìm thấy nhiều hoạt chất quý trong cây nhọ nồi có tác dụng tốt đối với người bị trĩ như saponin, tanin cùng các vitamin A, K, E. Những chất này giúp chống lại bệnh trĩ bằng cách kháng viêm, tiêu diệt vi khuẩn và củng cố sự vững chắc cho thành tĩnh mạch ở hậu môn trực tràng.
Cỏ nhọ nồi được sử dụng để chữa bệnh trĩ và cải thiện các triệu chứng bệnh theo nhiều cách khác nhau. Dưới đây là 3 mẹo được áp dụng phổ biến trong dân gian:
Bệnh trĩ không thể trong một sớm một chiều là khỏi được. Chính vì vậy, để tiện lợi trong việc đối phó với bệnh lâu dài, cây nhọ nồi được sơ chế rồi đem tán thành bột mịn, bảo quản trong hũ kín dùng dần.
– Chuẩn bị: Toàn thân cây cỏ nhọ nồi số lượng lớn
– Cách thực hiện:
- Cỏ nhọ nồi nhổ về bạn đem rửa với nhiều lần nước cho thật sạch.
- Giữ nguyên cả rễ, thân, lá vớt ra rổ cho ráo nước
- Đem cỏ mực phơi qua rồi sao khô
- Nghiền cây thuốc thành bột mịn, cất vào hũ và đậy nắp kín lại sau mỗi lần sử dụng để không bị ẩm mốc
- Để chữa bệnh trĩ, mỗi lần sử dụng 10g bột cây cỏ mực hòa với một bát nước cơm uống
- Tùy theo mức độ nặng bệnh trĩ nhẹ hay nặng mà có thể sử dụng bài thuốc 2 – 3 lần trong ngày, đều đặn trong 1 tháng liên tục để thấy được kết quả.
Sử dụng cây nhọ nồi chữa bệnh trĩ theo cách này có tác dụng kháng khuẩn, cầm máu, hạn chế tình trạng đi ngoài ra máu – triệu chứng hầu hết các trường hợp bị trĩ đều gặp phải.
Rượu là một nguyên liệu có đặc tính sát khuẩn mạnh nên được kết hợp với nhiều loại thảo dược để làm thuốc điều trị bệnh trĩ, bao gồm cả cây nhọ nồi. Bài thuốc này sử dụng cả hai biện pháp là uống trong và đắp ngoài để cải thiện các dấu hiệu trĩ nhanh hơn.
– Chuẩn bị:
- 1 nắm cây nhọ nồi: Dùng toàn thân cây
- 1 ly rượu trắng nhỏ
– Cách thực hiện:
- Rửa sạch cây nhọ nồi, cắt nhỏ, bỏ vào cối giã nát
- Đun nóng rượu rồi cho nhọ nồi vào nấu chung cho đến khi hỗn hợp sôi trở lại khoảng 3 phút thì ngưng.
- Chắt nước uống, phần bã lấy đắp vào hậu môn và băng cố định lại trong khoảng 30 – 60 phút.
Bài thuốc này có tác dụng thanh nhiệt, cầm máu, sát trùng bên ngoài hậu môn, giảm sưng búi trĩ. Người bị bệnh trĩ nội, trĩ ngoại có thể thực hiện 2 lần mỗi ngày, sau khoảng 1 tuần sẽ thấy bệnh tình tiến triển khá hơn.
Ngoài rượu, cỏ nhọ nồi còn được kết hợp với các thảo dược khác như trắc bá diệp, cỏ bồ hoàng và cỏ ngẫu tiết để chữa bệnh trĩ tại nhà. Chúng được sử dụng theo hình thức sắc uống.
– Chuẩn bị:
- Cỏ nhọ nồi: 40 gram
- Trắc bá diệp [ bá tử nhân]: 20 gram
- Cây cỏ bồ hoàng: 20 gram
- Cỏ ngẫu tiết: 25 gram
– Cách sử dụng:
- Đem tất cả các dược liệu đã chuẩn bị rửa sạch, ngâm nước muối 15 phút
- Vớt ra, để ráo nước hoàn toàn
- Sao khô cây thuốc
- Cuối cùng, cho hết cây thuốc vào ấm sắc chung với 4 bát nước cho cạn còn một nửa
- Hạn thuốc sắc ra chén, chia uống làm 3 lần mỗi ngày trong 1 – 2 tháng liên tục.
