Khi chưa có chính quyền, hình thức đấu tranh nào nhằm bảo vệ lợi ích kinh tế của giai cấp vô sản, có tác dụng tập hợp lực lượng, giác ngộ quần chúng?

- Quan điểm về giai cấp và đấu tranh giai cấp trong triết học phương Đông: Cụ thể như ở các quốc gia Trung Quốc và Ấn Độ cổ, trung đại.

- Quan điểm về giai cấp và đấu tranh giai cấp trong triết học phương Tây có thể kể đến là quốc gia: Hy Lạp cổ đại.

- Quan điểm về giai cấp và đấu tranh giai cấp của các nhà tư tưởng tư sản Trung cổ và Cận đại, cụ thể là: Morơ (1478 - 1535, Anh), Campanenla (1568 - 1639, Italia), Rútxô (1712 - 1778, Pháp), Ximông (1760 - 1825, Pháp), trong đó các nhà lịch sử Pháp như Ghidô (1778 - 1874), Chiery (1795 - 1856), Minhe (1796 - 1884) là những người phát hiện ra vấn đề giai cấp và đấu tranh giai cấp...

2. Quan điểm về giai cấp và đấu tranh giai cấp của các nhà tư tưởng tư sản hiện đại

Về giai cấp và đấu tranh giai cấp của các nhà tư tưởng tư sản hiện đại có những quan điểm như:

- Giai cấp không phải là hiện tượng phổ biến; đấu tranh giai cấp không phải là quy luật chung cho mọi xã hội.

- Giai cấp xuất hiện từ cơ sở sinh học; trạng thái tâm lý, khả năng trí tuệ, nghề nghiệp; thu nhập.

- Trong phong trào cộng sản quốc tế cũng có những quan niệm sai trái như thừa nhận cơ sở kinh tế của giai cấp nhưng giải quyết mâu thuẫn giai cấp bằng đấu tranh kinh tế (Cauxki và Bécxtanh ở Đức trước đây); quan niệm về đấu tranh giai cấp cực đoan, phiêu lưu, mạo hiểm, dễ bị tổn thất lớn...

3. Quan điểm mácxít về giai cấp và đấu tranh giai cấp

3.1 Quan điểm khoa học về giai cấp

Theo quan điểm này:

Giai cấp là một phạm trù kinh tế - xã hội có tính lịch sử; biến đổi cùng với sự biến đổi của lịch sử. C.Mác là người đầu tiên đưa ra phương pháp luận nghiên cứu giai cấp, theo đó, 1) sự tồn tại của các giai cấp chỉ gắn liền với những giai đoạn phát triển lịch sử nhất định của sản xuất. 2) đấu tranh giai cấp tất yếu sẽ dẫn đến chuyên chính vô sản. 3) bản thân nền chuyên chính này chỉ là bước quá độ tiến tới thủ tiêu tất cả mọi giai cấp và tiến tới xã hội không có giai cấp.

=> Như vậy, sự tồn tại của các giai cấp chỉ gắn với những giai đoạn phát triển cụ thể của lịch sử, với mỗi phương thức sản xuất cụ thể.

Vào năm 1883, trong Lời tựa viết cho bản tiếng Đức tác phẩm Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản, Ph.Ăngghen viết “do đó (từ khi chế độ công hữu ruông đất nguyên thuỷ tan rã) toàn bộ lịch sử là lịch sử của cuộc đấu tranh giai cấp” “nhưng cuộc đấu tranh ấy hiện nay đã đến một giai đoạn mà giai cấp bị bóc lột và bị áp bức (tức là giai cấp vô sản) không còn có thể tự giải phóng khỏi tay giai cấp bóc lột và áp bức mình (tức là giai cấp tư sản) được nữa, nếu không đồng thời và vĩnh viễn giải phóng toàn thể xã hội khỏi ách bóc lột, ách áp bức và khỏi cuộc đấu tranh giai cấp”.

Đến năm 1919, trong tác phẩm Sáng kiến vĩ đại viết về Ngày thứ bảy cộng sản của công nhân ga xe lửa Cadan (Mátxcơva), V.I.Lênin đưa ra định nghĩa "Người ta gọi là giai cấp những tập đoàn người to lớn gồm những người khác nhau về địa vị của họ trong một hệ thống sản xuất xã hội nhất định trong lịch sử, khác nhau về quan hệ của họ (thường thì những quan hệ này được pháp luật quy định và thừa nhận) đối với tư liệu sản xuất, về vai trò của họ trong tổ chức lao động xã hội và như vậy là khác nhau về cách thức hưởng thụ và về phần của cải xã hội ít hay nhiều mà họ được hưởng. Giai cấp là những tập đoàn người mà tập đoàn này có thể chiếm đoạt lao động của tập đoàn khác do chỗ các tập đoàn đó có địa vị khác nhau trong một chế độ kinh tế - xã hội nhất định".

3.2 Quan điểm đấu tranh giai cấp và vai trò của nó đối với sự phát triển xã hội có giai cấp đối kháng

Trong lịch sử loài người từ khi có giai cấp đối kháng tới nay là lịch sử đấu tranh giai cấp. Nguyên nhân khách quan của đấu tranh giai cấp là do mâu thuẫn bản chất của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa. "Đấu tranh giai cấp là đấu tranh của một bộ phận nhân dân này chống lại bộ phận khác, cuộc đấu tranh của quần chúng bị tước hết quyền, bị áp bức và lao động chống lại bọn có đặc quyền, đặc lợi và bọn ăn bám, cuộc đấu tranh của những người công nhân làm thuê hay những người vô sản chống những người hữu sản hay giai cấp tư sản". Như vậy, thực chất đấu tranh giai cấp là cuộc đấu tranh giữa các giai cấp có địa vị kinh tế và lợi ích cơ bản đối lập nhau (lợi ích cơ bản là những giá trị vật chất và tinh thần cơ bản để thoả mãn nhu cầu nhất định của một giai cấp). Do sự đối lập mang tính đối kháng như vậy giữa các giai cấp nên đấu tranh giai cấp là tất yếu.

- Cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản tất yếu dẫn đến cuộc cách mạng xã hội để thay thế chủ nghĩa tư bản bằng xã hội xã hội chủ nghĩa.

- Chuyên chính vô sản (Hệ thống chính trị) không phải là mục tiêu cuối cùng của cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản, mà chỉ là công cụ, phương tiện để thực hiện giải phóng con người khỏi áp bức, bóc lột bằng cách xây dựng liên hiệp, trong đó tự do của mỗi người là điều kiện phát triển tự do của mọi người.

Như vậy, sự xuất hiện của giai cấp, sự đấu tranh giữa các giai cấp và sự xoá bỏ giai cấp đều là tất yếu khách quan. Điều kiện khách quan đó bắt nguồn từ trong quá trình phát triển của sản xuất xã hội.

3.3 Cuộc đấu tranh giai cấp của giai cấp vô sản trong điều kiện hiện nay

Về điều kiện hiện nay của đấu tranh giai cấp

- Sau khi chủ nghĩa xã hội ở Liênxô và Đông Âu sụp đổ, so sánh lực lượng tạm thời có lợi cho các lực lượng phản cách mạng và bất lợi cho lực lượng cách mạng.

- Chủ nghĩa tư bản vẫn còn khả năng phát triển, có những điều chỉnh, thay đổi khá sâu sắc để thích nghi với điều kiện mới, tạm thời xoa dịu mâu thuẫn giữa tư bản với vô sản.

- Cách mạng khoa học, công nghệ làm cho lực lượng sản xuất phát triển nhanh. Mâu thuẫn giữa quan hệ sản xuất với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất có nhiều biểu hiện mới, gay gắt nhưng phức tạp, không dễ nhận thức như trước.

Về nhận định về tình hình hiện nay của Đảng Cộng sản Việt Nam (Đại hội IX).

- Các mâu thuẫn cơ bản trên thế giới, biểu hiện dưới những hình thái và mức độ khác nhau vẫn tồn tại và phát triển, có mặt sâu sắc hơn.

- Đấu tranh dân tộc và đấu tranh giai cấp tiếp tục diễn ra dưới nhiều hình thức, lúc hoà hoãn, lúc gay gắt.

- Chủ nghĩa tư bản còn tiếp tục tự điều chỉnh, nắm và sử dụng các thành tựu khoa học và công nghệ để phát triển, song vẫn là một chế độ áp bức, bóc lột và bất công, vì vậy không thể khắc phục nổi những mâu thuẫn vốn có của nó.

- Các quốc gia độc lập ngày càng tăng cường đấu tranh để tự lựa chọn và quyết định con đường phát triển của mình, chống lại sự áp đặt, can thiệp của nước ngoài.

- Chủ nghĩa xã hội thế giới tạm thời lâm vào thoái trào nhưng vẫn có điều kiện và khả năng phục hồi và phát triển.

- Tính chất của thời đại vẫn không thay đổi- là thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội.

4. Đặc điểm giai cấp và đấu tranh giai cấp trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam

- Hiện nay và cả trong thời kỳ quá độ ở nước ta vẫn tồn tại giai cấp và đấu tranh giai cấp trong điều kiện mới với những nội dung và bằng những hình thức mới.

- Điều kiện mới của cuộc đấu tranh giai cấp ở nước ta hiện nay có nhiều thay đổi do cơ cấu, vị trí, mối quan hệ giữa các giai cấp, tầng lớp trong xã hội không còn giống với thời kỳ cách mạng dân tộc dân chủ cũng như không còn giống với thời kỳ đầu mới bước vào thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội bởi lợi ích cơ bản, lâu dài của các giai cấp thống nhất với lợi ích dân tộc; cuộc đấu tranh giai cấp, giữa hai con đường gắn liền với cuộc đấu tranh bảo vệ độc lập dân tộc, chống nghèo nàn, lạc hậu chậm phát triển.

5. Nội dung và hình thức đấu tranh giai cấp trong thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam

- Đấu tranh nhằm xây dựng Việt Nam thành dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng dân chủ và văn minh mà cơ bản là phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; chống lại khuynh hướng tự phát tư bản chủ nghĩa; xây dựng chủ nghĩa xã hội đi đôi với bảo vệ Tổ quốc; chống các nguy cơ đang làm ảnh hưởng tới sự tồn vong của chế độ.

- Để thực hiện được mục tiêu đó, phải sử dụng nhiều hình thức đấu tranh khác nhau; tập hợp đông đảo quần chúng nhân dân lao động chống lại các thế lực thù địch.

Trong giai đoạn hiện nay cần nhận thức rõ tính chất gay go, phức tạp của đấu tranh giai cấp. Tránh cả hai thái cực hoặc cường điệu giai cấp, hoặc phủ định đấu tranh giai cấp.

Trên đây là nội dung Luật Minh Khuê đã sưu tầm và biên soạn. Trường hợp trong nội dung tư vấn có điều gì gây nhầm lẫn, chưa rõ ràng hoặc thông tin nêu trong nội dung tư vấn khiến quý khách chưa hiểu hết vấn đề hoặc/ và có sự vướng ngại, thắc mắc, chúng tôi rất mong nhận được ý kiến phản hồi của quý khách hàng. Mọi vướng mắc bạn vui lòng trao đổi trực tiếp với bộ phận luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài gọi số: 1900.6162 hoặc liên hệ văn phòng để nhận được sự tư vấn, hỗ trợ từ Luật Minh Khuê.