Viêm xoang là bệnh lý dễ dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng nếu không sớm can thiệp điều trị. Cần nắm rõ các cách phòng tránh bệnh viêm xoang. Đây là giải pháp tốt nhất để bạn bảo vệ sức khỏe của chính mình khỏi căn bệnh này. Đồng thời còn hỗ trợ ngăn ngừa bệnh tái phát sau điều trị.
Viêm xoang là bệnh lý khá phổ biến ở Việt Nam, có thể bắt gặp ở mọi lứa tuổi. Thuật ngữ này đề cập đến tình trạng phù nề gây tăng tiết nhầy tại niêm mạc các xoang. Thường là do các tác nhân xâm nhập khiến xoang bị tắc nghẽn, tổn thương.
Trường hợp bệnh diễn ra trong thời gian ngắn dưới 4 tuần rồi khỏi thì gọi là viêm xoang cấp tính. Nếu bệnh không được điều trị đúng cách có thể dai dẳng kéo dài trên 3 tháng, lúc này gọi là viêm xoang mãn tính.
Các chuyên gia cho biết, có nhiều nguyên nhân gây viêm xoang. Trong đó thường gặp nhất là do nhiễm vi khuẩn, virus khiến các tế bào lông chuyển ở lớp niêm mạc xoang bị tổn thương. Ngoài ra, các yếu tố dị ứng như phấn hoa, môi trường ô nhiễm, thời tiết lạnh… cũng có thể liên quan. Còn một số ít trường hợp có thể do bất thường giải phẫu mũi xoang.
Triệu chứng thường gặp bao gồm:
- Hắt hơi, sổ mũi
- Nghẹt mũi, chảy nước mũi
- Dịch mũi có thể trong hoặc màu vàng xanh
- Hơi thở có mùi
- Đau răng hàm trên
- Đau nhức vùng trán, thái dương, gò má
- Nặng mặt, sốt, ho
- Giảm khả năng cảm nhận mùi, mất khứu giác tạm thời
Bệnh viêm xoang có thể được điều trị triệt để nếu sớm phát hiện và nghiêm túc điều trị đúng cách. Trường hợp bệnh kéo dài và diễn tiến nặng rất dễ gây ra các biến chứng nghiêm trọng. Lúc này việc điều trị sẽ gặp rất nhiều khó khăn.
Viêm xoang là bệnh lý không quá khó điều trị. Tuy nhiên bệnh lại có nguy cơ tái phát rất cao nếu gặp các điều kiện thuận lợi. Bạn nên bảo vệ sức khỏe của chính mình bằng cách chú ý đến vấn đề phòng bệnh.
Dưới đây là 8 cách phòng tránh bệnh viêm xoang cần thực hiện tốt:
Để phòng tránh bệnh viêm xoang, các chuyên gia khuyên rằng bạn cần chú ý giữ gìn vệ sinh mũi họng. Trong đó việc thường xuyên vệ sinh mũi bằng nước muối sinh lý sẽ có thể giúp ích.
Nước muối sinh lý có khả năng làm sạch và sát trùng mạnh mẽ. Hơn nữa còn giúp ức chế hoạt động của các loại vi khuẩn, nấm men và virus để bảo vệ niêm mạc mũi xoang.
Vệ sinh mũi bằng nước muối sinh lý là rất tốt nhưng bạn cần chú ý thực hiện đúng cách. Dưới đây là hướng dẫn:
- Cần mua bình đựng có vòi chuyên dụng tại các hiệu thuốc Tây
- Hút đầy dung dịch nước muối sinh lý vào bình
- Nghiêng đầu 1 góc 45 độ, đặt vòi vào 1 bên cạnh mũi rồi xịt nước vào
- Cần há miệng và thở bằng miệng để nước muối chảy sang cánh mũi còn lại rồi thoát ra ngoài
- Sau đó thực hiện tương tự đối với bên cánh mũi còn lại
Trường hợp vệ sinh mũi cho trẻ nhỏ thì bạn cần chú ý. Hướng dẫn trẻ cách thở bằng miệng và dặn dò trẻ không được phép ngả đầu ra phía sau.
Đây cũng là cách giúp phòng tránh bệnh viêm xoang mà bạn cần chú ý. Thống kê cho thấy, thường xuyên tiếp xúc hay làm việc trong môi trường ô nhiễm có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm xoang.
