Hướng dẫn sử dụng PIC C Compiler

Lập Trình Cho PIC Dùng PIC C Compiler

//codientu.org

Chương II: LẬP TRÌNH CHO PIC DÙNG C
COMPILER
I. GIỚI THIỆU PIC C COMPILER:
1. Giới Thiệu PIC C Compiler:
PIC C compiler là ngôn ngữ lập trình cấp cao cho PIC được viết trên nền C. chương trình
viết trên PIC C tuân thủ theo cấu trúc của ngôn ngữ lập trình C. Trình biên dịch của PIC C
compiler sẽ chuyển chương trình theo chuẩn của C thành dạng chương trình theo mã Hexa
[file.hex] để nạp vào bộ nhớ của PIC. Quá trình chuyển đổi được minh hoạ như hình 2.1.

File.c
[Chương
trình viết
cho PIC
dưới dạng
C]

Biên dịch

File.hex
[Chương
trình dưới
dạng mã
hex để nạp
cho PIC]

Thiết bị
lập trình

Hình 2.1 Quá trình lập trình, biên dịch và nạp cho PIC
PIC C compiler gồm có 3 phần riêng biệt là PCB, PCM và PCH. PCB dùng cho họ MCU
với bộ lệnh 12 bit, PCM dùng cho họ MCU với bộ lệnh 14 bit và PCH dùng cho họ MCU với bộ
lệnh 16 và 18 bit. Mỗi phần khác nhau trong PIC C compiler chỉ dùng được cho họ MCU tương
ứng mà không cho phép dùng chung [Ví dụ không thể dùng PCM hoặc PCH cho họ MCU 12 bit
được mà chỉ có thể dùng PCB cho MCU 12 bit].
2. Cài Đặt Và Sử Dụng PIC C Compiler:
a. Cài đặt PIC C compiler:
Để cài đặt PIC C compiler, bạn phải có đĩa CD chứa software PCW. Phần mềm này có thể
download trên mạng ở địa chỉ . Khi có đĩa CD software, việc cài đặt PIC C compiler được thực
hiện theo các bước sau:
- Từ Start menu -> chọn run -> chọn browse -> chọn thư mục PCW -> chọn setupPCW -> click
OK. Khi đó xuất hiện cửa sổ welcome.
- Trên cửa sổ Welcome, click chuột vào nút Next, sau khi click Next, cửa sổ Software License
Agreement sẽ xuất hiện, click nút nhấn Yes.
- Trong của sổ Readme information, click nút nhấn Next.

Trang 50

//codientu.org
Lập Trình Cho PIC Dùng PIC C Compiler
- Sau khi click Next trong cửa sổ Readme information, của sổ Choose Destination Location sẽ
xuất hiện. Thư mục mặc nhiên để cài đặt PIC C compiler là c:\Program files\PICC. Ta có thể thay
đổi thư mục cài đặt PCW bằng cách chọn nút Browse và chỉ đường dẫn tới thư mục hoặc ổ đĩa
cần cài đặt, nếu muốn để ở thư mục mặc nhiên, click nút nhấn Next để tiếp tục cài đặt.
- Trong cửa sổ Select Program Folder, click nút nhấn Next.
- Click nút nhấn Next tong cửa sổ Start Copying Files sau đó chờ cho quá trình setup thực hiện.
- Trong cửa sổ Select Files .crg, nhập vào tên file pcb.crg, pcm.crg hoặc pch.crg nếu muốn dùng
PIC C compiler cho MCU 12 bit, MCU 14 bit hay MCU 16, 18 bit sau đó click nút OK.
- Click nút Finish để hoàn tất việc cài đặt.
b. Sử dụng PIC C compiler:
Sau khi cài đặt xong PIC C compiler, trên Desktop của window sẽ xuất hiện biểu tượng
của PIC C compiler. Double Click vào biểu tượng của PIC C compiler để chạy chương trình khi
đó cửa sổ chương trình của PIC C compiler sẽ xuất hiện như sau:

Cửa sổ chọn loại MCU

Trong cửa sổ chương trình cửa PIC C compiler gồm có các thực đơn [Menu]: File, Project,
Edit, Options, Compile, View, Tools và Help. Chi tiết về các thực đơn như sau:
- File [tệp]: File là thực đơn quản lý tệp gồm các thực đơn như hình

+ New: Tạo file.c mới
+ Open: Mở một file.c đã có, được lưu trữ trong đĩa.
+ Save: Lưu file.c vào đĩa.
+ Save As: Lưu trữ file.c vào đĩa cứng với tên khác.
+ Save All: Lưu trữ tất cả các file được mở vào đĩa.
+ Close: Đóng file hiện hành.
+ Close All: Đóng tất cả các file.
+ Print: In file hiện hành.
Trang 51

//codientu.org
Lập Trình Cho PIC Dùng PIC C Compiler
- Project [Dự án]: Là thực đơn quản lý dự án [một chương trình ứng dụng]. Thực đơn Project
gồm các thực đơn như hình

+ New: Tạo một dự án mới. Dự án mới có thể được tạo một cách thủ công hoặc tạo tự động thông
qua PIC Wizard. Nếu chọn phương thức thủ công thì chỉ có file.pjt được tạo để giữ thông tin cơ
bản của dự án và một file.c mặc định trước hoặc một file.c rỗng được tạo để soạn thảo chương
trình. Nếu tạo dự án thông qua PIC Wizard, thì người sử dụng có thể xác định tham số của dự án
và khi hoàn tất thì các file.c, file.h và file.pjt được tạo. Mã nguồn chuẩn và các hằng số được sinh
ra dựa trên tham số của dự án. Việc chọn lựa các tham số cho dự án mới được thực hiện trên mẫu
được PIC C compiler đề nghị, trong mẫu gồm các chọn lựa như đặc tính của đường vào ra theo
chuẩn RS232, I2C, chọn lựa timer, chọn lựa ADC, sử dụng ngắt, các driver cần thiết và tên của tất
cả các chân của MCU. Sau khi hoàn tất việc chọn lựa các tham số cho dự án thì file.c và file.h sẽ
tạo ra với #defines, #include và một số lệnh ban đầu cần thiết cho dự án. Đây là cách nhanh nhất
để tạo một dựa án mới.
+ Open: Mở một file.pjt đã có trong đĩa.
+ Open All: Mở một file.pjt và tất cả các file dùng trong dự án.
+ Find text in project: Tìm kiếm một từ hay một ký tự trong dự án.
+ Include Dirs…: Cho phép xác định các thư mục được dùng để tìm kiếm các file include cho dự
án. Thông tin này được lưu vào file.pjt.
+ Close Project: Đóng tất cả các file trong dự án.
- Edit: Thực đơn Edit gồn các thành phần như hình.

Trang 52

Lập Trình Cho PIC Dùng PIC C Compiler

//codientu.org

Các thành phần trong thực đơn Edit có chức năng tương tự như trong các trình ứng dụng
trên môi trường window quen thuộc như word, excel …
- Option: Thực đơn Option gồm các thành phần như hình.

Trong thực đơn Option có 4 thành phần cần lưu ý là: File Formats, Global Defines,
Debugger/Programer và Include Dirs. Các thành phần khác thì tương tự như các trình ứng dụng
quen thuộc.
+ File Format: Cho phép chọn lựa kiểu định dạng của file xuất. Khi chọn Option->File Format,
cửa sổ File Format sẽ xuất hiện. Trong cửa sổ File Format có các chọn lựa để chọn kiểu định
dạng cho file xuất ra sau khi biên dịch.
Cửa sổ File Format có dạng như sau:

Trang 53

Lập Trình Cho PIC Dùng PIC C Compiler

//codientu.org

Debug File: File gỡ rối chương trình chạt trên MPLAB. Chọn Standard.COD nếu muốn chạy gỡ
rối chương trình, chọn None nếu không cần chạy gỡ rối.
Error File: Xuất ra file lỗi khi chương trình có lỗi trong quá trình biên dịch. Chọn Standard cho
các MCU chuẩn hiện hành của Microchip, chọn Original cho các MCU thế hệ trước của
Microchip.
List Format:Chọn Simple cho định dạng cơ bản với mã C và ASM. Chọn Standard để định dạng
chuẩn MPASM với mã máy. Chọn Old cho định dạng MPASM thế hệ trước. Chọn Symbolic để
định dạng gồm mã C trong ASSEMBLY.
Object File: Chọn kiểu cho file.hex, Chọn 8 bit HEX cho file hex intel 8 bit và chọn 16 HEX cho
file hex intel 16 bit.
Sau khi đã chọn lựa kiểu định dạng file xuất ra sau khi biên dịch, click OK.
+ Global Defines: Cho phép đặt #define để sử dụng cho biên dịch chương trình. Điều này tương
tự như việc khai báo #define ở đầu chương trình.
+ Debug/Programer: Cho phép xác định thiết bị lập trình được sử dụng khi chọn lựa công cụ lập
trình cho chip.
+ Include Dirs: Tương tự như trong thực đơn Project.
- Compiler: Biên dịch dự án hiện hành.
- View: Thực đơn view gồm các thành phần như hình

+ C/ASM List: Mở file.lst ở chế độ chỉ đọc, file này phải được biên dịch trước từ file.c. Khi được
mở, file này sẽ trình bày theo dạng vừa có mã C vừa có mã Assembly.
Ví dụ File.lst
……………delay_ms[3];
Trang 54

Lập Trình Cho PIC Dùng PIC C Compiler

//codientu.org

0F2: MOVLW 05
0F3: MOVWF 08
0F4: DESCZ 08,F
0F5: GOTO 0F4
…………….while input[pin_0]];
0F6: BSF 0B,3
+ Symbol Map: Mở file dạng mã ASM ở chế độ chỉ đọc. File này phải được biên dịch từ file.c.
File này cho biết địa chỉ của các thanh ghi sử dụng trong chương trình.
+ Binary file: Mở file nhị phân ở chế độ chỉ đọc, File này được hiển thị ở mã HEX và mã ASCII.
- Tool: Thực đơn Tool quản lý một số công cụ đặc biệt. Các thành phần trong thực đơn tool như
hình.

Trong thực đơn tool chỉ có một công cụ khá đặc biệt mà người sử dụng MCU cần lưu ý là
công cụ disassembler, công cụ này cho phép dịch ngược file.bin hoặc file.hex thành file theo kiểu
mã ASM.
- Help: thực đơn trợ giúp, trong thực đơn này chứa phần hướng dẫn sử dụng PIC C compiler
dưới dạng HYML.
c. Lập Trình Cho MCU Của Microchip Dùng PIC C Compiler:
Các bước để lập trình cho MCU PIC dùng PIC C compiler:
- Chạy PIC C Compiler bằng cách double click vào biểu tượng của phần mềm.
- Trên Menu Bar của phần mềm, chọn Project -> New -> PIC Wizard để tạo dự án mới hoặc
chọn Project –> Open để mở dự án trong đã lưu trong đĩa.
- Nếu là dự án mới thì sau khi chọn PIC Wizard, đặt tên cho dự án và click SAVE.
- Sau khi click SAVE, của sổ cho phép chọn thông số cho dự án theo mẫu hiện ra, chọn các
thông số cần thiết cho dự án và click OK.
- Sau khi click OK, cửa sổ soạn thảo chương trình theo mã C xuất hiện, viết mã theo giải thuật để
thực hiện dự án. Chọn File save all để lưu trữ các file trong dự án vào đĩa cứng.
- Sau khi viết mã xong, chọn Compiler -> compiler để biên dịch chương trình thành file.hex. Nếu
chương trình không có lỗi thì file.hex được tạo ra còn ngược lại thì sửa lỗi chươn gtrình rồi biên
dịch lại.
- Sau khi tạo được file.hex, dùng chương trình PIC downloader để nạp chương trình vào bộ nhớ
FLASH của MCU.
3. Viết Chương Trình [Mã Nguồn] Cho PIC Trên PIC C Compiler:
Chương trình được viết trên PIC C compiler gồm 4 phần tử chính, Trong mỗi phần tử sẽ
bao gồm nhiều chi tiết để tạo nên chương trình. Cấu trúc chương trình như sau:
- Phần ghi chú: Ở phần ghi chú, người lập trình sẽ ghi những chú thích cần thiết cho chương
trình. Phần chú thích được bắt đầu từ dấu // hoặc /* cho tới cuối hàng. Khi biên dịch, trình biên
Trang 55

g

Lập Trình Cho PIC Dùng PIC C Compiler

//codientu.or

dịch sẽ bỏ qua phần ghi chú. Phần ghi chú có thể xuất hiện bất cứ chỗ nào trong chương trình
thậm chí có thể đặt ngay sau hàng mã lệnh để chú thích cho hàng lệnh.
Ví dụ:
// Đây là phần ghi chú của chương trình
/* những ghi chú này sẽ không ảnh hưởng gì tới chương trình khi biên dịch.
- Chỉ định các tiền xử lý: Phần này sẽ chỉ định các tiền xử lý được sử dụng khi biên dịch. Các
tiền xử lý được bắt đầu bằng dấu #.
Ví dụ: khai báo các tiền xử lý, chi tiết về từng tiền xử lý sẽ được trình bày chi tiết sau.
# include // Chỉ định tiền xử lý include
# device
…
- Định nghĩa các dữ liệu: Đây là phần khai báo hằng, khai báo biến và kiểu dữ liệu sử dụng
trong chương trình.
Ví dụ:
int a,b,c,d; // Khai báo biến a,b,c,d kiểu nguyên
- Định nghĩa các hàm: Định nghĩa các hàm [Function] được dùng để thực hiện giải thuật của
chương trình. Hàm có cấu trúc như sau:
Tên hàm [Các đối số của hàm]
{
Các phát biểu
}
Trong đó Tên hàm được đặt tuỳ ý của người viết chương trình. Các đối số của hàm là các
thông số dùng để trao đổi dữ liệu cũa hàm, đối số có thể là rỗng nếu hàm không trao đổi dữ liệu
hoặc có thể có nhiều đối số, các đối số phân cách nhau bằng dấu ‘,’
Ví dụ:
void lcd_putc[char c ] // Định nghĩa hàm
{
...
}
Dưới đây trình bày một chương trình mẫu để minh họa cấu trúc của chương trình.
// Phần khai báo chỉ định tiền xử lý
#if defined[ PCB ] // Khai báo tiền
#include
#fuses HS,NOWDT,NOPROTECT
#use delay[clock=20000000]
#use rs232[baud=9600, xmit=PIN_A3, rcv=PIN_A2] // Jumpers: 11 to 17, 12 to 18
#elif defined[ PCM ]
#include
#fuses HS,NOWDT,NOPROTECT
#use delay[clock=20000000]
#use rs232[baud=9600, xmit=PIN_C6, rcv=PIN_C7] // Jumpers: 8 to 11, 7 to 12
#elif defined[ PCH ]
#include
#fuses HS,NOPROTECT
#use delay[clock=20000000]
#use rs232[baud=9600, xmit=PIN_C6, rcv=PIN_C7] // Jumpers: 8 to 11, 7 to 12
#endif
#include

p://codientu.org

Lập Trình Cho PIC Dùng PIC C Compiler

// Phần khai báo biến, hằng và kiểu dữ liệu
int a,b,c,d;
char *h;
struct data_record {
byte a [2];
byte b : 2; /*2 bits */
byte c : 3; /*3 bits*/
int d;}
// Kết thúc khai báo hằng, biến và kiểu dữ liệu
// Bắt đầu phần định nghĩa các hàm.
void display_data[ long int data ]
// Khai báo hàm hiển thị data
{
// Từ khóa bắt đầu chương trình
char volt_string[6];
// Khai báo biến
convert_to_volts[ data, volt_string ]; // Phát biểu
printf[volt_string];
// Phát biểu
printf[" [%4lX]",data];
// Phát biểu
}
// từ khoá kết thúc hàm
main[]
// Định nghĩa hàm
{
// Từ khóa bắt đầu chương trình
long int value;
// Khai báo biến
adc_init[];
// Phát biểu gọi hàm
printf["Sampling:\r\n"];
// Phát biểu
do
// Phát biểu
{
// Từ khóa bắt đầu nhóm phát biểu
delay_ms[1000];
// Phát biểu
value = read_analog[0];
// Phát biểu gọi hàm
printf["\n\rCh0: "];
// Phát biểu
display_data[ value ];
// Phát biểu gọi hàm
value = read_analog[1];
// Phát biểu gọi hàm
printf[" Ch2: "];
// Phát biểu
display_data[ value ];
// Phát biểu gọi hàm
}
while [TRUE];
}
a. Các lệnh tiền xử lý:
Tiền xử lý gồm 55 lệnh chi tiết như sau:
#DEFINE ID STRING.
#ELSE.
#ENDIF.
#ERROR.
#IF expr.
#IFDEF id.
#INCLUDE "FILENAME" .
#INCLUDE

htt

g

Lập Trình Cho PIC Dùng PIC C Compiler

//codientu.or

#INT_DEFAULT
#INT_GLOBAL
#INT_xxx
#SEPARATE
DATE
DEVICE
FILE
LINE
PCB
PCM
PCH
TIME
#DEVICE CHIP
#ID NUMBER
#ID "filename"
#ID CHECKSUM
#FUSES options
#SERIALIZE
#TYPE type=type
#USE DELAY CLOCK
#USE FAST_IO
#USE FIXED_IO
#USE I2C
#USE RS232
#USE STANDARD_IO
#ASM
#BIT id=const.const
#BIT id=id.const
#BYTE id=const
#BYTE id=id
#LOCATE id=const
#ENDASM
#RESERVE
#ROM
#ZERO_RAM
#BUILD
#FILL_ROM
#CASE
#OPT n
#PRIORITY
#ORG
#IGNORE_WARNINGS
- #ASM và #ENDASM: Đây là cặp lệnh đi kèm với nhau để cho phép chèn đoạn mã dạng
assembly vào chương trình.
Cú pháp của cặp lệnh này như sau:
#asm
mã assembly
# endasm
Ví dụ sau minh họa cách sử dụng cặp lệnh trên vào chương trình.
Trang 58

//codientu.org
Lập Trình Cho PIC Dùng PIC C Compiler
int find_parity [int data]
{
int count;
#asm
//Khai báo bắt đầu đoạn mã assembly
movlw 0x8
movwf count
movlw 0
loop: xorwf data,w
rrf data,f
decfsz count,f
goto loop
movwf _return_
#endasm
// khai báo kết thúc đoạn mã assembly
}
- #BIT:
+ Cú pháp:
#bit id = x.y
id là tên hợp lệ trong C, x là hằng số hoặc biến trong C, y là hằng số từ 0 -7
+ Mục đích:
Tạo một biến mới [1 bit] trong C và đặt nó vào trong bộ nhớ tại byte x, bit y. Lệnh này
thường được sử dụng để truy xuất trực tiếp từ C tới một bit trong thanh ghi chức năng đặc biệt.
Ví dụ: ví dụ dưới dây minh hoạ cách sửû dụng lệnh #bit.
#bit T0IF = 0xb.2
...
T0IF = 0; // Clear Timer 0 interrupt flag
int result;
#bit result_odd = result.0
...
if [result_odd]
- # BUILD:
+ Cú pháp:
#build[segment =address]
#build[segment = address,segment = address]
#build[segment =start:end]
#build[segment = start: end, segment = start: end]
Trong đó: segment là một đoạn bộ nhớ tiếp theo mà đã được ấn định vị trí [Bộ nhớ Reset, ngắt].
Address là địa chỉ của bộ nhớ ROM trong MCU, start và end được sử dụng để xác định địa chỉ
đấu và cuối của vùng nhớ được dùng.
+ Mục đích:
Đối với các MCU PIC18XXX dùng bộ nhớ ngoài hoặc các MCU PIC 18XXX không có
bộ nhớ ROM bên trong, lệnh này cho phép biên dịch trực tiếp để sử dụng bộ nhớ ROM.
Ví dụ: ví dụ dưới dây minh hoạ cách sử dụng lệnh #build.
#build[memory=0x20000:0x2FFFF]
//ấn định không gian nhớ.
#build[reset=0x200,interrupt=0x208] //ấn định vị trí đầu của các vector ngắt và reset
#build[reset=0x200:0x207, interrupt=0x208:0x2ff] //ấn định giới hạn không gian của các
// vector ngắt và reset
- #BYTE:
+ Cú pháp:
#byte id = x

Trang 59

//codientu.org
Lập Trình Cho PIC Dùng PIC C Compiler
Trong đó: id là tên hợp lệ trong C, x là một biến trong C hoặc là hằng số.
+ Mục đích: Nếu id đã được xác định như một biến hợp lệ trong C thì lệnh này sẽ đặt biến C vào
trong bộ nhớ tại địa chỉ x, biến C này không được thay đổi khác với định nghĩa ban đầu. Nếu id là
biến chứ biết thì một biến C mới sẽ được tạo và đặt vào bộ nhớ tạo địa chỉ x.
Ví dụ: ví dụ dưới dây minh hoạ cách sử dụng lệnh #byte.
#byte status = 3
#byte b_port = 6
struct {
short int r_w;
short int c_d;
int unused : 2;
int data : 4; } a_port;
#byte a_port = 5
...
a_port.c_d = 1;
- #DEFINE:
+ Cú pháp:
#define id text hoặc #define id[x,y...] text
Trong đó: id là một định nghĩa tiền xử lý. text là đoạn văn bản bất kỳ. x,y là một định nghĩa tiền
xử lý nội đặt cách nhau bởi dấu phẩy
+ Mục đích:
Định nghĩa một hằng hay một tham số thường sử dụng trong chương trình
Ví dụ: ví dụ dưới dây minh hoạ cách sủ dụng #define.
#define BITS 8
a=a+BITS;
//tương tự như a=a+8;
#define hi[x] [x