Khi dùng cây nhọ nồi chữa bệnh trĩ, người bệnh cần lưu ý một số điểm quan trọng dưới đây:
Những ai có thể chữa bệnh trĩ bằng cây nhọ nồi?
Người bị trĩ nội, trĩ ngoại đều có thể dùng cây nhọ nồi chữa bệnh trĩ. Tuy nhiên, mẹo chữa bệnh dân gian này chỉ thích hợp áp dụng khi bệnh còn nhẹ, tức trĩ giai đoạn 1 hoặc 2. Trường hợp bị trĩ nặng, búi trĩ sưng to và sa ra ngoài thì chỉ nên sử dụng như một giải pháp hỗ trợ điều trị bệnh để giảm sưng đau búi trĩ, hạn chế tình trạng đi ngoài ra máu.
Chống chỉ định
Bạn không nên điều trị bệnh trĩ bằng cây cỏ nhọ nổi nếu:
- Bị dị ứng với bất cứ thành phần nào của cây
- Phụ nữ mang thai: Dùng cây nhọ nồi chữa bệnh trĩ trong thai kỳ tiềm ẩn nguy cơ bị xảy thai, đặc biệt là khi sử dụng bằng đường miệng.
Một số vấn đề khác cần nhớ
- Đảm bảo vệ sinh khi sơ chế cỏ nhọ nồi làm thuốc đắp. Tránh tiếp thêm vi khuẩn vào hậu môn khiến búi trĩ sưng to hơn và gây nguy cơ bị nhiễm trùng, lở loét hậu môn.
- Hiệu quả sử dụng cây nhọ nồi chữa bệnh trĩ phụ thuộc vào cơ địa. Tác dụng đến một cách từ từ nên cần phải kiên trì thực hiện đều đặn hàng ngày trong một thời gian nhất định để các hoạt chất trong cỏ nhọ nồi thích ứng với cơ thể và phát huy được hết công dụng của nó.
- Trong thời gian dùng bài thuốc từ cây nhọ nồi, bệnh nhân cần tuân thủ một số vấn đề kiêng cữ trong ăn uống và sinh hoạt hàng ngày như: Tránh ăn đồ cay, các món ngọt, thực phẩm chế biến, không uống bia rượu, kiêng đứng hoặc ngồi một chỗ quá lâu. Thay vào hãy uống nhiều nước, ăn đồ mát, các thực phẩm chứa nhiều sắt và có tính nhuận tràng như trái cây, rau đến, mồng tơi, rau đay, đu đủ…để đảm bảo cho tiêu hóa và hỗ trợ kiểm soát không để bệnh trĩ tiếp tục tiến triển nặng hơn.
Xử lý tận gốc bệnh trĩ bằng bài thuốc Đông y hàng ngàn người đã khỏi
Bạn nên tham khảo thêm
Cỏ nhọ nồi có tính hàn, vị ngọt, không chứa độc tính, lợi về kinh vị và tỳ có tác dụng mát huyết, thanh nhiệt, cầm máu, giải độc,… thường được dùng dưới dạng sấy khô hoặc tươi
+ Tên khác: Cỏ mực hay hàn liên thảo, bạch hoa thảo, thủy hạn liên
+ Tên khoa học: Eclipta prostrata L.
+ Họ: Họ cúc [Asteraceae]
+ Đặc điểm sinh thái của cỏ nhọ nồi
Cỏ nhọ nồi thân có lông cứng và có chiều cao trung bình tới 80 cm. Lá cây mọc đối với chiều rộng 5 – 15 mm, chiều dài 2 – 8 cm và hai bên mặt lá đều có lông. Quả dẹt hoặc bế 3 cạnh, có cánh, đầu cụt với chiều dài 3 mm, rộng 1,5 mm.