Tốt nhất bạn cần tránh đến những nơi có nhiều khói bụi, ô nhiễm. Khi ra đường hãy bảo vệ cơ thể mình bằng cách đeo khẩu trang cẩn thận. Nếu phải làm việc trong môi trường ô nhiễm hãy chú ý trang bị đồ bảo hộ thật cẩn thận.
Ngoáy mũi là thói quen xấu của rất nhiều người nhằm mục đích giải tỏa cơn ngứa. Đặc biệt là trong các trường hợp bị kích ứng do tiếp xúc với các chất dị nguyên. Bạn cần chịu khó kiềm chế phản ứng ngoáy mũi trong bất cứ trường hợp nào.
Nếu bị chảy dịch mũi thì hãy cố gắng xì mũi để đẩy dịch ra ngoài. Tránh dùng tay ngoáy bởi có thể đưa vi khuẩn vào và làm tổn thương niêm mạc mũi. Từ đó dễ kích hoạt nhiễm trùng. Hơn nữa còn dễ gây chảy máu do niêm mạc mũi bị trầy xước.
Thời tiết là một trong những yếu tố rất dễ ảnh hưởng đến sức khỏe đường hô hấp. Số liệu thống kê cho thấy, bệnh viêm xoang thường xảy ra vào thời điểm giao mùa hay khi trời chuyển lạnh.
Vào những thời điểm này bạn nên chú ý giữ ấm cho cơ thể. Đặc biệt là giữa ấm vùng mũi họng và ngực. Khi ra ngoài cần che chắn cẩn thận, mặc ấm, tránh tình trạng ăn mặc phong phanh, nhất là đối với trẻ nhỏ.
Đồng thời nên tắm và vệ sinh cơ thể bằng nước ấm. Đặc biệt là vào mùa đông, nếu tắm nước lạnh bạn rất dễ bị cảm cúm, nhiễm lạnh. Từ đó làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm xoang.
Sức đề kháng khỏe mạnh chính là yếu tố quan trọng nhất giúp bạn duy trì được sức khỏe tốt và phòng tránh các vấn đề bệnh lý. Trong đó có bệnh viêm xoang.
Có được hệ miễn dịch và sức đề kháng tốt sẽ giúp chống lại các tác nhân gây bệnh. Đồng thời nếu nhiễm bệnh cũng sẽ thúc đẩy tốt hơn quá trình hồi phục.
Cách tốt nhất để bạn nâng cao sức đề kháng cho cơ thể là ăn uống và sinh hoạt điều độ. Hãy đảm bảo bổ sung đầy đủ dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể. Tăng cường vitamin và khoáng chất, nhất là vitamin C từ rau củ và trái cây tươi.
Chú ý cân bằng giữa làm việc và nghỉ ngơi. Ngủ đúng giờ, đủ giấc. Tránh xa những áp lực, căng thẳng cả trong công việc lẫn cuộc sống. Và đừng quên mỗi ngày hãy dành tối thiểu 30 – 45 phút để cho hoạt động thể chất để tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.
Nhiễm trùng xoang thường rất dễ kích hoạt sau một đợt cảm cúm. Việc tiếp xúc gần với những người mắc các bệnh đường hô hấp có thể làm tăng nguy cơ bị viêm xoang. Nhất là trong trường hợp bạn đã từng mắc bệnh và vừa kết thúc quá trình điều trị.
Nếu trong gia đình hay nơi làm việc có người bị cảm cúm, ho sốt, viêm mũi… thì bạn nên hạn chế tiếp xúc với họ. Có thể bảo vệ tốt hơn cho chính mình bằng cách đeo khẩu trang y tế.
Giữ cho không gian sống sạch thoáng giúp bạn cảm thấy thoải mái và dễ chịu. Hơn nữa đây còn là cách giúp phòng tránh viêm xoang rất hữu hiệu. Thường xuyên vệ sinh không gian sống giúp loại bỏ hết các thành phần dị nguyên. Từ đó tránh chúng tấn công và gây kích ứng niêm mạc mũi xoang.
Ngoài ra, vào những ngày thời tiết hanh khô, bạn nên chú ý làm ẩm không gian sống của mình. Có thể sử dụng máy tạo độ ẩm tại nơi làm việc hay phòng ngủ. Điều này giúp đảm bảo sức khỏe cho các cơ quan thuộc hệ hô hấp.
Bổ sung đủ nước cho cơ thể là vấn đề đặc biệt quan trọng luôn được khuyến cáo. Ngoài đảm bảo sức khỏe và quá trình chuyển hóa thì đây cũng được cho là một cách giúp phòng tránh bệnh viêm xoang.
Uống đủ nước giúp làm dịu và đảm bảo độ ẩm cho niêm mạc mũi xoang. Từ đó tránh được tình trạng bị khô hay kích ứng. Mỗi ngày bạn nên uống 8 – 10 cốc nước [khoảng 2 – 2.5 lít] và nhớ chia làm nhiều lần uống. Đừng uống quá nhiều nước 1 lúc nhưng hãy uống ngay cả khi chưa cảm thấy khát.
Bài viết đã chia sẻ 8 cách phòng tránh bệnh viêm xoang hữu hiệu mà bạn cần thực hiện ngay. Phòng bệnh bao giờ cũng dễ dàng và đơn giản hơn nhiều so với chữa bệnh. Nếu còn những vấn đề thắc mắc về bệnh viêm xoang, bạn có thể tìm đến bác sĩ tai mũi họng để được giải đáp nhiều hơn.
Có thể bạn quan tâm:
Viêm xoang là một bệnh gặp khá phổ biến ở nước ta. Trẻ em và người trưởng thành đều có thể bị viêm xoang, nhưng tỷ lệ người trưởng thành mắc bệnh này cao hơn nhiều so với trẻ nhỏ.
Viêm xoang có thể gặp quanh năm nhưng mùa đông – xuân thì có số lượng người mắc nhiều hơn, đặc biệt là bệnh viêm xoang có liên quan đến dị ứng.
Tại sao bị viêm xoang?
Xoang là một hệ thống xương rỗng thuộc hộp sọ và nối tiếp, liên thông với nhau. Có nhiều xoang như: xoang hàm, xoang trán, xoang bướm và xoang sàn. Có nhiều nguyên nhân gây nên viêm xoang như bị viêm nhiễm làm cho sự lưu thông không khí giữa các xoang bị ứ trệ, chất nhầy ở niêm mạc các xoang tiết ra không được lưu thông tạo điều kiện thuận lợi cho vi sinh vật phát triển. Đối với vi khuẩn thì có một số bình thường sống ký sinh ở trong xoang không gây bệnh, nhưng khi gặp điều kiện thuận lợi thì chúng trở nên gây bệnh [ví dụ do niêm mạc xoang bị tắc nghẽn, bị viêm nhiễm do virút…]. Người ta gọi các loại vi khuẩn này là vi khuẩn gây bệnh cơ hội. viêm xoang cũng hay gặp ở những người bệnh có cơ địa dị ứng [gặp phải thức ăn có tính chất gây dị ứng, phấn hoa, hóa chất, đang bị dị ứng như: mề đay, chàm, tổ đỉa, viêm da dị ứng, viêm mũi dị ứng kéo dài…] làm cho niêm mạc các xoang bị phù nề gây chít hẹp hoặc tắc nghẽn tạo điều kiện cho vi sinh vật phát triển rồi gây bệnh. Người ta cũng gặp viêm xoang do bị sâu răng, nhiễm trùng răng, đặc biệt là ở hàm trên; người có sức đề kháng kém như người cao tuổi, trẻ em còi xương suy dinh dưỡng, những người mắc bệnh đường hô hấp mạn tính kéo dài [viêm phế quản mạn tính, hen phế quản, giãn phế quản…]. Những người dùng kháng sinh không hợp lý làm cho vi khuẩn kháng lại kháng sinh cũng rất có thể bị viêm xoang. Ngoài ra, người ta thấy môi trường sống không trong sạch, khói bụi, khói bếp, khói thuốc lá cũng là những yếu tố thuận lợi dẫn đến viêm xoang.
Biểu hiện của viêm xoang
Chúng ta có thể gặp viêm xoang cấp tính hoặc viêm xoang mạn tính. Về căn nguyên thì viêm xoang được chia thành 2 loại chính là viêm xoang do nhiễm khuẩn và viêm xoang dị ứng. Một số vi khuẩn thường gây viêm xoang như: S. pneumoniae, H.influenzae, S. pyogenes, P.aeruginosa hoặc có cả Staphylococcus… Dù là viêm xoang thuộc loại gì đi nữa thì giai đoạn đầu có thể có đau đầu, sốt, có khi sốt cao [gặp chủ yếu viêm xoang cấp ở trẻ em] nhưng hầu hết là sốt nhẹ, nhất là trong loại viêm xoang cấp tính. Đau đầu có thể kéo dài cả ngày lẫn đêm nhưng thường đau nhất là lúc nửa đêm về sáng. Đau đầu tăng lên lúc nửa đêm về sáng là do chất nhầy tiết ra ở niêm mạc xoang bị ứ đọng lại làm tắc nghẽn. Đau nhức vùng hố mắt, thái dương cũng là triệu chứng hay gặp trong viêm xoang.
