- Thứ năm, 31/01/2019 07:00 [GMT+7]
Nếu cây mai, cành mai ngày Tết tượng trưng cho giàu sang phú quý, đào xua đuổi tà ma; quất tượng trưng cho 1 năm bội thu mùa màng thì phật thủ lại có ý nghĩa đem lại may mắn, tài lộc suốt cả năm.
Phật thủ là loại quả thường được bày trên mâm ngũ quả hoặc thấp hương hơn là để ăn. Loại quả này thường phổ biến ở miền Bắc.
Phật thủ có hình thù như bàn tay phật, ruột xốp đặc, vỏ màu xanh hoặc vàng, tuy nhiên lại thuộc họ cam quýt nên vỏ cũng như thân cây chứa nhiều vitamin và khoáng chất tương tự như các loại quả cùng họ.
Theo quan niệm xưa, phật thủ là loại quả dùng để thờ Phật và gia tiên vì có mùi thơm, tác dụng lưu giữ thần, Phật và gia tiên lưu lại trong nhà lâu hơn để phù hộ cho gia chủ.
Quả phật thủ thường được bày trên mâm ngũ quả hoặc đặt trên bàn thờ để thắp hương cho tổ tiên. Nếu bày trên mâm ngũ quả, người Việt Nam thường đặt loại quả này ở trung tâm, nơi cao nhất trong mâm ngũ quả.
Với mức giá 100.000 đồng/quả và có thể lên tới vài triệu/quả, phật thủ đang là món quả đắt đỏ bậc nhất. Để tìm ra được một loại quả phật thủ thể hiện đầy đủ ý nghĩa không phải dễ. Người mua thường căn cứ vào hình dáng của quả, ngoài yêu cầu quả to, tay dài, mập, có nhiều ngón đều thì quả phải già, trơn cật, màu hơi mơ vàng. Phật thủ non cũng có màu vàng, hình dáng quả đẹp nhưng lại nhanh hỏng.
Bí quyết giữ được quả phật thủ tươi lâu, màu đẹp người ta thường dùng rượu trắng để lau bụi bẩn bám trên quả. Nếu đặt trên bàn thờ có thể đặt thêm bát nước và một vài viên B1, đặt đoạn cành quả phật thủ xuống bát nước đó, một thời gian sau cành sẽ ra rễ và có tác dụng hút nước nuôi quả.
Ngoài cúng tết, quả phật thủ còn được người dân dùng trong những dịp như mừng thọ, khai trương, khánh thành, tân gia…; trưng bày tại văn phòng, cơ quan hành chính hay cả ở phòng họp. Sở hữu 1 cây phật thủ trong gia đình, nơi làm việc giúp cho quý vị có nhiều may mắn, mạnh khỏe và một niềm tin vào năm mới suôn sẻ, thuận lợi hơn.
Phật thủ là quả ăn trái, có hình dạng như bàn tay Phật, tên khoa học là Citrus medica var. sarcodactylis và thuộc chi Cam chanh. Phật thủ có nguồn gốc từ Trung Quốc và Nhật Bản, nó cũng được trồng phổ biến ở Việt Nam.
Phật thủ thuộc cây thân gỗ nhỏ, có thể phát triển đến 2 - 2.5m và cành có gai cứng, nhọn và ngắn. Lá có kích thước lớn, thuôn dài và màu xanh nhạt. Hoa nở 2 - 3 lần mỗi năm, màu trắng nhưng có màu hơi đỏ tía bên ngoài rìa cánh hoa, thường mọc thành chùm và tỏa hương thơm. Quả chín có màu vàng óng, các ngón tay của quả phật thủ đôi khi chứa một ít thịt quả có tính axit, thậm chí quả phật thủ có thể sẽ không có nước và hạt.
Cây phật thủ phát triển tốt nhất ở những vùng có khí hậu ôn hòa, nhưng nhạy cảm với sương và nắng gắt cũng như thời tiết khô hạn.
2. Quả phật thủ có ăn được không?
Quả phật thủ không chỉ được trưng bày trong mâm ngũ quả theo phong tục Tết truyền thống của người Việt mà còn là loại quả có thể được dùng ăn tươi đối với quả có thịt ở phía trong. Tuy nhiên, phần lớn quả phật thủ thường không có ruột và không có nước, nên người ta lấy vỏ quả dùng để nấu chè [giống như chè bưởi] và làm mứt.
Ngoài ra, theo Đông y cho hay quả phật thủ có tính ôn, vị cay, chua và đắng nên loại quả này được dùng để làm thuốc chữa được khá nhiều bệnh, đặc biệt nhất là:
- Bệnh đường tiêu hóa, gồm các triệu chứng bệnh như đau bụng, ợ hơi, trướng đau ngực sườn, buồn nôn, đau gan, đau dạ dày, viêm loét dạ dày,…
- Bệnh về đường hô hấp như ho suyễn, khó thở, ho đờm, viêm amidan, viêm phế quản mãn tính, đau bụng kinh, đái tháo đường, nước tiểu đục, động kinh,…
Người ra có thể hái phật thủ khi vỏ còn xanh hoặc ngả vàng, rồi đem thái lát, phơi khô và bảo quản trong hũ kín, hoặc chế biến thành dạng bột dùng để làm thành thuốc chữa bệnh.
Hơn nữa, các bộ phận của cây phật thủ như thân, lá và vỏ quả đều chứa tinh dầu và nhiều hoạt chất như hesperosid, limonoid cùng với các loại vitamin C, vitamin B1, B12,... và các khoáng chất đều có lợi cho sức khỏe.
3. Ý nghĩa của quả phật thủ trong Ngày Tết
Phật thủ thường được xuất hiện trong những ngày Lễ Tết, bởi vì loại quả này mang ý nghĩa rất đặc biệt mà Điện máy XANH sẽ bật mí cho bạn ngay sau đây:
Tạo hương thơm cho nơi thờ cúng
Phật thủ thuộc giống cây ăn quả họ Cam chanh, đồng thời lớp vỏ của nó thường rất dày nên càng giúp cho vỏ quả chứa thêm được rất nhiều tinh dầu và có thể giữ hương lâu. Đây là lí do vì sao phật thủ có khả năng tạo hương thơm cho nơi thờ cúng, thoang thoảng mùi hương giống như vỏ quýt cam. Không những thế, hoa của phật thủ cũng có mùi thơm nhẹ rất dễ chịu.
Phù hộ cho gia chủ
Theo quan niệm dân gian, phật thủ là loại quả được trưng bày trên bàn thờ tổ tiên bởi hương thơm quyến rũ và màu sắc đẹp mắt. Các yếu tố này giúp giữ chân Phật và gia tiên ở lại trong nhà lâu hơn, nhằm phù hộ cho gia chủ về sức khỏe, công danh và sự nghiệp. Ngoài ra, trưng phật thủ giúp không gian thờ cúng thêm sang trọng, thoáng đãng và trang nghiêm hơn.
Cũng vì có hình dạng và màu sắc đẹp mắt cùng với hương thơm quyến rũ, quả phật thủ còn được dùng để bày lên mâm ngũ quả trong ngày Tết và thường được đặt ở vị trí trung tâm của mâm, ý cầu mong cho gia đình những điều may mắn nhất.
Tượng trưng cho bàn tay Đức Phật
Trong Phật giáo có rất nhiều biểu tượng, thể hiện các ý nghĩa khác nhau trong suốt quá trình tu đạo của các phật tử. Phổ biến nhất là hoa sen được xem là biểu tượng của sự khai thông đi từ cõi tăm tối [của địa ngục] cho đến cõi trong sáng [của thiên đường].
Phật thủ cũng có ý nghĩa riêng của nó, đặc biệt nhất là ở hình dạng quả, trông như bàn tay Phật đang che chở và ban phước lành cho gia chủ và các thành viên khác trong gia đình. Vì thế, sự xuất hiện của phật thủ sẽ giúp cho gia chủ cảm thấy an tâm hơn khi được Phật che chở, thậm chí trong trong ý nghĩa ngày Lễ Tết còn tăng thêm phần an vui và no ấm.
4. Cách chọn mua quả phật thủ đẹp
Mỗi quả phật thủ có giá dao động từ vài chục nghìn cho đến vài triệu, tùy theo hình dạng và màu sắc của quả. Không phải ai cũng biết cách chọn ra được quả phật thủ đẹp và có ý nghĩa để trưng lên bàn thờ tổ tiên. Vậy hãy áp dụng một số mẹo sau mà Điện máy XANH gợi ý cho bạn cách chọn mua quả phật thủ đẹp ra sao:
Chọn phật thủ nhiều tai
Trung bình mỗi quả phật thủ gồm có 20 - 30 ngón tay và tỏa tròn đều, xếp thành nhiều vòng trông như bông hoa. Bạn nên chọn quả phật thủ sở hữu các ngón tay to và kích thước dài đều nhau. Đồng thời, số lượng ngón tay phía ngoài trùng với số đẹp sẽ càng làm tăng giá trị của quả phật thủ đó, như con số tượng trưng cho tài lộc hay phát đạt.
Theo quy luật Thịnh - Suy - Bĩ - Thái
Ngoài việc đếm số lượng ngón tay phía ngoài của phật thủ, người chơi loại quả này còn đếm theo quy luật Thịnh - Suy - Bĩ - Thái theo thứ tự lặp lại liên tục 4 từ này. Ngón cuối cùng nếu rơi vào chữa Thịnh hoặc chữ Thái đều được đánh giá cao về mặt ý nghĩa.
Hình dạng quả đẹp
Sau khi trải qua 2 yếu tố phía trên, thì việc để ý tổng thể hình dạng quả phật thủ cũng rất quan trọng. Bạn cũng nên chọn những quả có lớp vỏ phía ngoài tránh bị trầy xước, đục khoét, bị gãy ngón hoặc bị dập. Hơn nữa, bề mặt vỏ quả nhìn căng mọng, cứng cáp và thấy được các túi tinh dầu tròn trịa [giống như bề mặt vỏ của quả cam, bưởi mà bạn thường thấy].
Bạn cũng nên chọn những quả phật thủ bắt đầu chuyển sang màu vàng, sẽ để được lâu hơn so với loại quả phật thủ non màu xanh.
5. Cách bảo quản phật thủ đẹp lâu
Bảo quản phật thủ đẹp lâu cũng rất đơn giản, bạn có thể áp dụng mẹo như sau:
- Tránh dùng nước muối để rửa hoặc ngâm phật thủ, vì nước muối có thể đọng lại ở những khe ngón tay của quả làm cho phật thủ dễ bị hỏng, thối. Thay vào đó, chỉ nên dùng khăn ẩm để lau nếu cảm thấy bụi bẩn.
- Tránh làm trầy xước vỏ quả dưới mọi hình thức, vì dễ làm cho phật thủ nhanh bị thối.
- Sau khi mua phật thủ, bạn có thể dùng rượu trắng hoặc pha loãng nước rửa chén, và dùng chổi quét sơn [lông mềm] để phủ dung dịch này lên vỏ quả giúp bảo quản phật thủ tốt hơn trong quá trình chưng thờ, nhất là tránh nhện đỏ bám vào quả.
- Có thể đặt cuống của quả phật thủ vào ly nước, giúp cho phật thủ tươi lâu hơn vì phần rễ sẽ được mọc ra sau khoảng 15 - 30 ngày khi phần cuống quả tiếp xúc với nước. Do đó, thời gian bảo quản phật thủ có thể kéo dài từ 4 - 5 tháng.
Xem thêm
Như vậy, Điện máy XANH đã giúp bạn hiểu rõ hơn về quả phật thủ là quả gì? Ý nghĩa và cách chọn mua phật thủ đẹp, tươi lâu ra sao rồi đấy. Hy vọng bạn có thêm được nhiều thông tin hữu ích cùng chuyên mục Mẹo vào bếp.
*Tham khảo và tổng hợp thông tin từ Wikipedia và Sức khỏe đời sống
Biên tập bởi Nguyễn Loan Minh Trang • 19/01/2021
Kinh nghiệm chọn quả phật thủ
"Thịnh – Suy – Bĩ – Thái" là cách chọn phật thủ bắt buộc bạn phải nhớ.
Không chỉ chờ đến Tết mà Phật thủ được bán quanh năm và lúc nào cũng đắt như tôm tươi. Ngày mồng 1, ngày rằm và những dịp lễ người dân đã quen phải mua quả Phật thủ bày trên ban thờ.
Vào những ngày cuối năm này, nhiều người săn lùng những quả Phật thủ có hình dáng đẹp, có giá trị cao để làm quà biếu hay đơn giản là trưng bày trên mâm ngũ quả ngày Tết.
Quả Phật thủ là gì?
Phật thủ là giống cây ăn quả thuộc họ cam chanh, có tên khoa học là Citrus medica L.var.sarcodactylis Swingle và tên trong dược liệu là Fructus citri Sarcodactylis.
Phật thủ là giống cây ăn quả thuộc họ cam chanh.
Phật thủ thuộc cây thân gỗ nhỏ, có thể phát triển đến 2 - 2.5m và cành có gai cứng, nhọn và ngắn. Lá có kích thước lớn, thuôn dài và màu xanh nhạt. Hoa nở 2 - 3 lần mỗi năm, màu trắng nhưng có màu hơi đỏ tía bên ngoài rìa cánh hoa, thường mọc thành chùm và tỏa hương thơm. Quả chín có màu vàng óng, các ngón tay của quả phật thủ đôi khi chứa một ít thịt quả có tính axit, thậm chí quả phật thủ có thể sẽ không có nước và hạt.
Cây phật thủ phát triển tốt nhất ở những vùng có khí hậu ôn hòa, nhưng nhạy cảm với sương và nắng gắt cũng như thời tiết khô hạn.
Quả Phật thủ có nguồn gốc từ đất nước Ấn Độ. Các nước theo đạo Phật như Trung Quốc, Ấn Độ rất ưu chuộng thờ quả Phật thủ. Quan niệm quả Phật thủ như những cánh tay của Đức Phật. Đem lại bình an, may mắn, trừ tà ma, thịnh vượng đến cho người dân.
Phật thủ có hình thù như bàn tay phật. Ruột xốp đặc, vỏ màu xanh hoặc vàng, tuy nhiên lại thuộc họ cam quýt. Vỏ quả Phật thủ cũng như thân cây chứa nhiều vitamin và khoáng chất.
Theo quan niệm xưa, Phật thủ là loại quả dùng để thờ Phật và gia tiên vì có mùi thơm quyến rũ, tác dụng lưu giữ thần, Phật và gia tiên lưu lại trong nhà lâu hơn để phù hộ cho gia chủ. Mọi người thờ Phật thủ với mong muốn gia đình gặp nhiều may mắn trong năm mới, phồn thịnh về của cải, sức khỏe,...
Quả Phật thủ ngoài ý nghĩa thờ tâm linh, chúng còn được nhiều người tìm mua Phật thủ để làm thuốc chữa bệnh như dùng Phật thủ ngâm với mật ong chữa ho rất tốt hay làm mứt...
Chọn phật thủ nhiều tai
Trái phật thủ đẹp phải nhiều ngón tay, thông thường mỗi quả có 20-30 ngón tay. Các ngón tay tỏa tròn đều xếp thành nhiều vòng như hình bông hoa, ngón của vòng ngoài cùng trùng với các số đẹp sẽ có giá trị. Khi chọn mua quả phật thủ, nên chọn quả to, ngón tay của phật thủ càng nhiều, dài mập, các ngón đều nhau. Bạn cũng nên chú ý chọn quả có gia trơn cật, màu hơi mơ vàng là quả già để được lâu và thơm hơn.
Trái phật thủ đẹp phải nhiều ngón tay, thông thường mỗi quả có 20-30 ngón tay.
Tuân theo quy luật "Thịnh – Suy – Bĩ – Thái"
Người chơi Phật thủ thường đếm các ngón của quả, song khi đếm phải tuân theo quy luật: Thịnh – Suy – Bĩ – Thái. Nghĩa là sẽ đếm các ngón quả lần lượt theo 4 từ trên, lặp đi lặp lại, nến ngón cuối cùng rơi vào chữ Thịnh hoặc Thái thì rất quý. Những quả như thế này thường rất đắt, tầm khoảng chục triệu một quả, vì cả vườn hàng nghìn quả may ra chỉ được 1 đến 2 quả.
Mua quả có bên ngoài đẹp
Tránh mua quả bị xước sát, bị sâu đục khoét, bị dập hoặc gãy các ngón phật thủ. Không chọn phật thủ non dù chúng cũng có màu vàng nhưng lại rất nhanh hỏng. Một quả phật thủ trưởng thành thì các túi tinh dầu tròn trịa, cách đều nhau, căng mọng, bề mặt quả rắn và cứng.
Quan sát lớp vỏ bên ngoài quả Phật thủ. Không nên chọn những quả có đốm nâu, có sâu hoặc bị khô ngón. Quả Phật thủ thường có mùi thơm nhẹ như mùi chanh tươi.
Bảo quản quả phật thủ
Sau khi mua quả phật thủ, có thể pha loãng nước rửa bát rồi lấy chổi quét sơn nhẹ nhàng rửa sạch quả Phật thủ [hoặc dùng rượu trắng lau] để loại bỏ nhện đỏ thường có trên quả và các chất bẩn khác. Chú ý tuyệt đối tránh làm xước quả sẽ khiến quả nhanh bị thối.
Cho cuống Phật thủ vào ly có nước dâng cúng, sau 15 -30 ngày cuống cây sẽ ra rễ, bộ rễ này sẽ có tác dụng hút nước để nuôi quả, sử dụng và bảo quản tốt nhất có thể kéo dài cho đến 4 hoặc 5 tháng.
Tác dụng của quả phật thủ
Quả phật thủ ngoài ý nghĩa thờ tâm linh rất ý nghĩa. Quả Phật thủ còn để làm thuốc chữa bệnh như dùng phật thủ ngâm với mật ong chữa ho rất tốt hay làm mứt. Bởi vậy, dù giá loại quả này khá cao, có khi tới vài triệu nhưng vẫn bán khá chạy.
Một số lưu ý khi dùng phật thủ
- Không nên sử dụng phật thủ quá nhiều trong một ngày.
- Chỉ sử dụng những trái phật thủ được trồng tự nhiên, không nên sử dụng những trái không rõ nguồn gốc xuất xứ.
- Không nên sử dụng những trái phật thủ bị hỏng.
- Trước khi sử dụng thì nên rửa sạch và ngâm với nước muối.
- Nếu bạn bị nhiệt, âm hư thì không nên sử dụng quả phật thủ.
Ý nghĩa mâm ngũ quả trong văn hóa 3 miền
Vì sao trên ban thờ ngày Tết bắt buộc phải có mâm ngũ quả?
Cập nhật: 25/01/2022