+ Phân bố
Là loại cây mọc hoang nên có thể tìm thấy khắp nơi ở nước ta
+ Bộ phận dùng, thu hái, chế biến
- Bộ phận sử dụng: Toàn cây
- Thu hái: Thu hoạch quanh năm
- Chế biến: Cỏ nhọ nồi rửa sạch, phơi khô và bảo quản nơi khô ráo, để dành dùng dần.
+ Thành phần hóa học
Bao gồm các thành phần chính như tamin, caroten, chất đắng và các ancaloit [nicotin, ecliptin và coumarin lacton]
+ Tính vị
Tính hàn, vị chua, ngọt và không có độc
+ Qui kinh
Tác dụng vào Can và Thận
+ Tác dụng dược lý
Theo một số tài liệu ghi chép ở Ấn Độ, cỏ nhọ nồi được sử dụng với mục đích hỗ trợ điều trị bệnh gan và vàng da. Bên cạnh đó, dược liệu này còn dùng như thuốc bổ tổng quát và giúp chữa đau răng, ăn khó tiêu hoặc làm lành vết thương.
Tại Trung Quốc, toàn thân cây cỏ nhọ nồi có tác dụng cầm máu, chữa tiểu ra máu, ho ra máu và cải thiện đau lưng, sưng gan. Còn ở Việt Nam, các nhà nghiên cứu của Viện Dược liệu đã phát hiện các hoạt chất chứa trong cỏ nhọ nồi có khả năng chống lại tác dụng của thuốc chống đông máu dicumarin, giúp cầm máu ở tử cung.
Ngoài ra, cây cỏ nhọ nồi còn được dùng với các mục đích như điều trị sốt xuất huyết, sưng đường tiểu đường, nha chu, bó ngoài giúp liền xương, điều trị mụn nhọt và một số bệnh lý khác.
+ Cách dùng và liều lượng
Có thể sử dụng cỏ nhọ nồi tươi hoặc sấy khô để điều trị bệnh. Tùy thuộc vào loại bệnh mà liều lượng dùng sẽ khác nhau.
+ Tác dụng phụ
Cỏ nhọ nồi không gây hạ huyết áp, đặc biệt thuốc không giãn mạch. Tuy nhiên, thuốc có thể gây sảy thai. Vì vậy, phụ nữ mang thai không nên dùng loại cây này để điều trị bệnh. Bên cạnh đó, người bị sôi bụng, viêm đại tràng mạn tính hoặc đại tiện lỏng tốt nhất cũng không nên sử dụng. Đặc biệt, đối với trẻ dưới 1 tuổi chỉ nên dùng lá nhỏ nồi đắp dưới bẹn hoặc nách để chữa sốt. Tuyệt đối không được dùng đường uống để đảm bảo vô trùng cho trẻ.
+ Điều trị viêm họng
Thang thuốc bao gồm 20 gram cỏ nhọ nồi, 16 gram cam thảo đất, 12 gram củ rẻ quạt, 16 gram kim ngân hoa và 20 gram bồ công anh. Mỗi ngày sắc 1 thang. Uống liên tục từ 3 – 5 ngày.
+ Chữa chảy máu cam
Lấy 20 gram cỏ nhọ nồi sắc chung với 16 gram cam thảo đất và 20 gram hoa hòe sao đen. Mỗi ngày uống 1 thang.
+ Trị chứng ăn không ngon, cơ thể suy nhược, thiếu máu
Sử dụng cỏ nhọ nồi, cỏ mần trầu, mỗi vị 100 gram cùng với 50 gram gừng khô đem thái nhỏ và sao sơ, hạ thổ. Sau đó cho vào nồi với 3 chén nước dừa tươi, đun cạn còn 8 phân. Chia 2 lần và uống trong ngày.
+ Điều trị bạch biến
Nguyên liệu gồm có 30 gram cỏ nhọ nồi, 30 gram hà thủ ô, 10 gram bạch truật, 10 gram đương quy, 15 gram sa uyển tử, 15 gram đan sâm, 12 gram bạch chỉ, 6 gram thiền thoái và 15 gram đảng sâm. Tất cả các vị thuốc được rửa sạch và sắc thuốc uống hàng ngày. Dùng liên tục trong 15 ngày.