Người bị viêm xoang thường bị nghẹt mũi [do mũi bị viêm nhiễm, phù nề], chảy mũi nước và có thể hắt hơi nhiều lần trong ngày, nhất là sáng sớm lúc mới ngủ dậy. Chất tiết ra từ xoang sẽ chảy xuống họng làm người bệnh có cảm giác khó chịu hoặc gây ngứa họng. Nhiều trường hợp viêm xoang kèm theo viêm mũi làm cho rối loạn khứu giác như không ngửi được mùi hoặc ngửi không chính xác mùi. viêm xoang có thể do sâu răng và khi xoang bị viêm nhiễm do vi khuẩn làm mưng mủ trong xoang và mủ chảy ra ở họng, mũi làm cho hơi thở của người bệnh hôi, khó chịu cho cả người bệnh lẫn người tiếp xúc. Nói chung, khi bị viêm xoang thường dễ bị lây lan từ xoang này sang xoang khác do chúng có cấu tạo liên thông với nhau, người ta thường dùng danh từ là viêm đa xoang [có nghĩa là nhiều xoang bị viêm cùng một lúc]. Trong các triệu chứng của viêm xoang, thường các xoang phía trước bị viêm [xoang hàm, xoang trán, xoang sàn trước…] thì triệu chứng thường rõ rệt hơn viêm các xoang ở phía sau. Những trường hợp viêm xoang mạn tính thường làm cho người bệnh mệt mỏi, khó chịu, hay bị đau đầu ê ẩm. viêm xoang cấp tính mà không phát hiện và điều trị sớm, dứt điểm thường chuyển thành viêm xoang mạn tính. Hậu quả của viêm xoang không được điều trị dứt điểm có thể đưa đến nhiều bệnh nguy hiểm như áp xe não, mờ mắt do viêm thị thần kinh nhãn cầu… Một đặc điểm nữa cũng cần lưu ý là viêm xoang rất dễ bị tái phát, nhất là gặp lại những nguyên nhân gây viêm xoang từ ban đầu.
Làm gì để phòng bệnh viêm xoang?
Khi đường hô hấp trên không được vệ sinh sạch sẽ thì tạo điều kiện cho các vi khuẩn sống ký sinh và sống phát triển. Vì vậy, cần vệ sinh răng, miệng thật tốt như đánh răng trước và sau khi ngủ dậy, súc họng nước muối sinh lý hàng ngày. Nếu bị viêm họng, viêm amiđan thì cần được điều trị dứt điểm không để bệnh trở thành mạn tính. Ở trẻ nhỏ khi bị viêm VA cần được khám và làm theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng [nạo VA]. Người lớn và trẻ em khi bị sâu răng, viêm chân răng, viêm lợi, mủ chân răng cần được khám và điều trị không để bệnh trở thành mạn tính rất dễ gây nên viêm xoang kèm theo. Những người bị bệnh dị ứng, nhất là bệnh dị ứng có liên quan đến đường hô hấp trên như hen phế quản, viêm mũi dị ứng, viêm xoang dị ứng… cần được khám và điều trị dứt điểm. Mùa lạnh cũng rất cần giữ ấm cổ, không nên tắm nước lạnh. Cần có môi trường sống trong sạch, ra đường nên đeo khẩu trang để tránh bụi bẩn. Không nên hút thuốc lá, thuốc lào, đặc biệt là những người đang bị viêm họng, viêm xoang, viêm mũi.
Nên lưu ý rằng bệnh viêm xoang vẫn có thể chữa khỏi được hoàn toàn với điều kiện được khám sớm và điều trị đúng, nhất là được khám và điều trị ở các bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng có kinh nghiệm. Những người đã được bác sĩ chẩn đoán bị viêm xoang có thể xông mũi bằng hơi nước ấm và có thể cho vào đó vài giọt tinh dầu như dầu bạc hà. Hàng ngày nên uống nước vừa đủ để làm loãng chất tiết nhầy dễ lưu thông, tránh ứ đọng. Không nên lạm dụng một số thuốc nhỏ mũi, xịt mũi vì rất có thể bị lệ thuộc thuốc, chỉ dùng theo chỉ định của bác sĩ khám bệnh cho mình và dùng trong một thời gian ngắn.
PGS.TS. BÙI MAI HƯƠNG