Cháy rừng amazon nguyên nhân
|
Nguyên nhân cháy rừng Amazon và hậu quả thảm khốc Chủ Nhật, 10:29, 25/08/2019 Những đám cháy dữ dội ở rừng Amazon - lá phổi của hành tinh, sẽ khiến loài người và Trái Đất phải chịu những hậu quả thảm khốc. Thủ phạm là con người Theo kênh CNN, các tổ chức và nhà nghiên cứu môi trường cho biết các đám cháy đang tàn phá rừng mưa Brazil là do người chăn thả gia súc và người đốn gỗ muốn phát quang để tận dụng đất rừng.
Ông Christian Poirier, Giám đốc chương trình tổ chức phi lợi nhuận Amazon Watch, nói: “Phần lớn những đám cháy này là do con người gây ra”. Ông cho biết thậm chí cả trong mùa khô, rừng Amazon ẩm ướt không dễ bắt lửa như những vùng đất hoang nhiều bụi rậm khô cằn ở California hay Australia. Nông dân và người chăn thả gia súc từ lâu đã dùng lửa để phát quang đất và có thể họ là thủ phạm gây ra những đám cháy bất thường ở Amazon những ngày gần đây. Trung tâm Nghiên cứu Vũ trụ Brazil (INPE) cho biết số đám cháy ở Brazil cao hơn năm ngoái 80%. Hơn một nửa xảy ra ở khu vực Amazon, gây thảm họa cho hệ sinh thái và môi trường trong khu vực. Ông Alberto Setzer, nhà khoa học cấp cao tại INPE cho biết 99% đám cháy là hậu quả của con người, dù là cố tình hay vô tình. Bộ trưởng Môi trường Brazil Ricardo Salles nói ngày 21/8 trên Twitter rằng cháy rừng là do thời tiết khô, gió và nóng. Tuy nhiên, các chuyên gia khí tượng co rằng cháy rừng ở Amazon chắc chắn do con người gây ra và không thể đổ cho nguyên nhân tự nhiên như sét đánh. Các nhà nghiên cứu môi trường và nhà bảo tồn lo ngại chính sách phát quang rừng của Brazil là thủ phạm gây cháy rừng và sẽ chỉ làm cho khủng hoảng biến đổi khí hậu thêm tồi tệ. Hậu quả thảm khốc Rừng Amazon tạo ra khoảng 20% lượng ôxy của cả thế giới và thường được gọi là lá phổi của hành tinh. Theo Quỹ Quốc tế Bảo vệ thiên nhiên, nếu rừng Amazon bị hủy hoại không thể thay đổi
được, nó có thể bắt đầu thải ra carbon – tác nhân chính gây biến đổi khí hậu. So với với những năm trước đó, thiệt hại của cháy rừng Amazon năm nay là chưa từng có tiền lệ. Bà Robin Chazdon, Giáo sư tại Đại học Connecticut, nói: “Ảnh hưởng của phá rừng ở Amazon không chỉ gói gọn ở Amazon. Nó ảnh hưởng tới tất cả chúng ta”. Trong tuần này, báo chí đều đưa tin về cảnh tượng giật mình khi màn khói dày đặc từ cháy rừng Amazon bay xa tới 3.200km phủ kín thành phố Sao Paulo của Brazil, khiến thành phố tối đen ngay giữa ban ngày. Tuy nhiên, Giáo sư Chazdon cho biết còn có rủi ro hơn mà mọi người chưa nhận ra. Bà nói: “Có những hậu quả lớn đối với biến đổi khí hậu toàn cầu vì đám cháy thải ra carbon. Nếu các rừng mưa không được tái sinh hoặc trồng lại, rừng cũng sẽ không thể phục hồi khả năng hấp thu carbon”. Những dải rừng mưa rộng lớn đóng vai trò rất quan trọng trong hệ sinh thái thế giới vì chúng hấp thu nhiệt thay vì phản chiếu trở lại bầu khí quyển. Rừng mưa cũng hút khí CO2 và nhả ra ô xy, đảm bảo thải ra ít carbon hơn và giảm nhẹ tác động của biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, với những đám cháy rừng dữ dội, nghiên cứu cho thấy có thể mất hơn một thế kỷ để hồi phục lại khả năng hút CO2 mà rừng đã mất đi. Bà Chazdon nói: “Rừng có thể mọc lại sau đám cháy nhưng sẽ không thể nếu cứ vài năm lại xảy ra cháy và nếu đất rừng bị biến thành đất nông nghiệp”. Rừng Amazon bị thu hẹp và biến thành đất trống có thể khiến chức năng của rừng không thể phục hồi dễ dàng. Theo CNBC, rừng mưa Amazon trải dài 9 quốc gia và là rừng mưa lớn nhất thế giới, rộng bằng nửa nước Mỹ. INPE cho biết rừng Amazon cháy với tỷ lệ kỷ lục. Chỉ trong năm nay và chỉ ở Brazil đã có hơn 74.000 vụ cháy, gần gấp đôi số vụ của cả năm 2018. Theo phân tích dữ liệu của Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ, trong ba tháng qua, Brazil đã chứng kiến cháy rừng nhiều gấp đôi so với cùng kỳ năm 2018. Các nhà sinh thái khẳng định khi mất càng nhiều rừng, hậu quả càng đáng sợ. Cây ở Amazon giúp đưa nước từ đất vào bầu khí quyển, tạo ra lượng mưa cần thiết cho các khu vực khác. Đa dạng sinh thái cũng sẽ mất đi và đây sẽ là thiệt hại nặng nề với hành tinh. Hàng chục nghìn loài cây. hàng trăm nghìn côn trùng và các dạng sống hoang dã khác trong rừng Amazon sẽ bị ảnh hưởng. Chúng ta sẽ mất hàng triệu, hàng triệu động vật. Do đó, bảo vệ và khôi phục rừng Amazon chưa bao giờ khẩn cấp hơn bây giờ./.
Theo Reuters, sau đây là những nguyên nhân khiến vụ cháy rừng này thực sự là thảm họa đối với Brazil và toàn thế giới: Tầm quan trọng của rừng Amazon Rừng Amazon - với 60% diện tích nằm trong lãnh thổ Brazil - là rừng mưa nhiệt đới lớn nhất thế giới. Nơi đây được coi là một điểm nóng đa dạng sinh học với nhiều loài động, thực vật độc đáo. Khu rừng rậm này hấp thụ một lượng lớn khí CO2 của thế giới - loại khí nhà kính được cho là yếu tố lớn nhất gây ra biến đổi khí hậu. Bởi vậy, các nhà khoa học cho rằng việc bảo tồn rừng Amazon là rất quan trọng để chống lại sự nóng lên toàn cầu. Cháy lớn đến mức nào? Theo Cơ quan Nghiên cứu Vũ trụ Brazil (INPE), số vụ cháy rừng trên khắp Brazil đã đạt mức cao nhất kể từ năm 2013 và tăng 84% trong năm nay tính đến ngày 23/8. Trong năm 2019 đã có 78.383 vụ cháy rừng, một nửa trong số đó xảy ra trong tháng 8. 8/9 tiểu bang có rừng Amazon chứng kiến sự gia tăng các vụ cháy, trong đó bang lớn nhất có mức tăng 146%. Cư dân tại các bang Rondonia và Amazons cho biết họ chưa từng thấy vụ cháy nào tồi tệ hơn từ trước đến nay, với những đám mây khói che phủ toàn khu vực. Nguyên nhân gây cháy? Hỏa hoạn ở Amazon thường bắt nguồn từ việc đốt đất rừng để giải phóng mặt bằng. Sau khi khai thác gỗ, các nhà đầu cơ sẽ đốt các thảm thực vật còn sót lại để bán đất cho nông dân và chủ trang trại. Rừng Amazon cũng đã bước vào mùa khô được vài tháng - thời điểm những đám cháy dễ dàng mất kiểm soát. Ngoài ra, phá rừng tại Amazon cũng đã tăng 67% so với cùng kỳ trong 7 tháng đầu năm 2019 và tăng gấp 3 lần chỉ trong tháng 7. Các nhà môi trường học cho rằng những kẻ phá rừng chính là thủ phạm gây cháy rừng. Phản ứng của Chính phủ Brazil Tổng thống Bolsonaro nói rằng nước này không có đủ nguồn lực để dập tắt những đám cháy lớn ở Amazon, nhưng cũng cảnh báo các nước khác không nên can thiệp. Chính phủ nước này đã huy động quân đội để dập lửa nhưng vẫn chưa rõ hiệu quả của việc triển khai này như thế nào. Lãnh đạo các nước nói gì? Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã gọi các vụ cháy rừng là trường hợp khẩn cấp quốc tế và chỉ trích Chính phủ Brazil đã không làm gì để bảo vệ khu rừng này. Thậm chí, trong một tuyên bố, Văn phòng Tổng thống Pháp còn cho biết sẽ phản đối việc ký thỏa thuận thương mại tự do giữa Liên minh châu Âu và khối thương mại Nam Mỹ Mercosur vì ông Bolsonaro đã nói dối về những quan ngại môi trường tại hội nghị thượng đỉnh G20 hồi tháng 6 vừa qua. Thủ tướng Anh Boris Johnson và Thủ tướng Đức Angela Merkel cho biết họ lo ngại về việc rừng Amazon bị phá hủy nhưng cũng khẳng định việc ngăn thỏa thuận thương mại không phải là điều đúng đắn. Hôm 25/8, Tổng thống Pháp cho biết các nhà lãnh đạo của Hoa Kỳ, Nhât Bản, Đức, Pháp, Italy, Anh và Canada đang hoàn tất một thỏa thuận trong hội nghị thượng đỉnh hằng năm về mặt kỹ thuật và tài chính để giúp đỡ các quốc gia bị ảnh hưởng bởi các vụ cháy, trong đó có Brazil. Phản ứng của người dân Người dân Brazil đã xuống đường phản đối chính phủ vì đã không có những hành động để ngăn chặn các vụ cháy rừng, khiến các con đường ở Brazilia và Sao Paulo bị tê liệt. Biểu tình cũng được tổ chức bên ngoài các đại sứ quán Brazil ở Paris và London. Ảnh hưởng đến biến đổi khí hậu Các nhà khoa học lo ngại rằng nếu rừng Amazon tiếp tục bị phá hủy thì sẽ có thể dẫn tới điểm bùng phát (tipping point), tức là khu vực này sẽ đi vào chu kỳ tự chết của rừng khi nó chuyển từ rừng nhiệt đới sang thảo nguyên. Nhà khoa học khí hậu Brazil Carlos Nobre cho rằng 15-17% diện tích rừng Amazon đã bị phá hủy. Ban đầu, các nhà nghiên cứu cho rằng điểm bùng phát sẽ xảy ra khi rừng bị phá hủy 40%. Tuy nhiên, con số này đã thay đổi do sự nóng lên toàn cầu ở Amazon và số vụ cháy ngày càng tăng. Hiện ông Nobre cho rằng điểm bùng phát sẽ xảy ra ở 20-25%. Nếu điểm bùng phát bị kích hoạt thì trong khoảng thời gian từ 30 đến 50 năm, sẽ có 200 tỷ tấn CO2 được thải vào khí quyển, khiến cho thế giới khó giữ được mức tăng nhiệt độ dưới 1,5-2 độ C - một mục tiêu để tránh những tác động xấu nhất của biến đổi khí hậu. Vũ Phong |