+ Cải thiện tình trạng râu tóc bạc sớm
Dùng cỏ nhọ nổi, rửa sạch và nấu cô đặc thành cao. Sau đó, cho một lượng vừa đủ mật ong và gừng vào, tiếp tục cô lại lần nữa. Mỗi ngày dùng 1 – 2 muỗng cà phê cao hòa tan với nước sôi và uống. Và để dễ uống, có thể thêm một ít rượu gao. Sử dụng mỗi ngày 2 lần, giúp ích tinh huyết và bổ thận.
+ Trị rong kinh ở mức độ nhẹ
Hái một nắm cỏ nhọ nồi, rửa sạch, giã nát và vắt lấy nước cốt uống. Hoặc cũng có thể dùng cỏ mực khô sắc thuốc uống. Trong trường hợp huyết ra nhiều, ngoài cỏ mực, bệnh nhân nên thêm cây huyết dụ hoặc trắc bá diệp, sắc uống.
+ Chữa gan nhiễm mỡ
Dùng cỏ nhọ nồi 30 gram sắc chung với đường quy 15 gram, trạch tả 15 gram và nữ trinh tử 20 gram.
- Trong trường hợp gan nhiễm mỡ do rượu bia: Với nguyên liệu nêu trên, bệnh nhân thêm vào các vị thuốc khác như chỉ củ tử 15 gram, cát căn 30 gram và bồ công anh 15 gram.
- Còn với gan nhiễm mỡ do béo phì cần thêm: 15 gram lá sen và 6 gram đại hoàng.
+ Điều trị eczema ở trẻ
Hái 50 gram cỏ nhọ nồi, rửa sạch và sắc lấy nước cô đặc. Dùng hỗn hợp này bôi lên vùng da bị bệnh. Sử dụng liên tục trong 1 tuần giúp giảm dịch rỉ và ngứa.
+ Chữa sốt xuất huyết nhẹ
Cỏ nhọ nồi 20 gram kết hợp với hoa hòe sao đen 12 gram, cam thảo đất 16 gram, lá trắc bá sao đen 12 gram và lá hoặc củ sắn dây 20 gram. Mỗi ngày sắc uống 1 thang.
+ Trị mề đay
Dùng cỏ nhọ nồi, lá dưa chuột, lá khế, rau diếp cá, lá nhài và lá huyết dụ, rửa sạch, giã nát. Thêm nước và vắt lấy nước uống. Phần bã dùng đắp lên vùng da bị mề đay.
+ Điều trị sốt phát ban
Nấu nước cỏ nhọ nồi [60 gram], chia thuốc và uống 2 – 4 lần trong ngày.
+ Chữa sốt cao
Sử dụng cỏ nhọ nồi, củ sắn dây, sài đất mỗi vị 20 gram kèm với cây cối xay 16 gram, cam thảo đất 16 gram và ké đầu ngựa 12 gram. Sắc thuốc và lọc lấy nước uống.
+ Điều trị viêm tiền liệt tuyến
Cỏ nhọ nồi 15 gram, thục địa 15 gram, tỏa dương 10 gram, thổ phục linh 24 gram, câu kỷ tử 15 gram, đương quy 6 gram, hoàng kỳ 15 gram, thỏ ty tử 12 gram, vương bất lưu hành 10 gram, đảng sâm 15 gram, thục địa 15 gram, nữ trinh nữ 12 gram, ích trí nhân 10 gram. Sắc thuốc uống.
+ Chữa xuất huyết tử cung
Dùng 30 gram cỏ nhọ nồi, 15 gram thục địa, 10 gram kinh giới sao, 15 gram phúc bồn tử, 60 gram hoàng kỳ, 15 gram nữ trinh tử, bạch thược 15 gram, 15 gram sinh địa, 6 gram thăng ma. Mỗi ngày sắc 1 thang.
Theo tài liệu ghi chép, cỏ nhọ nồi giúp điều trị nhiều bệnh lý khác nhau. Tuy nhiên, trước khi sử dụng thảo dược này, người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ về liều lượng cũng như cách chế biến để đảm bảo an toàn và mang lại kết quả trị liệu tốt.
Có thể bạn quan tâm: