Cường độ âm thanh được đo bằng đơn vị decibel [dB], đây là một yếu tố quan trọng mà một người 'chơi âm thanh' cần biết.
Nếu là một người thường xuyên làm việc với âm thanh, bạn sẽ bắt gặp 2 đơn vị đó là W [Watt] và dB [decibel]. W là công suất và dB là cường độ âm thanh. Nhiều người vẫn nhầm lẫn 2 khái niệm này khi chọn mua các thiết bị âm thanh.
Trong suy nghĩ của nhiều người loa có công suất càng lớn [W] thì hát càng to. Tuy nhiên thực tế đơn vị để đo cường độ âm thanh là decibel [dB] mới là nhân tố chính để quyết định xem âm thanh của bạn to được đến mức nào. Watt chỉ là đơn vị để đo công suất tiêu thụ điện. [Loa hát càng lớn, tiêu thụ càng nhiều điện tuy nhiên ngược lại tiêu thụ nhiều điện chưa chắc loa đã hát lớn]
Decibel - dB là gì?
Như bao ngành nghề khác, mỗi ngành nghề đều có những đơn vị đo đặc trưng mà người làm trong ngành phải biết, ví dụ như với thợ may, thợ xây thì bao nhiêu phân, bao nhiêu centimet [cm], hay bao nhiêu mét [m], người đóng gói hàng hóa thì trọng lượng bao nhiêu kg? Anh bơm xăng là bao nhiêu lít? Và với những người làm âm thanh, bên cạnh công suất loa là bao nhiêu Watt thì độ lớn là bao nhiêu decibel là vấn đề cần quan tâm. Tuy nhiên khái niệm decibel này phức tạp hơn một chút so với các đơn vị còn lại kể trên.
Nói phức tạp là bởi vì mức cường độ âm thanh ở các khoảng cách là không giống nhau. Ví dụ như bạn nghe âm thanh phát ra cách loa 1 mét sẽ khác rất nhiều so với nghe âm thanh khi cách loa 10 mét. Và cũng tùy vào tai mỗi người, có người chịu được mức âm thanh lên đến 130-140dB nhưng hầu hết chỉ nghe được âm thanh ở mức 125dB đổ lại.
Như thế cường độ âm thanh đo được của các loại loa cũng sẽ phải phụ thuộc vào khoảng cách từ nguồn phát đến tai người nghe [hay máy đo]. Thông thường thông số này của loa quy ước ở khoảng cách 1 mét. Bảng dưới đây thể hiện cường độ âm thanh của một số môi trường trong cuộc sống:
- Tai không nghe thấy gì: 0dB
- Rạp phim cách âm, không có tiếng ồn: ~50dB
- Văn phòng đang làm việc: ~60dB
- Siêu thị: ~70dB
- Hội trường, nhà in, xe chạy ngoài dường: ~80dB
- Nhà máy sản xuất: 90dB
Cách tính toán cường độ âm thanh
Thông thường để tính toán ra mức cường độ âm thanh cần thiết cho một không gian, người ta sẽ ước lượng xem mức độ ồn của không gian đó là bao nhiêu từ đó sẽ cần cường độ âm thanh bao nhiêu để nghe đủ. Để âm thanh nghe rõ ràng thì nguồn phát phải cần có cường độ âm lớn hơn môi trường khoảng 6dB, và nếu muốn nghe rõ, hay hơn thì mức chênh lệch phải từ 10-20dB. Cách tính này cần phải căn cứ vào người ngồi xa loa nhất khoảng cách là bao nhiêu, để có thể trừ ra sự suy hao cường độ do khoảng cách để người ngồi xa nhất đó vẫn có thể nghe được âm thanh.
Dựa trên tính toán và đo đạc thực tế, chúng ta có bảng tham khảo dưới đây về sự suy giảm cường độ âm thanh theo khoảng cách:
Như vậy với những không gian có chiều dài quá lớn, bạn cần tính toán, ước lượng để bù đắp độ lớn âm thanh sao cho người ngồi xa vẫn có thể nghe thấy. Hoặc nếu khoảng cách quá xa, một giải pháp khác đó là phải trang bị thêm loa ở phía dưới để tăng cường. Tuy nhiên lúc này bạn sẽ phải tính toán đến việc canh delay [Độ trễ âm thanh] cho hệ thống loa của mình.
Tại O đặt một nguồn điểm phát sóng âm đẳng hướng ra không gian, môi trường không hấp thụ âm. Ba điểm A, M, B theo đúng thứ tự, cùng nằm trên một đường thẳng đi qua O sao cho AM = 3MB. Mức cường độ âm tại A là 4 B, tại B là 2 B. Mức cường độ âm tại M là
Độ nhạy là một thông số kỹ thuật của loa karaoke phản ánh độ lớn của âm thanh mà thiết bị phát ra ở được đo ở điều kiện chuẩn là kết quả của phép đo số lượng dB đạt được ở khoảng cách 1 mét trước mặt loa được cung cấp tín hiệu trong điều kiện tiêu chuẩn [có công suất 1 watt với tần số 1KHz].. Chúng ta có thể hiểu đơn giản rằng, độ nhạy chính là thông số để bạn biết được khả năng loa kêu to đến đâu trong cùng một môi trường định mức tiêu chuẩn và trong cùng một mức điện áp đầu vào. Độ nhạy của loa được đo bằng đơn vị Decibel, viết tắt là dB. Bất kỳ một thiết bị loa nghe nhạc hay karaoke nào cũng đều có độ nhạy. Độ nhạy ở các sản phẩm loa khác nhau, sẽ khác nhau.
2. Làm sao để biết độ nhạy của loa? Ý nghĩa của độ nhạy.
Có rất nhiều cách để có thể biết được độ nhạy của loa. Tuy nhiên, các đơn giản nhất cũng như được các nhà sản xuất loa thống nhất cách để biết được độ nhạy của loa là đặt loa trong một môi trường tiêu chuẩn. Môi trường đó phải có khả năng tiêu âm hoàn toàn. Bạn cần phải bố trí micro karaoke ở phía trước loa khoảng 1m. Điều đặc biệt bạn phải chú ý chính là khoảng cách giữa các loa và micro phải bằng nhau khi muốn so sánh độ nhạy của các loa khác nhau.
Ví dụ:
Giả sử mức điện áp tiêu chuẩn đầu vào là 2,83 volt, được hiểu là tương ứng với 1 watt nếu loa “đánh” với amply ở mức trở kháng 8 ohm. Công suất ra của loa đo bằng watt được tính bằng công thức bình phương hiệu điện thế / trở kháng. Trong trường hợp này là: 2,832 / 8 = 8,0089/8 =1 [W]. Nếu trở kháng là 4 ohm thì công suất sẽ là 2 watt. Bây giờ hãy quan sát mức decibels [dB] đo ở micrô hoặc đồng hồ SPL. Đó chính là độ nhạy của loa.
Cách đo độ nhạy của loa
Với một mức công suất đầu vào nhất định, độ nhạy của loa càng cao thì loa sẽ phát ra âm thanh càng lớn. Ví dụ, một số loa có độ nhạy chỉ khoảng 81 dB. Điều đó nghĩa là với 1 watt công suất đầu vào, loa chỉ phát ra âm lượng vừa phải. Lý do là vì nếu muốn âm lượng phát ra tăng thêm mỗi 3 dB bạn cần tăng gấp đôi công suất đầu vào. Tức là nếu muốn cường độ âm 84 dB bạn sẽ cần 2 watt đầu vào. Cứ như thế, nếu muốn âm thanh 102 dB bạn cần cấp 128 watt cho loa.
- Độ nhạy tốt: 92 dB trở lên
- Độ nhạy trung bình: 88 dB
- Độ nhạy kém: 84dB
Hiện nay, các dòng loa nghe nhạc, xem phim, loa hát karaoke đều được ghi rõ thông số kỹ thuật giúp người dùng dễ dàng phối ghép và lựa chọn các thiết bị cho hệ thống âm thanh phát huy được chất âm hay nhất có thể.
Vị trí đặt micro cũng cần phải có độ chính xác cao. Chẳng hạn như trong trường hợp loa sử dụng 3 đường tiếng, bạn cần đặt micro ở vị trí giữa loa Tweeter và loa Mid. Còn loa 2 đường tiếng, bạn nên đặt micro giữa loa Tweeter và loa Mid hoặc Woofer. Như vậy, bạn mới có thể biết được độ nhạy chính xác của loa.
Người ta sẽ đem so sánh độ lớn của micro thu được với một giá trị tham chiếu. Cường độ âm thanh được quy định chính là đơn vị của áp suất âm thanh tối thiểu.
3. Độ nhạy của loa bao nhiêu là tốt nhất?
Thông thường, các loa thường sử dụng điện áp tiêu thụ chuẩn đầu vào là 2.83V. Bạn có thể hiểu là mức điện áp 1W sẽ tương ứng với mức trở kháng của Ampli là 8 Ohm. Theo nghiên cứu của các chuyên gia, mức công suất đầu ra của loa được độ bằng công thức bình phương hiệu điện thế / trở kháng.
Trên thực tế, hầu hết tất các các thiết bị loa karaoke loa xem phim, nghe nhạc trên thị trường hiện nay có độ nhạy dao động trong khoảng từ 80 - 95 dB, mức trung bình là 87 dB. Bạn có thể thấy loa có độ nhạy càng cao mức âm lượng mà loa đạt được càng lớn. Bởi vậy, bạn có thể cảm nhận được mức âm lượng hoàn toàn khác ở loa có độ nhạy 90dB với loa có độ nhạy 80dB.
4. Hiệu suất và Độ nhạy có phải là một?
Bạn thường nghe thuật ngữ: "độ nhạy" & "hiệu suất" thường được sử dụng nhầm trong lĩnh vực âm thanh. Về mặt kỹ thuật thì độ nhay khác hoàn toàn với hiệu suất. Nhưng về khải niệm thì nó đều nói lên "mức độ hoạt động hiệu quả của loa"
Hiệu suất giúp bạn biết được % công suất đầu vào chuyển thành công suất âm thanh. Thường thì công suất đi vào đều chuyển thành nhiệt năng chứ không phải âm thanh. Khi biết được hiệu suất thì bạn có thể biết được độ nhạy và ngược lại.
5. Tại sao hãng loa không tăng độ nhạy của loa lên cao nhất có thể?
Việc tăng độ nhạy lên không phải là điều dễ dàng vì nó còn ảnh hưởng đến các yếu tố khác nữa. Ví dụ, màng loa trong một loa siêu trầm có thể được làm nhẹ hơn để cải thiện độ nhạy, nhưng lại làm cho màng loa linh động hơn, khiến âm thanh dễ bị méo dạng và nhanh hỏng hơn.
Độ nhạy của loa karaoke còn quyết định 1 phần đến việc bạn phối ghép loa với Amply. Nếu loa có độ nhạy càng cao thì bạn chỉ cần phối kết hợp chúng với những amply karaoke có công suất nhỏ. Và ngược lại, nếu loa có độ nhạy thấp thì bạn cần phải sử dụng những amply có công suất lớn để chúng có thể bù trừ cho nhau.
HDRADIO đã chia sẻ xong đến bạn đọc những thông tin vô cùng cần thiết và hữu ích về độ nhạy của loa. Hy vọng rằng với những chia sẻ hữu ích này, bạn có thể tìm và sở hữu cho mình một đôi loa hoàn hảo nhất. Gọi ngay 1800 0042 hoặc đến 1 trong các showroom gần nhất của HDRADIO để được tư vấn miễn phí chọn lựa nhiều thiết bị âm thanh hay chính hãng.